Τις τελευταίες μέρες αυξάνονται οι ανησυχίες για το ότι η Ρωσία μπορεί να είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει χημικά όπλα στον πόλεμο στην Ουκρανία, με δυτικούς αξιωματούχους και στρατηγούς να προειδοποιούν ότι η απειλή που θέτει η Μόσχα και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είναι σοβαρή, σύμφωνα με το CNBC.
Την τελευταία εβδομάδα, η ίδια η Ρωσία κατηγόρησε την Ουκρανία ότι διαθέτει
εργαστήρια χημικών και βιολογικών όπλων με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Οι
ισχυρισμοί αυτοί διαψεύστηκαν κατηγορηματικά από Ουκρανούς και δυτικούς
αξιωματούχους, με τις ΗΠΑ να χαρακτηρίζουν τους ισχυρισμούς αυτούς ως
"ξεκάθαρα ψέματα". Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί προκάλεσαν συναγερμό, με
πολλούς δυτικούς αξιωματούχους να το βλέπουν ως μια προσπάθεια της Ρωσίας να
επινοήσει μια ψευδή αφήγηση και να δημιουργήσει ένα πρόσχημα για τη χρήση
των δικών της χημικών όπλων εναντίον της Ουκρανίας, ένα σενάριο που
περιγράφεται ως "φρικτό" από τις ΗΠΑ.
"Η Ρωσία έχει προϊστορία στο να κατηγορεί τη Δύση για εγκλήματα που πράττει
η ίδια. Αυτή η τακτική αποτελεί ένα προφανές τέχνασμα της Ρωσίας για να
προσπαθήσει να δικαιολογήσει περαιτέρω προμελετημένες και αδικαιολόγητες
επιθέσεις στην Ουκρανία", δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Ned
Price.
"Οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν χημικά ή βιολογικά εργαστήρια στην Ουκρανία. Η Ρωσία
είναι αυτή που διαθέτει ενεργά προγράμματα χημικών και βιολογικών όπλων και
παραβιάζει τη Σύμβαση για τα Χημικά Όπλα και τη Σύμβαση για τα Βιολογικά
Όπλα", πρόσθεσε ο ίδιος.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, προειδοποίησε την Παρασκευή ότι θα υπάρξει
"βαρύ κόστος" αν η Ρωσία χρησιμοποιήσει χημικά όπλα στην Ουκρανία και ο
γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε την Κυριακή ότι μια
τέτοια κίνηση θα αποτελούσε έγκλημα πολέμου.
"Τώρα που ειπώθηκαν αυτοί οι ψευδείς ισχυρισμοί, πρέπει να παραμείνουμε σε
επαγρύπνηση, επειδή είναι πιθανό η ίδια η Ρωσία να σχεδιάσει επιχειρήσεις με
χημικά όπλα στο πλαίσιο αυτής της ψευδούς ρητορικής", δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ
στη γερμανική εφημερίδα Welt am Sonntag.
"Αλλαγή παιχνιδιού"
Αν και η Δύση καταδίκασε με ενότητα τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με το
Ηνωμένο Βασίλειο να περιγράφει το καθεστώς του Πούτιν ως "βάρβαρο", το πόσο
μακριά είναι διατεθειμένες να φτάσουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ
για να στηρίξουν την Ουκρανία και να σταματήσουν τη Ρωσία, αποτελεί ένα
σημαντικό ερώτημα. Το ΝΑΤΟ έχει επανειλημμένα αποκλείσει κάθε είδους
στρατιωτική υποστήριξη, όπως μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων που ζητάει η
Ουκρανία, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει τη συμμαχία σε άμεση
αντιπαράθεση με τη Ρωσία.
Αλλά ο πρόεδρος της Πολωνίας Άντρζεϊ Ντούντα δήλωσε σε συνέντευξή του την
Κυριακή ότι η χρήση χημικών όπλων στην Ουκρανία από τη Ρωσία θα μπορούσε να
αλλάξει την στάση της Δύσης σχετικά με τη σύγκρουση.
"Φυσικά, όλοι ελπίζουν ότι δεν θα τολμήσει να το κάνει αυτό, αλλά αν
χρησιμοποιήσει όπλα μαζικής καταστροφής τότε αυτό θα αλλάξει το παιχνίδι
στην όλη υπόθεση", δήλωσε στο BBC, προσθέτοντας ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να
"σκεφτεί σοβαρά τι πρέπει να κάνει γιατί τότε η κατάσταση θα αρχίσει να
γίνεται επικίνδυνη όχι μόνο για την Ευρώπη, αλλά για ολόκληρο τον κόσμο".
Καθώς σχεδόν όλος ο κόσμος έχει καταδικάσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία,
ο Πούτιν θεωρείται όλο και πιο απρόβλεπτος ηγέτης. Με τη Ρωσία να βρίσκεται
αντιμέτωπη με πολύ μεγαλύτερη αντίσταση από ότι περίμενε στην Ουκρανία,
υπάρχουν φόβοι ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να δώσει εντολή για τη χρήση μη
συμβατικών - και παράνομων - όπλων.
Ο Ντούντα δήλωσε ότι ο Πούτιν έχει ήδη χάσει τον πόλεμο πολιτικά και τον
χάνει και στρατιωτικά, γεγονός που τον καθιστά επικίνδυνο. "Αν με ρωτάτε αν
ο Πούτιν μπορεί να χρησιμοποιήσει χημικά όπλα, νομίζω ότι μπορεί να
χρησιμοποιήσει οτιδήποτε αυτή τη στιγμή, ειδικά καθώς βρίσκεται σε αυτή τη
δύσκολη κατάσταση", είπε.
Ενώ οι φόβοι είναι αυξημένοι ότι η Ρωσία θα μπορούσε να καταφύγει στη χρήση
χημικών όπλων στην Ουκρανία, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν υπάρχει
τίποτα που να υποδηλώνει ότι η χρήση τους είναι επικείμενη.
Την Παρασκευή, το Reuters δημοσίευσε μια ενημέρωση από ανώνυμους δυτικούς
αξιωματούχους, οι οποίοι σημείωναν ότι η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει
χημικά όπλα στην Ουκρανία σε μια επίθεση με "ψεύτικη σημαία" για να παράσχει
εκ των υστέρων μια δικαιολογία για την εισβολή της, αλλά δεν υπάρχει τίποτα
που να υποδηλώνει μια ευρύτερη χρήση τέτοιων όπλων στον πόλεμο.
Στο δημοσίευμα του Reuters, οι αξιωματούχοι ανέφεραν ότι "είναι σαφές ότι,
ενώ οι Ρώσοι είναι πολύ πιθανό να διαθέτουν χημικά όπλα, δεν υπάρχει τίποτα
που να υποδηλώνει ότι σκοπεύουν να τα χρησιμοποιήσουν σε αυτό το σημείο σε
μια σημαντική κλιμάκωση της τρέχουσας σύγκρουσης".
Ωστόσο, η Ρωσία έχει κατηγορηθεί και στο παρελθόν για χρήση χημικών όπλων,
τόσο ενάντια σε άτομα που θεωρούνταν επικριτές του Πούτιν, όσο και σε
ευρύτερο επίπεδο στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας.
Η προϊστορία της Ρωσίας
Ως χημικό όπλο ορίζεται από τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών
Όπλων (OPCW) μια χημική ουσία που χρησιμοποιείται για να προκαλέσει σκόπιμο
θάνατο ή βλάβη μέσω των τοξικών ιδιοτήτων της.
Αποστολή του OPCW είναι η εφαρμογή των διατάξεων της Σύμβασης για τα Χημικά
Όπλα, μιας συνθήκης ελέγχου των εξοπλισμών που υπογράφηκε από 193 χώρες
(συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας) το 1997 και απαγορεύει την παραγωγή και τη
χρήση χημικών όπλων. Επίσης, οι υπογράφοντες δεσμεύτηκαν να καταστρέψουν τις
εγκαταστάσεις παραγωγής χημικών όπλων και τα αποθέματα τέτοιων όπλων.
Ο Πούτιν δήλωσε στα τέλη του 2017 ότι η Ρωσία είχε ολοκληρώσει την
καταστροφή των τελευταίων χημικών όπλων της (και επέπληξε τις ΗΠΑ που δεν το
είχαν κάνει ακόμη), αλλά η δηλητηρίαση του πρώην Ρώσου κατασκόπου (και
διπλού πράκτορα) Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του Γιούλια στο Ηνωμένο
Βασίλειο το 2018 με τη χημική ουσία Novichok (που αναπτύχθηκε από τη
Σοβιετική Ένωση) και η δηλητηρίαση του επικριτή του Πούτιν και ηγέτη της
αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι το 2020 υποδηλώνουν ότι η Ρωσία έχει
διατηρήσει ένα παράνομο πρόγραμμα χημικών όπλων.
Η Ρωσία αρνήθηκε την εμπλοκή της και στα δύο περιστατικά, παρά τις
συντριπτικές αποδείξεις για το αντίθετο.
Υπήρξαν και άλλες περιπτώσεις επιθέσεων με χημικά όπλα στις οποίες η Ρωσία
ήταν έντονα ύποπτη για συμμετοχή ή τουλάχιστον για συνενοχή στη χρήση τους.
Τα περιστατικά περιλαμβάνουν τη δηλητηρίαση του τότε φιλοδυτικού προέδρου
της Ουκρανίας Βίκτορ Γιούσενκο με διοξίνη το 2004 και τη θανατηφόρα
δηλητηρίαση του Αλεξάντερ Λιτβινένκο, πρώην αξιωματικού της KGB και επικριτή
του Πούτιν, ο οποίος πέθανε στο Λονδίνο αφού ήπιε πράσινο τσάι με
πολώνιο-210, ένα πολύ επικίνδυνο χημικό στοιχείο. Μια έρευνα του 2016
διαπίστωσε ότι ο Πούτιν πιθανώς ενέκρινε τη δολοφονία. Το Κρεμλίνο αρνήθηκε
οποιαδήποτε ανάμειξη σε οποιοδήποτε από αυτά τα περιστατικά.
Στη συνέχεια, όταν τα ρωσικά στρατεύματα πολέμησαν στο πλευρό των
κυβερνητικών δυνάμεων του Μπασάρ Άσαντ στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, κατά
τον οποίο χρησιμοποιήθηκε η χημική ουσία σαρίν εναντίον αμάχων, σκοτώνοντας
πάνω από 1.400 ανθρώπους, η Ρωσία κατηγορήθηκε ότι βοήθησε τη Συρία να
συγκαλύψει το έγκλημα. Η Ρωσία και η Συρία αρνήθηκαν οποιαδήποτε χρήση
χημικών όπλων, αλλά οι επιθεωρητές του OPCW βρήκαν αδήλωτες τοξίνες και
πυρομαχικά κατά τη διάρκεια επιτόπιων επισκέψεων και το 2020, το OPCW
καταδίκασε τη χρήση από τη Συρία απαγορευμένων βομβών σαρίν.
Όσον αφορά την Ουκρανία τώρα, δεν μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα αν ο
Πούτιν θα μπορούσε ή θα χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε είδος χημικών όπλων. Αλλά
με την προϊστορία της Ρωσίας, οι παρατηρητές του καθεστώτος του Πούτιν
υποψιάζονται ότι θα μπορούσε να έχει λίγους ενδοιασμούς να αναπτύξει ξανά
την ίδια τακτική και υποστηρίζουν ότι αυτή η απειλή είναι βάσιμη.
"Είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν χημικά όπλα χαμηλού βαθμού σε κάποια μορφή
στην Ουκρανία; Είναι, το έκαναν στη Συρία. Ναι, κατά μία έννοια, έγινε μέσω
του καθεστώτος, αλλά νομίζω ότι θα μπορούσαν να το ξανακάνουν", δήλωσε στο
CNBC ο Ian Lesser, αντιπρόεδρος του think tank German Marshall Fund of the
United States.
Εν τω μεταξύ, ο Wojciech Lorenz, αναλυτής του Προγράμματος Διεθνούς
Ασφάλειας στο Πολωνικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων, δήλωσε στο CNBC ότι
"δεν μπορείς ποτέ να ξέρεις τι θα κάνει η Ρωσία, αλλά όταν πρόκειται για την
απειλή χρήσης χημικών όπλων, πρέπει να το αντιμετωπίζεις σοβαρά".
"Η Ρωσία έχει ήδη χρησιμοποιήσει χημικά όπλα στο έδαφος του ΝΑΤΟ.
Χρησιμοποίησαν χημικά όπλα στη Βρετανία, χρησιμοποίησαν χημικά όπλα για να
δηλητηριάσουν στην προσπάθειά τους να σκοτώσουν τον Ναβάλνι και αυτό δείχνει
ξεκάθαρα ότι έχουν χημικά όπλα που δεν θα έπρεπε να έχουν επειδή υπέγραψαν
τη συνθήκη για τα χημικά όπλα", τόνισε.
Ο Andrew Weber, πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας της κυβέρνησης
Ομπάμα στις ΗΠΑ, και ο οποίος τώρα είναι μέλος του μη κερδοσκοπικού
Συμβουλίου Στρατηγικών Κινδύνων, δήλωσε ότι εκτός από τα χημικά όπλα που
έχουν συνδεθεί με τη Ρωσία σε προηγούμενα περιστατικά, θα μπορούσε να
χρησιμοποιηθεί κάποιο είδος βιολογικού όπλου αντί χημικού.
"Νομίζω ότι πρέπει να το λάβουμε πολύ σοβαρά στα υπόψη μας, ιδίως δεδομένης
της κλιμάκωσης της εκστρατείας παραπληροφόρησης από τη Ρωσία", δήλωσε. Εκτός
από την πιθανή χρήση χημικών όπλων, είπε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να
αναπτύξει βιολογικά όπλα στην Ουκρανία, τα οποία ο ΟΗΕ ορίζει ως οργανισμούς
που προκαλούν ασθένειες ή τοξίνες που διαδίδονται με σκοπό να βλάψουν ή να
σκοτώσουν ανθρώπους, ζώα ή φυτά.
"Τα βιολογικά όπλα θα ήταν διαφορετικά. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν κάτι
όπως ο άνθρακας, για παράδειγμα, ο οποίος δεν είναι μεταδοτικός και δεν θα
εξαπλωνόταν πίσω στη Ρωσία. Αλλά το ρωσικό παράνομο πρόγραμμα βιολογικών
όπλων περιλαμβάνει πράγματα όπως η πανώλη, η τουλαραιμία [μια σπάνια
μολυσματική ασθένεια] και ακόμη και η ευλογιά", είπε.
Τόσο τα χημικά όσο και τα βιολογικά όπλα χρησιμοποιούνται για να
τρομοκρατήσουν τον αντίπαλο και να προκαλέσουν μαζικές απώλειες, είπε. Αλλά
αναμένει μια μαζική απάντηση από τη Δύση σε περίπτωση που η Ρωσία καταφύγει
στη χρήση τους, λέγοντας ότι "θα υπάρξει σίγουρα μια πολύ ισχυρή, ενωμένη
διεθνής απάντηση σε οποιαδήποτε χρήση χημικών ή βιολογικών όπλων".
Απεγνωσμένα μέτρα
Ο κίνδυνος στον πόλεμο στην Ουκρανία, σημειώνουν οι αναλυτές, είναι ο Πούτιν
μπορεί να δώσει εντολή για τη χρήση χημικών όπλων, αν νιώσει ότι οι ένοπλες
δυνάμεις δεν σημειώνουν πρόοδο στην Ουκρανία, ειδικά καθώς οι ουκρανικές
δυνάμεις προβάλλουν σθεναρή αντίσταση και δείχνουν αποφασισμένοι να
πολεμήσουν μέχρι θανάτου.
"Πιστεύω ότι αν οι ρωσικές δυνάμεις συνεχίσουν να μην σημειώνουν σημαντική
πρόοδο, ο Πούτιν θα εγκρίνει τη χρήση χημικών όπλων. Το έχει ξανακάνει και
είναι πιθανό να το ξανακάνει, καθώς είναι επικεντρωμένος στην κατάληψη
ολόκληρης της Ουκρανίας και αν αποτραπεί αυτό, τότε θα αντιδράσει ανάλογα",
δήλωσε στο CNBC ο συνταξιούχος συνταγματάρχης του αμερικανικού στρατού Jack
Jacobs.
Σημείωσε επίσης ότι ο βομβαρδισμός νοσοκομείων και άλλων πολιτικών στόχων
από τη Ρωσία δείχνει την όλο και πιο σκληρή προσέγγισή της στον πόλεμο στην
Ουκρανία. "Είναι ικανός (σ.σ. ο Πούτιν) να κάνει τα πάντα, καθώς
επικεντρώνεται σε ένα πράγμα, που είναι είναι η κατάληψη της Ουκρανίας"
τόνισε.
0 Σχόλια