Τα σενάρια, οι εκλογικές προσοµοιώσεις και οι δύστροποι του ΣΥΡΙΖΑ

Ουδείς γνωρίζει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα στηθούν οι ερχόµενες κάλπες - Οι αριθµοί, το έντονο παρασκήνιο για τον µικρότερο κυβερνητικό εταίρο και η προϋπόθεση ότι ο πρωθυπουργός θα είναι τρίτο πρόσωπο και όχι αρχηγός του πρώτου κόµµατος.

Μπορεί να ζούµε στην εποχή της µεγάλης αβεβαιό-τητας και της απροσδιοριστίας, όµως στα (εγχώρια) πολιτικά πράγµατα υπάρχουν ορισµένες βεβαιότητες. Έξι στον αριθµό.

- Πρώτον, οι εκλογές θα γίνουν την άνοι-ξη του 2023.

- ∆εύτερον, ο εκλογικός νόµος της ενι-σχυµένης αναλογικής που ψήφισε η κυ-βέρνηση της Ν.∆. δεν πρόκειται να αλλάξει.

- Τρίτον, για πρώτη φορά, οι βουλευτικές εκλογές, ουσιαστικά, θα γίνουν σε δύο γύρους, αφού την πρώτη φορά, µε την απλή αναλογική, δεν πρόκειται να υπάρξει αυ-τοδυναµία κάποιου κόµµατος και θα οδηγηθούµε σε δεύτερες εκλογές.

- Τέταρτον, εκτός δραµατικού απροόπτου, η σειρά κατάταξης των τριών πρώτων κοµµάτων θα είναι Ν.∆., ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝ.ΑΛ.

- Πέµπτον, εάν πρώτο κόµµα είναι η Ν.∆., ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν πρόκειται να συνεταιριστεί µε τον Κυριάκο Βελό-πουλο και να κάνει κυβέρνηση µε το (ακραία δεξιό) κόµµα του.

- Έκτον, το ΚΙΝ.ΑΛ. είναι ο µπαλαντέρ των εκλογών. Με την απλή αναλογική και τα σηµερινά δηµοσκοπικά ευρήµατα οι έδρες που θα συγκεντρώσει, προστιθέµενες σε αυτές του πρώτου κόµµατος είτε είναι η Ν.∆. είτε ο ΣΥΡΙΖΑ-, είναι αρκετές για να σχηµατιστεί κυβερνητική πλειοψηφία.

Το ΚΙΝ.ΑΛ.

Αυτά είναι τα δεδοµένα, οι βεβαιότητες. Μετά αρχίζουν τα σενάρια. Των οποίων ουκ έστιν αριθµός, ανάλογα µε τον εµπνευ-στή τους ή τα κέντρα απ’ όπου εκπορεύ-ονται. Εκείνο που ενδιαφέρει περισσότερο (και έχει αρχίσει να συζητείται έντονα στα παρασκήνια) είναι τι γίνεται σε περίπτωση που ο µικρότερος εταίρος, εν προκειµένω το ΚΙΝ.ΑΛ., συµφωνήσει να παράσχει ψήφο εµπιστοσύνης είτε στη Ν.∆. είτε στον ΣΥΡΙΖΑ, υπό την προϋπόθεση ότι ο πρω-θυπουργός θα είναι το τρίτο πρόσωπο και όχι ο αρχηγός του πρώτου κόµµατος.

Η απαίτηση αυτή θα µπορούσε να θε-ωρηθεί θεµιτή σε περίπτωση που η Χαρι-λάου Τρικούπη στις εκλογές λάβει σηµα-ντικό ποσοστό, άνω του 15%, και το πρώτο κόµµα έχει ποσοστό µικρότερο του 30%. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, µε το πρώτο κόµµα να έχει ποσοστό άνω του 30% και το ΚΙΝ.ΑΛ. κάτω του 15%, η απαί-τηση να είναι άλλος πρωθυπουργός θα θεωρηθεί στυγνός εκβιασµός, δεν θα γίνει δεκτός ούτε από τον Μητσοτάκη ούτε από τον Τσίπρα και πιθανότατα θα γυρίσει µπούµερανγκ, στις δεύτερες εκλογές, στον Ανδρουλάκη.

Βεβαίως, όλα τα ανωτέρω ισχύουν υπό µία προϋπόθεση: ότι οι εξελίξεις θα είναι οµαλές και προβλέψιµες. Και επειδή αυτό κανείς δεν µπορεί να το ξέρει ισχύει η ρήση: όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια ο Θεός γελάει. Αν πριν από δύο χρόνια λέ-γαµε ότι θα υπάρξει πανδηµία εξαιτίας της οποίας θα αλλάξει όλος ο κόσµος, όλοι θα γελάγαµε. Θα γελάγαµε επίσης αν κάποιος πριν από δύο µήνες υποστήριζε ότι θα υπάρξει εισβολή σε ευρωπαϊκό κράτος και πόλεµος που µπορεί να αλλάξει εκ βάθρων τις γεωοικονοµικές ισορροπίες και να απειλεί την ανθρωπότητα ακόµη και µε πυρηνικό όλεθρο.

Μπορεί κανείς να προβλέψει πότε και πώς θα σταµατήσει ο πόλεµος στην Ου-κρανία; Μπορεί να αποκλείσει ανάφλεξη σε άλλη περιοχή, της Βαλκανικής συµπεριλαµ-βανοµένης; Μπορεί να βεβαιώσει ότι η πανδηµία δεν αποτελεί πλέον πρόβληµα ή ότι δεν θα επανέλθει φονικότερη τον Οκτώ-βριο;

Μπορεί να αποκλείσει ακραία καιρικά άλλα φαινόµενα που θα επιδράσουν κα-θοριστικά ακόµη και στην εξέλιξη των πολι-τικών πραγµάτων; Μπορεί να είµαστε σίγου-ροι ότι δεν θα εκδηλωθεί τους επόµενους µήνες ο τουρκικός αναθεωρητισµός στην Ανατολική Μεσόγειο, στο Αιγαίο και τη Θράκη; Μπορεί, µπορεί, µπορεί...

Στον αστερισµό της παροιµίας «κάνε µε προφήτη να σε κάνω πλούσιο» βρίσκεται η πολιτική ζωή και όποιος υποστηρίζει το αντίθετο µάλλον είναι, για να το πούµε όσο πιο κοµψά γίνεται, αιθεροβάµων. Τις συνθή-κες στις οποίες θα γίνουν οι επόµενες εκλογές ουδείς τις γνωρίζει και γι’ αυτό όσα λέγονται σήµερα από τα κοµµατικά επιτελεία για το τι θα συµβεί µετά από έναν χρόνο είναι µικρής αξίας.

Σίγουρα έχουν δίκιο στην Κουµουνδούρου να πανηγυρίζουν για το γύρισµα της τύχης. Πριν από έναν χρόνο οι αναγωγές των δηµο-σκόπων προεξοφλούσαν νίκη της Ν.∆. ακόµη και µε νταµπλ σκορ έναντι του ΣΥΡΙΖΑ. Τα ποσοστά ακόµη και πάνω του 40% για την κυβέρνηση σήµερα είναι στο 30% και κάτω. Το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛ. από το 5% πέταξε στο 15%.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ για δύο και πλέον χρόνια ήταν καθηλωµένος ή είχε φθίνουσα πορεία, τώρα, σύµφωνα µε τις τελευταίες δηµοσκο-πήσεις, σηµειώνει έστω και µικρή άνοδο, µε πλέον χαρακτηριστικό δείγµα αυτό της MRB όπου η Ν.∆. παρουσιάζει πτώση 2,1%, ο ΣΥΡΙΖΑ αύξηση 1,5% και η διαφορά από τις 11 µονάδες πέφτει στις 7,4 (28,6% έναντι 21,2% και µε το ΚΙΝ.ΑΛ. στο 13,4%). Από την Κουµουνδούρου µεταδίδεται ότι «πρόκειται για ουσιαστικό κλείσιµο της ψαλίδας που επιβεβαιώνει την τάση ραγδαίας φθοράς της κυβέρνησης, όπως προκύπτει από όλες τις µετρήσεις».

Συνεργασίες

Η πρόταση του Τσίπρα για προοδευτική διακυβέρνηση για πρώτη φορά εµφανίζεται να συγκεντρώνει πιθανότητες ευδοκίµησης, ιδίως µετά τη δήλωση Ανδρουλάκη ότι το ΚΙΝ.ΑΛ. δεν πρόκειται να συνεργαστεί µε τη ∆εξιά και η επόµενη κυβέρνηση πρέπει να έχει σοσιαλδηµοκρατικό προσανατολισµό.

Στην Κουµουνδούρου άκουσαν επίσης ευχάριστα τη δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης, µε όσα είπε περί σοσιαλδηµοκρατίας, δείχνει να προτιµά τη συνεργασία µε τον Αλέξη Τσίπρα και όχι µε τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Θεωρούν ότι η δήλωση του Γιάννη Οικονό-µου τούς ευνοεί ακόµη κι αν ο στόχος ήταν να εκθέσει την ηγεσία του ΚΙΝ.ΑΛ. στους πασοκογενείς, κεντρώους και αντι-ΣΥΡΙΖΑ ψηφοφόρους της Ν.∆., που εµφανίζουν τάσεις επιστροφής στα... πατρώα εδάφη.

Οτιδήποτε αδυνατίζει τη Χαριλάου Τρι-κούπη και ενισχύει τον διπολισµό-δικοµµα-τισµό ανάµεσα σε Ν.∆. και ΣΥΡΙΖΑ, εκ των πραγµάτων, χαροποιεί την αξιωµατική αντιπολίτευση αφού η δηµοσκοπική πάχυν-ση του ΚΙΝ.ΑΛ. θέτει εν αµφιβόλω τον ηγε-µονικό ρόλο της Κουµουνδούρου και του Τσίπρα στην Κεντροαριστερά. Και φυσικά θεωρούν µεγαλύτερο κέρδος την εικόνα που εµφανίζει τον ΣΥΡΙΖΑ να µπορεί, εφόσον χρειαστεί, να βρει πιθανούς κυβερνητικούς εταίρους, σε αντίθεση µε τη Ν.∆., που µπορεί να ελπίζει µόνο σε αυτοδυναµία, η οποία, µε τις σηµερινές πολιτικοεκλογικές προσοµοι-ώσεις, φαντάζει αδύνατη.

Πριν από τρεις µήνες κάποιοι, ακόµη και στον ΣΥΡΙΖΑ, θεωρούσαν τον Τσίπρα «τε-λειωµένο», αφού, όπως έλεγαν, ούτε ο ίδιος θα άντεχε να ηττηθεί για τρίτη (µετά τις ευ-ρωεκλογές και τις βουλευτικές του 2019) φορά από τον Μητσοτάκη. Τώρα έχει αναχθεί και πάλι σε κεντρικό παίκτη. Και αυτό, ως είναι φυσικό, θα επηρεάσει και τους συσχε-τισµούς τόσο στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και στην εκλογή της ηγεσίας από το σύνολο των µελών του κόµµατος.

Οι διαφωνίες της «Οµπρέλας», για τον τρόπο εκλογής της ηγεσίας, παραμένουν, αλλά με την πολιτική αναβάθμιση του Τσίπρα το πιθανότερο είναι να έχουμε ενίσχυση -και οργανωτικά- του λεγόμενου «προεδρικού μπλοκ». Αύριο ή το αργότερο την Τρίτη οι εσωκομματικές ομάδες θα γνωρίζουν πόσους συνέδρους έχουν εκλέξει (η ψηφοφορία ξεκίνησε την Πρωτα-πριλιά και ολοκληρώνεται σήμερα, Κυριακή) «και ανάλογα θα κάνουν τα κουμάντα τους», μας λέει υψηλόβαθμο στέλεχος της Κουμουν-δούρου.

Πηγές που γνωρίζουν καλά το εσω-κομματικό παρασκήνιο διατείνονται ότι τελικά το συνέδριο και η εκλογή ηγεσίας από τη βάση δεν θα οδηγήσουν, όπως πολλοί προφή-τευαν, σε διχασμό του ΣΥΡΙΖΑ.

Δεύτερες σκέψεις

Ή αιφνίδια αλλαγή του πολιτικού κλίματος από την ενεργειακή κρίση, την ακρίβεια και τον πόλεμο, που έχει οδηγήσει σε σημαντική κυβερνητική φθορά, εμβάλλει σε δεύτερες σκέψεις και τους αρχηγέτες των εσωκομμα-τικών ομάδων του ΣΥΡΙΖΑ. Ή πρόθεση για εσωκομματικό εμφύλιο έχει υποχωρήσει και στο συνέδριο, εφόσον οι παρασκηνιακές συζητήσεις τελεσφορήσουν, θα έχουμε αντιπαράθεση πολιτικών θέσεων για τη φυσιογνωμία, τη μετεξέλιξη και τις προτε-ραιότητες του κόμματος με εμφανή όμως τη διάθεση για σύνθεση.

Την ανάγκη να υπάρξει εσωκομματική ηρεμία και ενότητα ο Τσίπρας δεν την έχει απλώς διαμηνύσει στους βουλευτές και τα προβεβλημένα στελέχη, αλλά και φέρεται αποφασισμένος, μετά το συνέδριο και την επανεκλογή του στην αρχηγία, να την επι-βάλει ακόμη και με διοικητικές κυρώσεις αν στην τελική ευθεία εμφανιστούν φαινόμενα δυστροπίας στη βούληση της ηγεσίας.

Όπως μας λέει συνεργάτης του, «ο Αλέξης είναι στα πάνω του. Να τελειώσει και η ιστο-ρία με το συνέδριο, να είναι απερίσπαστος από τις χαζομάρες». Και προσθέτει: «Το περιβάλ-λον γίνεται πολύ δύσκολο και έρχονται πιο δύσκολα. Η κυβέρνηση έχει χάσει τον έλεγχο». Βέβαια στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν και σοβαρά στελέχη τα οποία υποστηρίζουν ότι «είναι μεγάλο λάθος αν νομίζουμε ότι αρκεί να κα-ταρρεύσει η κυβέρνηση για να αναλάβουμε εμείς το γκουβέρνο. Χρειάζεται να έχουμε συγκεκριμένο εναλλακτικό πρόγραμμα. Δεν αρκούν πλέον οι γενικότητες για να κερδίσεις την πλειοψηφία».

Έιδικά στη μεσαία τάξη της οποίας η ψήφος σε σημαντικό βαθμό κρίνει το εκλο-γικό αποτέλεσμα και η οποία έχει πικρή εμπειρία από τη διακυβέρνηση της «πρώτης φοράς Αριστερά». Σωστά η αξιωματική αντι-πολίτευση τάσσεται υπέρ της ενίσχυσης των φτωχών και αδυνάμων. Πρέπει όμως να πει και πού θα βρει τα λεφτά για να τους στηρί-ξει. Θα βάλει και πάλι φόρους; Θα αφαιμάξει και πάλι τη μεσαία τάξη;

Στην Κουμουνδούρου φαίνεται ότι έχουν συνειδητοποιήσει το αυξανόμενο οικονομικό πρόβλημα της χώρας και έχουν φτιάξει ομάδες εργασίας, στις οποίες συζητούν και επεξεργάζονται διάφο-ρα «συγκεκριμένα και εναλλακτικά, μέτρα και πολιτικές», ενώ από το Ινστιτούτο ΈΝΑ, του οποίου ηγείται ο Γιάννης Δραγασάκης, θα επιχειρήσουν να γίνουν «πιο συγκεκριμένοι και επιδραστικοί» στα θέματα της οικονομίας το επόμενο διάστημα.

Το μπόνους

Έκτός από το οικονομικό πρόβλημα της χώρας, υπάρχει και το πολιτικό. Ή κυβερνητική φθορά όντως είναι μεγάλη -κυρίως λόγω των δυσβάσταχτων λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος και της εμπλοκής στον πόλεμο με την αποστολή στρατιωτικού υλικού στην Ουκρανία-, αλλά η Ν.Δ. συνεχίζει να προη-γείται. Για να μπορέσει η «προοδευτική δι-ακυβέρνηση» να αποκτήσει υπόσταση θα πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ στις δεύτερες εκλογές, με την ενισχυμένη αναλογική, να έρθει πρώτος ώστε να καρπωθεί το μπόνους, αρχικά των 20 εδρών και στη συνέχεια, ανάλογα με το ποσοστό που θα έχει πάρει, και τις άλλες.

Σημειώνουμε ότι το πρώτο κόμμα λαμβάνει επιπλέον 20 έδρες εφόσον συγκεντρώσει ποσοστό 25% και στη συνέχεια για κάθε μισή μονάδα παίρνει μία έδρα. Μπορεί λοι-πόν να πάρει το σύνολο του μπόνους (50 έδρες) εφόσον κερδίσει το 40% των ψήφων. Έάν πρώτο κόμμα είναι η Ν.Δ., η «προο-δευτική διακυβέρνηση» καταλήγει στις ανεκπλήρωτες επιθυμίες. Ή μοναδική περίπτω-ση να σχηματιστεί κυβέρνηση από το δεύτερο και το τρίτο κόμμα είναι αν το πρώτο κόμμα πάρει 29%, το δεύτερο 27%, το τρίτο 21% και η αναντιπροσώπευτη ψήφος (δηλαδή τα εκτός Βουλής κόμματα) είναι 15%.

Στην περίπτωση αυτή τα δύο κόμματα αθροίζουν 154 έδρες, που μπορούν να φτάσουν και στις 158, αν το πρώτο κόμμα λάβει 28%, το δεύτερο 27% και το τρίτο 22%, με την αναντιπροσώπευτη ψήφο πάντα στο 15%. Προσώρας, οι δημοσκο-πήσεις πόρρω απέχουν από τέτοια ποσο-στά, ιδίως για το τρίτο, να φτάσει δηλαδή το ΚΙΝ.ΑΛ. στο 21%-22%.

Έξυπακούεται ότι με το σύστημα της απλής αναλογικής κυβέρνηση δεύτερου και τρίτου κόμματος δεν υφίσταται, ενώ για να καταφέρει το πρώτο κόμμα την αυτοδυναμία θα πρέπει να πάρει τουλάχι-στον 41% και η αναντιπροσώπευτη ψήφος να ανέλθει στο 19%, κάτι που, με τα σημε-ρινά δεδομένα, επίσης πόρρω απέχει από την πραγματικότητα. Κατά συνέπεια, πάμε σίγουρα σε δεύτερες εκλογές και το πρόβλημα που πιθανώς θα ανακύψει είναι αν θα πάμε και σε τρίτη εκλογική αναμέ-τρηση ή (όπερ και το πιθανότερο) σε κυ-βέρνηση συνεργασίας.

«Σε κενό στρατηγικής»

Στον ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν πως «ο κ. Μητσοτά-κης βρίσκεται σε κενό στρατηγικής, αφού θα πρέπει να απαντήσει ξεκάθαρα το ερώ-τημα: Με ποιον θα κυβερνήσει δεδομένου ότι τη φαντασίωση της αυτοδυναμίας την έκαψε ο ίδιος; Με τον Βελόπουλο; Ή ελπίζει να κάνει κυβέρνηση μετεγγραφών και δια-σπάσεις κομμάτων;». Αισθάνονται δικαιω-μένοι στο ζήτημα των συνεργασιών επειδή, όπως λένε οι επιτελείς του Τσίπρα, ο πρωθυπουργός «προσπαθώντας να απε-γκλωβιστεί από τη στρατηγική της διπλής κάλπης και της αυτοδυναμίας επιβεβαίωσε πλήρως τη στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ, ότι η πρώτη κάλπη της απλής αναλογικής είναι σημαντική και μπορεί και θα δώσει κυβέρ-νηση σταθερότητας, αρκεί να είναι πρώτο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ».

Κατά τα λοιπά, διατείνονται ότι τα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση για να τιθα-σευτεί η ακρίβεια είναι ουσιαστικά... ασπιρίνες και σε επίρρωση των λεγομένων τους επικαλούνται έρευνα του Ινστιτούτου Έργασίας της ΓΣΈΈ, σύμφωνα με την οποία 8 στους 10 πολίτες απορρίπτουν τα μέτρα ως ανεπαρκή και 6 στους 10 έχουν αρχίσει να κόβουν βασικά είδη διατροφής λόγω οικονομικής αδυναμίας.

Για να υποστηρί-ξουν ότι το πολιτικό κλίμα αλλάζει υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ, φέρνουν ως παράδειγμα την τελευταία δημοσκόπηση της MRB, σύμ-φωνα με την οποία «μόνο το 19,1% των πολιτών θεωρεί τα μέτρα στήριξης της κυ-βέρνησης αποτελεσματικά, όταν το 27,8% θεωρεί πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα προσέφερε απο-τελεσματικότερη στήριξη στο θέμα της ακρίβειας». Κατά συνέπεια, στο μείζον πρόβλημα που είναι η ακρίβεια η Κουμουν-δούρου διαπιστώνει ότι «υπερέχει κατά 8,7% της κυβέρνησης» και, όπως λένε, «για πρώτη φορά η αξιωματική αντιπολίτευση περνά μπροστά από την κυβέρνηση σε ό,τι αφορά την ικανοποίηση των πολιτών».

Νίκος Φελέκης

Πηγή Πρώτο Θέμα

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.