Του Javier Blas, Bloomberg Opinion
Μια πετρελαϊκή κρίση χτυπά την οικονομία σαν ένα μεγάλο κύμα το οποίο σκάει στην παραλία: ο αντίκτυπος είναι άμεσος και δραματικός, καθώς η κορυφή του κύματος βυθίζεται στην ακτή. Μια κρίση ηλεκτρικής ενέργειας είναι ένα άλλου είδους σοκ: μοιάζει με μια ανερχόμενη παλίρροια, είναι αργή αλλά αδυσώπητη και τότε - έκπληξη! - κατακλύζεσαι.
Η συγκεκριμένη διαφορά εξηγεί το γιατί οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι επενδυτές επικεντρώνονται στο πετρέλαιο και τείνουν να αγνοούν την ηλεκτρική ενέργεια. Αυτό είναι μεγάλο λάθος γιατί βρισκόμαστε εν όψει μιας άλλης κρίσης σχετικά με τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, διόλου διαφορετική με εκείνη που έπληξε την Ευρώπη στα τέλη του περασμένου έτους.
Αθόρυβη εκτίναξη
Σχεδόν αθόρυβα, τα προθεσμιακά συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας για ολόκληρη τη Γηραιά Ήπειρο όσον αφορά τα τέλη του 2022 και ειδικά το 2023 έχουν σημειώσει σημαντική αύξηση τις τελευταίες εβδομάδες, προαναγγέλλοντας περαιτέρω αυξήσεις των λογαριασμών κοινής ωφέλειας.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα προθεσμιακά συμβόλαια έχουν σημειώσει υψηλά-ρεκόρ, έχοντας αυξηθεί περίπου κατά 40% τους τελευταίους δύο μήνες.
Οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος εκτινάχθηκαν τον Δεκέμβριο και ξανά στα τέλη Φεβρουαρίου για λίγες ημέρες. Από τότε, οι τρέχουσες τιμές έχουν υποχωρήσει. Η πτώση τους είναι παραπλανητική. Στην ηλεκτρική ενέργεια, αυτό που έχει σημασία είναι οι αθροιστικοί μέσοι όροι. Οι μηνιαίοι αυτοί μέσοι όροι δίνουν μια ανησυχητική εικόνα.
Μέχρι στιγμής τον Μάιο, το γερμανικό συμβόλαιο αναφοράς ηλεκτρικής ενέργειας ενός έτους μπροστά κινείτο κατά μέσο όρο στα 222 ευρώ ανά μεγαβατώρα, οδεύοντας προς το υψηλότερο μηνιαίο επίπεδό του στην ιστορία, πάνω από το προηγούμενο ρεκόρ που σημειώθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, στα 207 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Πριν από το 2021, ο υψηλότερος μέσος όρος για το ίδιο συμβόλαιο αναφοράς ήταν 83 ευρώ τον Ιούλιο του 2008.
Το σοκ της ηλεκτρικής ενέργειαςΟ πόλεμος στην Ουκρανία, ο οποίος εκτίναξε τις τιμές του φυσικού αερίου και του άνθρακα, είναι η κύρια πηγή προέλευσης αυτής της κρίσης.
Η τελευταία επιδεινώνεται επίσης από τη χαμηλή παραγωγή πυρηνικής ενέργειας στη Γαλλία: η κρατική Electricite de France (EDF) μείωσε πρόσφατα τις προοπτικές της πυρηνικής παραγωγής της για το 2022 σε λιγότερο από 300 τεραβατώρες, δηλαδή κατά περισσότερο από 30% σε σχέση με την ποσότητα που παρήγαγε πριν από μια δεκαετία.
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες κοινής ωφέλειας αγοράζουν ηλεκτρική ενέργεια μήνες μπροστά στη χονδρική αγορά για να καθορίσουν το κόστος για τους πελάτες τους. Έτσι, οι τρέχουσες αυξήσεις των τιμών στα προθεσμιακά συμβόλαια προαναγγέλλουν ουσιαστικά σημαντικές αυξήσεις λιανικών τιμών για το επόμενο έτος.
Η αύξηση θα είναι παρόμοια με εκείνη του περασμένου φθινοπώρου, όταν οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος έγιναν μια καυτή πολιτική πατάτα από την Ισπανία έως το Ηνωμένο Βασίλειο.
Επιδοτήσεις και δυσαρέσκεια
Για άλλη μια φορά, οι αυξήσεις ενδέχεται να αναγκάσουν τις κυβερνήσεις να δαπανήσουν δισεκατομμύρια ευρώ για να μετριάσουν τον αντίκτυπο, μέσω επιδοτήσεων και φορολογικών ελαφρύνσεων. Το πρόβλημα τώρα είναι ότι οι αυξήσεις στους λογαριασμούς κοινής ωφέλειας θα έρθουν να προστεθούν στην εκτεταμένη δυσφορία για το αυξημένο κόστος ζωής, επιβαρύνοντας περαιτέρω τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Αυτό είναι μεγαλύτερο πρόβλημα για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και την κεντρική τράπεζα του Ηνωμένου Βασιλείου (BoE), οι οποίες ήδη μάχονται με τον υψηλότερο πληθωρισμό εδώ και πολλές δεκαετίες. Εάν το πετρελαϊκό σοκ προκάλεσε κύμα πληθωρισμού, το "ηλεκτρικό" σοκ θα ανυψώσει περαιτέρω την πληθωριστική παλίρροια.
Με το πετρέλαιο, οι τιμές spot στην αγορά κάνουν τις τιμές της αντλίας να αυξομειώνονται σε καθημερινή βάση. Με την ηλεκτρική ενέργεια, οι μεταβολές αποκαλύπτονται σε μηνιαία βάση - και θα είναι ιδιαίτερα δραματικές στο μέλλον.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, η μέγιστη τιμή την οποία μπορούν οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας να χρεώνουν τα νοικοκυριά για την ηλεκτρική τους ενέργεια - ευρέως γνωστή ως ανώτατο πλαφόν τιμής - υπολογίζεται και αναπροσαρμόζεται δύο φορές το χρόνο. Επειδή οι τιμές στα τέλη του 2022 και στις αρχές του 2023 διαπραγματεύονται σε υψηλά επίπεδα εδώ και αρκετές εβδομάδες, το ανώτατο όριο αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά.
Η Cornwall Insight εκτιμά ότι το συνδυαστικό όριο για λογαριασμούς ηλεκτρική ενέργεια και φυσικού αερίου είναι πιθανό να αυξηθεί σε 2.595 στερλίνες ετησίως μέχρι τον Οκτώβριο, πάνω από 30% αυξημένο σε σχέση με τα επίπεδα των 1.971 στερλίνων σήμερα. Νωρίτερα φέτος, το ίδιο όριο αυξήθηκε κατά 54% προτού παρέμβει η βρετανική κυβέρνηση για να μετριάσει το πλήγμα προς τους καταναλωτές.
Οι τάσεις είναι παρόμοιες και σε άλλες χώρες. Οι γερμανικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και οι μεγάλοι αγοραστές ηλεκτρικής ενέργειας διαπραγματεύονται τώρα το ηλεκτρικό ρεύμα για παράδοση όλο το 2023 σε περισσότερα από 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα, δηλαδή σε υψηλό για εκείνη τη χρονιά. Για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει αυτό συγκριτικά, οι προθεσμιακές τιμές το 2019 κυμαίνονταν γύρω στα 50 ευρώ.
Οι γαλλικές προθεσμιακές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για το 2023 αυξήθηκαν την περασμένη εβδομάδα σε περισσότερα από 300 ευρώ ανά μεγαβατώρα, σε υψηλό-ρεκόρ για το συγκεκριμένο συμβόλαιο. Τον Ιανουάριο το ίδιο συμβόλαιο διαπραγματευόταν κάτω από 130 ευρώ η μεγαβατώρα.
Ο αντίκτυπος αυτών των αυξήσεων δεν θα είναι εμφανής στις τιμές λιανικής μέχρι αργότερα μέσα στο έτος. Όταν όμως η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας φτάσει στην παλίρροια στα τέλη του 2022 και στις αρχές του 2023, ο αντίκτυπος στις οικογένειες και τις μικρές επιχειρήσεις θα είναι ο ίδιος: πολλές εξ αυτών θα "πνιγούν".
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια