Του Κώστα Ράπτη
Η Υπερδνειστερία (την οποία οι κάτοικοί της προιμούν να αποκαλούν Παραδνειστερία) αποτελεί μία στενή λωρίδα γης ανάμεσα στον Δνείστερο ποταμό και τα σύνορα της (άλλοτε σοβιετικής) Δημοκρατίας της Μολδαβίας με την Ουκρανία.
Όμως η Μολδαβία δεν ασκεί την κυριαρχία της στην περιοχή εδώ και τρεις δεκαετίες. Η Υπερδνειστερία αποτελεί άλλη μία "παγωμένη σύγκρουση” (όπως αυτές του μη αναγνωρισμένων δημοκρατιών του Ναγκόρνο Καραμπάχ , της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας), τις οποίες κληροδότησε η όχι και τόσο ειρηνική διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, όταν τα εσωτερικά διοικητικά σύνορα μεταξύ των επιμέρους Δημοκρατιών μετατράπηκαν σε όρια ανεξάρτητων κρατών, προκαλώντας την ένοπλη εξέγερση κάποιων εθνικών μειονοτήτων. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις τα στρατεύματα της Ρωσικής Ομοσπονδίας ανέλαβαν τον ρόλο ειρηνοποιού, παγιώνοντας τις νέες διαχωριστικές γραμμές.
Η σημερινή Δημοκρατία της Μολδαβίας ταυτίζεται λίγο πολύ με την ιστορική περιφέρεια της Βεσσαραβίας (από τον Προύθο μέχρι τον Δνείστερο), η οποία, καίτοι ρουμανόφωνη επί το πλείστον, βρέθηκε από το 1812 υπό ρωσική δικαιοδοσία, για να αλλάξει χέρια τέσσερις φορές ανάμεσα στη Ρουμανία και τη Σοβιετική Ένωση ανάμεσα στον Πρώτο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Επί Στάλιν τα όρια της Σοβιετικής Δημοκρατίας της Μολδαβίας χαράχθηκαν έτσι ώστε να περιλάβουν και ρωσόφωνες περιοχές στα ανατολικά (όχι όμως και άλλες ρουμανόφωνες περιοχές λ.χ. στην βόρεια Μπουκοβίνα, οι οποίες ανήκουν πλέον στην Ουκρανία).
Στη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, οι ρωσόφωνοι της Υπερδνειστερίας πέτυχαν την de facto απόσχισή τους, η οποία διαιωνίζεται με την εγγύηση του ρωσικού στρατού, ενώ αποσχιστικές τάσεις εκδήλωσαν και οι Χριστιανοί τουρκόφωνοι Γκαγκαούζοι στα νότια της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, εξασφαλίζοντας έναν βαθμό αυτονομίας.
Η Μολδαβία είναι η δεύτερη φτωχότερη χώρα της Ευρώπης μετά την Ουκρανία, με όρους κατά κεφαλήν ΑΕΠ, καθώς και αυτή με τον χαμηλότερο δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης. Η πολιτική της ζωή σημαδεύεται από την ταλάντευση ανάμεσα σε ένα φιλοδυτικό και ένα φιλορωσικό στρατόπεδο, καθώς και από το ανοικτό ερώτημα της υπεράσπισης της διακριτότητάς της ή της ένωσης με τη Ρουμανία. Τον περασμένο Μάρτιο, η χώρα υπέβαλε αίτηση ένταξης στην Ε.Ε., αλλά το γεγονός ότι δεν ελέγχει τα ανατολικά σύνορά της αποτελεί μείζον εμπόδιο για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η φιλοδυτική πρωθυπουργός Νατάλια Γκαβριλίτσα, που ήρθε στα πράγματα πέρσι, υπεραμύνεται πάντως του ουδέτερου καθεστώτος της χώρας και αποκλείει το ενδεχόμενο ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις που σημειώθηκαν την Δευτέρα, την Τρίτη και την Τετάρτη στην πρωτεύουσα της Υπερδνειστερίας Τιρασπόλ, την Γκριγκοριόπολ και την Κομπάσνα κοντά στα ουκρανικά σύνορα, είχαν ως στόχο αντιστοίχως την έδρα των μυστικών υπηρεσιών (MGB), τον ρωσόφωνο ραδιοσταθμό Mayak, καθώς και αποθήκη με 20.000 τόνους πυρομαχικών από τη σοβιετική εποχή. Οι ουκρανικές αρχές δεν άργησαν να καταγγείλουν τη Ρωσία για αποσταθεροποίηση της Δημοκρατίας της Μολδαβίας και για black flag operations, με στοχοποίηση, παραδόξως, φίλιων προς τη Μόσχα δυνάμεων.
Ο αντιπρόεδρος της μολδαβικής κυβέρνησης Ολέγκ Σερεμπριάν ισχυρίσθηκε, μιλώντας στον ραδιοσταθμό France Info ότι οι αιτίες των συγκρούσεων είναι "ασαφείς”, αφήνοντας ανοιτή την πιθανότητα "εσωτερικών συγκρούσεων” ανάμεσα σε φιλορωσικές και φιλο-ουκρανικές φράξιες εντός της Υεπρδενειστερίας.
Δεν είναι δύσκολο όμως να φανταστεί κανείς ότι το άνοιγμα ενός νέου μετώπου, που θα υποχρεώσει τη Ρωσία να αφιερώσει δυνάμεις σε μία δύσκολα υπερασπίσιμη, απομακρυσμένη, περίκλειστη περιοχή ή να υποστεί μια πολιτικά μη διαχειρίσιμη ήττα των ομοεθνών της στην Υπερνδειστερία, διευκολύνει πολύ την Ουκρανία και τους Δυτικούς συμμάχους της.
Το ερώτημα είναι κατά πόσον η Μάια Σάντου, πρόεδρος της Μολδαβίας από τον Δεκέμβριο 2020, θα επωφεληθεί της κατάστασης, ώστε (με ενθάρρυνση της Δύσης και ενδεχόμενη συμμετοχή και ουκρανικών δυνάμεων από τα ανατολικά) να διατάξει την ανακατάληψη της αποσχισθείσας Υπερδνειστερίας.
Ήδη η Υπερδνειστερία κήρυξε επιστράτευση όλων των ηλικιών από 18 έως 55 ετών, προς στήριξη των 1.600 Ρώσων στρατιωτών της "Επιχειρησιακής Ομάδας Ρωσικών Δυνάμεων” που σταθμεύουν στην περιοχή και εγκατέστησε σημεία ελέγχου σε όλες τις πόλεις.
Πληροφορίες θέλουν και τη Ρουμανία να προωθεί δυνάμεις της στα σύνορα με την Μολδαβία, ενώ δεν λείπουν και οι φωνές όσων προτείνουν την άμεση ένωση των δύο κρατών, γεγονός που θα καθιστούσε άμεσα την μολδαβική επικράτεια χώρο του ΝΑΤΟ.
Σημειώνεται ότι αν η ρωσική προέλαση στη νότια Ουκρανία καταλήξει σε κατάληψη της επαρχίας της Οδησσού, θα προκύψει εδαφική συνέχεια με την Υπερδνειστερία, αλλά και άμεση επαφή με την Ρουμανία, δηλ. τον χώρο του ΝΑΤΟ. Τα ρίσκα είναι προφανή.
0 Σχόλια