Του Κώστα Ράπτη
Πού θα κριθούν οι προεδρικές (και κατόπιν βουλευτικές) εκλογές της Γαλλίας
την ερχόμενη άνοιξη; Αναμφίβολα στα δεξιά του φάσματος – διότι εκεί έχει
μετατοπιστεί το κέντρο βάρους της γαλλικής πολιτικής ζωής την τελευταία
πενταετία.
Ήδη βεβαίως το 2017, έτος ανάδειξης του Εμανουέλ Μακρόν στην εξουσία, το
άθροισμα όλων των υποψηφίων που κατά το γαλλικό πολιτικό λεξιλόγιο
κατατάσσονται στην Αριστερά (των πάλαι ποτέ κραταιών Σοσιαλιστών
συμπεριλαμβανομένων) περιοριζόταν στο 27,7%. Όμως οι τωρινές δημοσκοπήσεις
δείχνουν ότι η δεξιά και ακροδεξιά στροφή της γαλλικής κοινωνίας θα
συνεχιστεί: η πρόθεση ψήφου για τους προεδρικούς υποψηφίους της Ανυπότακτης
Γαλλίας, των Πράσινων, των Σοσιαλιστών, των Κομμουνιστών και των τροτσκιστών
υπολογίζεται αθροιστικά στο 25%.
Στο άλλο άκρο, οι πολίτες που είναι έτοιμοι να προτιμήσουν τις ακροδεξιές
υποψηφιότητες της Μαρίν Λεπέν, του νεοεμφανισθέντος Ερίκ Ζεμούρ και του
Νικολά Ντιπόν-Ενιάν ξεπερνούν το 35%. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι το 18%
του πατρός Λεπέν στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2002 αποτέλεσε
σοκ και ότι η θυγατέρα του κατέγραφε ιστορικό υψηλό, όταν συγκέντρωνε
αντιστοίχως το 2017 το 27%. Αν υπήρξε κάτι η πενταετία του κεντρώου Εμανουέλ
Μακρόν, σίγουρα πάντως δεν υπήρξε ανάχωμα στην εξάπλωση της απήχησης της
ακροδεξιάς.
Η Μαρίν Λεπέν είναι οπωσδήποτε "λαβωμένη", ήδη από την αποτυχία της στις
φετινές περιφερειακές εκλογές, αλλά όχι εκτός παιδιάς. Και το φαινομενικώς
παράδοξο είναι ότι η εμβέλειά της περιορίστηκε ακριβώς λόγω της πολιτικής
της επιλογής να "λειάνει τις γωνίες" του λόγου της και να επιδείξει
"κυβερνησιμότητα", με αποτέλεσμα να ανοίξει χώρος στα δεξιά της για μια
περισσότερο εμπρηστική προσωπικότητα.
Σύνθημα: "Ανάκτηση"
Ο 63χρονος Ζεμούρ υπήρξε ακριβώς αυτό. Γόνος Εβραίων της Αλγερίας, ο οποίος
είχε μακρά σταδιοδρομία στα μέσα ενημέρωσης και προβάλλει προφίλ
διανοουμένου, ο Ζεμούρ κατέκτησε τα προηγούμενα χρόνια τη δημοσιότητα και με
μια σειρά δικαστικών περιπετειών για "καλλιέργεια λόγου μίσους" έναντι των
καταγόμενων από τον ισλαμικό κόσμο και την Αφρική κατοίκων της Γαλλίας. Η
εκτόξευσή του στο πολιτικό προσκήνιο, πάντως, μόνο αυθόρμητη διαδικασία δεν
μπορεί να θεωρηθεί. Σύμφωνα με το παρατηρητήριο Acrimed, μόνο τον μήνα
Σεπτέμβριο τα μέσα ενημέρωσης του αφιέρωσαν 4.167 αναφορές, ήτοι 139
ημερησίως κατά μέσο όρο. Ήταν η εποχή που, χωρίς ο ίδιος να διαθέτει κόμμα ή
παρελθόν στην πολιτική, είδε τους δημοσκόπους να περιλαμβάνουν το όνομά του
στις προεκλογικές έρευνες, χαρίζοντάς του σύντομα ποσοστά της τάξης του 17%.
Η Λεπέν κατάφερε έκτοτε να περιορίσει τα ποσοστά του ανταγωνιστή της.
Συμβαίνει, άλλωστε, να απευθύνονται σε διαφορετικά εκλογικά ακροατήρια: αυτό
της Λεπέν είναι περισσότερο γυναικείο, νεανικό και εργατικό, ενώ αυτό του
Ζεμούρ περισσότερο ανδρικό, ηλικιωμένο και αστικό. Αφότου δε ο
πολυσυζητημένος δημοσιογράφος λάνσαρε επισήμως την καμπάνια του, διά του
σχηματισμού "Ανάκτηση" (που παραπέμπει προκλητικά στη χριστιανική
Reconquista της Ιβηρικής από τους Μαυριτανούς), τα στραβοπατήματα δεν έχουν
λείψει: σημαντικοί οικονομικοί και πολιτικοί υποστηρικτές του τον έχουν
εγκαταλείψει, ενώ η πρώτη του συγκέντρωση στο Παρίσι σημαδεύτηκε από
χουλιγκανισμούς φανατικών οπαδών του.
Όμως, ακόμα και αν δεν καταφέρει κάτι σπουδαίο εκλογικά, ο Ζεμούρ έχει κατά
μία έννοια ήδη νικήσει: διότι, όπως επαίρεται, γράφει για όλους την ατζέντα
της προεκλογικής περιόδου, εμμονικά προσανατολισμένη στα θέματα της εθνικής
ταυτότητας, της ασφάλειας και της μετανάστευσης.
Οι "mainstream εξτρεμιστές"
Η εμφάνισή του δεν επέφερε απλώς μια ανακατανομή των προτιμήσεων στο
εσωτερικό της ακροδεξιάς παράταξης, προσέλκυσε και αρκετούς πιθανούς
ψηφοφόρους από άλλους χώρους. Εξού και το κεντροδεξιό κόμμα των
Ρεμπουμπλικανών υποχρεώθηκε να μετατοπιστεί αντιστοίχως ("χαρίζοντας", έτσι,
εξ αντανακλάσεως ένα μικρότερο τμήμα περισσότερο κεντρώων οπαδών του στο
νεοσύστατο κόμμα του πρώην πρωθυπουργού Εντουάρ Φιλίπ, ο οποίος στηρίζει, με
τους δικούς του όρους, τον πρόεδρο Μακρόν).
Οι εσωκομματικές εκλογές των Ρεπουμπλικανών το περασμένο Σαββατοκύριακο για
την ανάδειξη της προεδρικής υποψηφιότητας αποτύπωσαν αυτές τις πιέσεις.
Φερμένος "από το πουθενά", ο Ερίκ Σιοτί, ο οποίος ακομπλεξάριστα δήλωνε ότι
σε έναν δεύτερο γύρο μεταξύ Μακρόν και Ζεμούρ θα προτιμήσει τον δεύτερο,
προκρίθηκε στον τελικό, προσπερνώντας πολλά "βαριά ονόματα". Το ότι εντέλει
έχασε από τη Βαλερί Πεκρές (περιφερειάρχη Παρισίων και πρώην υπουργό
Παιδείας και Οικονομικών στις κυβερνήσεις Σαρκοζί) δεν σημαίνει ότι δεν
κρατά σε "ομηρία" την πρώτη γυναίκα που φιλοδοξεί να κατοικήσει στο Μέγαρο
των Ηλυσίων.
Όπως έχει επισημανθεί, οι "εξτρεμιστές" της πολιτικής σκηνής γίνονται
mainstream − και αντιστρόφως. Ακόμα και η Λεπέν, που πάσχιζε τόσα χρόνια για
την "αποδαιμονοποίησή" της, φαίνεται να τα καταφέρνει τώρα, συγκρινόμενη με
τον Ζεμούρ. Η εξήγηση δεν είναι δύσκολη: η Γαλλία ακολουθεί την παγκόσμια
τάση της εθνικιστικής αντισυσπείρωσης απέναντι στην παγκοσμιοποίηση, με τον
επιπλέον επιβαρυντικό παράγοντα που αποτελούν οι άλυτοι λογαριασμοί με το
αποικιακό της παρελθόν. Επιπλέον, η ευρύτερη Αριστερά έχει πλήρως αποκοπεί
από τα πληβειακά της κοινωνικά στηρίγματα, ενώ τα μοντέλα που έχει να
προβάλει διεθνώς (Κόρμπιν, Σάντερς, Ποδέμος, ΣΥΡΙΖΑ) κατέληξαν όλα, για τον
έναν ή τον άλλο λόγο, σε αποτυχία.
Καμπάνια μέσω ευρωπαϊκής προεδρίας για τον Μακρόν
Ο νυν πρόεδρος είναι ο μόνος πολιτικός αρχηγός που δεν έχει έως τώρα δηλώσει
την υποψηφιότητά του για τις προεδρικές εκλογές. Προτιμά, αντί να φθείρεται,
να επενδύει επικοινωνιακά στα προεδρικά του καθήκοντα και στην αντιμετώπιση
κρίσεων όπως η πανδημική, που του έχει δώσει τη δυνατότητα αλλεπάλληλων
τηλεοπτικών διαγγελμάτων προς τον λαό. Η επικείμενη ανάληψη από τη Γαλλία
της ευρωπαϊκής προεδρίας για το πρώτο εξάμηνο του 2022 επιτρέπει στον Μακρόν
να διεξάγει οιονεί προεκλογική εκστρατεία διά... της κοινοτικής οδού – λ.χ.
προτείνοντας τη μεταρρύθμιση του πλαισίου μετανάστευσης και παροχής ασύλου
στην Ε.Ε.
Την ίδια ώρα ο υπουργός του των Οικονομικών, Μπρουνό Λεμέρ, υπόσχεται
χρηματοδοτικά πακέτα για την αντιμετώπιση της ανόδου του ενεργειακού
κόστους, ενώ συγκρίνει την υπουργική θητεία της "δημοσιονομικά αυστηρής"
Πεκρές, επί της οποίας προστέθηκαν 30 δισ. δημόσιου χρέους, χωρίς αισθητή
αύξηση της απασχόλησης ή της ανάπτυξης, με τον χειρισμό της πανδημίας από
την τωρινή κυβέρνηση, που επιδεικνύει ρυθμό ανάπτυξης 6%, έναντι νέου χρέους
ύψους 25 δισ. ευρώ.
Αυτοτροφοδοτούμενο σπιράλ
Ευθύς μόλις έλαβε το χρίσμα, η Πεκρές έδωσε δημοσκοπική ώθηση στους μέχρι
τότε απόντες Ρεπουμπλικανούς και τα γκάλοπ τη θέλουν να είναι πλέον αυτή που
θα αναμετρηθεί στον δεύτερο γύρο με τον Μακρόν. Σε κάθε περίπτωση, είτε αυτή
είτε η Λεπέν θα εμπλακούν με τον Μακρόν σε ένα αυτοτροφοδοτούμενο σπιράλ
ανταγωνισμού για την προσέλκυση της (ακρο)δεξιάς ψήφου.
Δεν θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τους νυν κυβερνώντες. Αρκεί να θυμηθούμε,
μεταξύ άλλων, ότι ο υπουργός Εσωτερικών, Ζεράρ Νταρμανέν, κατηγόρησε σε
τηλεοπτική μονομαχία τη... Λεπέν ότι είναι "soft" σε ζητήματα μετανάστευσης
και ισλαμισμού.
0 Σχόλια