Του Κώστα Ράπτη
Σε ορισμένες περιπτώσεις ισχύει απολύτως ότι "το μέσο είναι το μήνυμα”. Και
μολονότι τα δυτικά μέσα ενημέρωσης επιμένουν ότι το μήνυμα που μετέφερε ο
πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν κατά
την χθεσινή βιντεοδιάσκεψή τους ήταν "σκληρό”, "αποφασιστικό” και "αυστηρό”,
τα πραγματικά συμπεράσματα προκύπτουν από την ίδια την διαδικασία που
ακολουθήθηκε.
Ότι δηλαδή ο ένοικος του Λευκού Οίκου είχε κατόπιν δικής του πρωτοβουλίας
μία ακόμη απευθείας και μακρά επικοινωνία με τον ισχυρό άνδρα του Κρεμλίνου,
παρουσία κορυφαίων συνεργατών - σκηνοθεσία που παραπέμπει σε ουσιαστικές
συνομιλίες μεταξύ ισοτίμων και όχι απλώς σε μεταβίβαση "τελεσιγραφικών
μηνυμάτων”. Οι δε εκτιμήσεις των μέσων ενημέρωσης ότι δεν υπήρξε πρόοδος στο
ζήτημα της Ουκρανίας, επισκιάζουν το γεγονός ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν
να συνεχίσουν τον διάλογο σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, δηλ. να προχωρήσουν σε
μια διακριτική αλλά εις βάθος συνδιαλλαγή.
Το αν αυτό συνιστά αλλαγή σελίδας στις ρωσο-αμερικανικές σχέσεις, που είχαν
οδηγηθεί σε οριακό επίπεδο, είναι εξαιρετικά πρόωρο να το κρίνει κανείς.
Πόσω μάλλον που ο Τζο Μπάιντεν έχει να δώσει εσωτερικό αγώνα απέναντι στα
ποικίλα λόμπι, το "βαθύ κράτος” και το έξαλλα συγκρουσιακό κόμμα των
Ρεπουμπλικανών, προκειμένου να τηρήσει μια σταθερή διαπραγματευτική στάση.
Όμως οι ως τώρα επιλογές του επιβεβαιώνουν την (τροφοδοτημένη από την μακρά
εμπειρία του) προτίμησή του προς τις "ρεαλιστικές” συνεννοήσεις σε επίπεδο
κορυφής και συνιστούν μιαν υγιή απομάκρυνση από την λογική της αλαζονικής
μονομέρειας.
Η δε προτίμηση κατέστη αναγκαιότητα από τη στιγμή που οι ψυχραιμότεροι
ιθύνοντες στη Ουάσιγκτον (με πρώτους τους στρατιωτικούς) αντιλήφθηκαν την
εκρηκτική δυναμική που αναπτυσσόταν, τα ρίσκα πολεμικού "ατυχήματος” που
παραμόνευαν, αλλά και την πιθανότητα τρίτοι παίκτες με τυχοδιωκτικές τάσεις
(λ.χ. Βρετανία, Πολωνία) να αποσπάσουν από τις ΗΠΑ την δυνατότητα καθορισμού
της ατζέντας.
Είναι βάσιμο να θεωρήσουμε ότι αυτοί οι ιθύνοντες αποφάσισαν να "χαμηλώσουν
τα όπλα”, μεταξύ άλλων διότι το επιχειρησιακό πλεονέκτημα της ρωσικής
πλευράς σε μέτωπα όπως της Μαύρης Θάλασσας μόνο με γενίκευση των συγκρούσεων
θα μπορούσε να απαντηθεί από αμερικανικής πλευράς. Η εικόνα της αβύσσου δεν
υπήρξε θελκτική....
Βεβαίως οι ΗΠΑ διατηρούν σε πλήρη ετοιμότητα εκείνα τα άυλα όπλα στα οποία
διατηρούν πλήρη υπεροχή. Αυτή είναι και η ερμηνεία της δήλωσης του συμβούλου
Εθνικής Ασφαλείας Τζέικ Σάλλιβαν: "Σας κοιτώ στα μάτια και σας λέω, όπως και
ο πρόεδρος Μπάιντεν είπε στον Πούτιν κοιτώντας τον στα μάτιαμ ότι είμαστε
προετοιμασμένοι να κάνουμε πράγματα που δεν κάναμε το 2014”, όταν δηλ.
ξέσπασε στην παρούσα της μορφή η ουκρανική κρίση. Ο λόγος προφανώς γίνεται
για οικονομικά μέτρα που χαρακτηρίζονται "πυρηνική επιλογή”, όπως η
απαγόρευση συμμετοχής αμερικανικών εταιρειών στην δευτερογενή αγορά ρωσικών
ομολόγων ή και στον αποκλεισμό, α λα ιρανικά, της Ρωσίας από το διεθνές
σύστημα πληρωμών Swift.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η δαμόκλειος σπάθη των νέων κυρώσεων επικρέμαται,
σύμφωνα με την ρητορική που υιοθετεί ο Λευκός Οίκος σε περίπτωση που υπάρξει
ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Με άλλα λόγια, εξαρτάται από ένα σενάριο το
οποίο η ίδια η Δύση πρόβαλλε επίμονα όλο το προηγούμενο διάστημα, ενώ η
Μόσχα τόνιζε ότι δεν περιλαμβάνεται στις προθέσεις της.
Εξίσου σημαντικά, όμως είναι και τα όσα ακολούθησαν της διμερούς επαφής. Ο
Τζο Μπάιντεν φρόντισε να έχει τηλεδιάσκεψη με τους κυριότερους συμμάχους των
ΗΠΑ στην Ευρώπη, ήτοι τους ηγέτες της Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας και
Ιταλίας, με τους οποίους συμφωνήθηκε, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του
Λευκού Οίκου, να υπάρξει συντονισμένη κίνηση εφεξής και διαβούλευση με τα
λοιπά μέλη της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Οι "5” κάλεσαν τη Ρωσία να αποκλιμακώσει
τις εντάσεις, διακήρυξαν την υποστήριξή τους στην κυριαρχία και εδαφική
ακεραιότητα της Ουκρανίας και συμφώνησαν ότι μοναδικός δρόμος επίλυσης της
σύγκρουσης στο Ντονμπάς είναι η διπλωματία, ιδίως σε "σύνθεση Νορμανδίας”,
με σκοπό την εφαρμογή των Συμφωνιών του Μινσκ.
Αξίζει να συγκρατήσει κανείς ότι η αναφορά στις (εν πολλοίς ξεχασμένες
τελευταία) συμφωνίες του Μινσκ, που θέτουν υποχρεώσεις τροποποίησης του
Συντάγματος στην πλευρά του Κιέβου, αποτελεί τρόπον τινά δικαίωση της
Μόσχας, ενώ και ο άμεσα ενδιαφερόμενος Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι δεν
πρόκειται να έχει επαφή με τον Μπάιντεν παρά την Πέμπτη.
0 Σχόλια