Του Κώστα Στούπα
Τον Δεκέμβριο του 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2030. Με βάση τη συμφωνία του Παρισιού, μέχρι το 2050 οι οικονομίες της Ε.Ε. πρέπει να έχουν απαλλαγεί πλήρως από τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου.
Τον Απρίλιο του 2021 η Επιτροπή συμφώνησε να αυξηθούν οι φιλόδοξες προσπάθειες για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από 40% σε 55% έως το 2030 συγκριτικά με τα επίπεδα του 1990.
Δεν γνωρίζω αν οι στόχοι για το 2030 και το 2050 είναι επιτεύξιμοι και με πιο κόστος ή αν οι συνθήκες που οδηγούν στην κλιματική αλλαγή είναι αναστρέψιμες...
Αυτό που μπορώ να καταλάβω όμως είναι πως αν η Ευρώπη (και οι άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες) καταφέρουν να μειώσουν στο μισό την κατανάλωση υδρογονανθράκων (πετρέλαιο και φυσικό αέριο) στα επόμενα 10 χρόνια οι χώρες που "βιοπορίζονται" κυρίως στην εξαγωγή υδρογονανθράκων θα καταρρεύσουν οικονομικά εν μέσω κοινωνικών εκρήξεων...
Με βάση κάποιες μελέτες π.χ. περί το 50% του ΑΕΠ της Ρωσίας εξαρτάται από τις εξαγωγές κυρίως υδρογονανθράκων και άλλων πρώτων υλών.
"Το υπουργείο Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος της Ρωσίας εκτιμά ότι η συνολική αξία του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και άλλων πόρων της χώρας ανέρχεται στο 60% του ΑΕΠ.
Ως ένας από τους κορυφαίους παραγωγούς φυσικού αερίου και πετρελαίου στον κόσμο, Η Ρωσία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές των πόρων της.
Αυτοί οι πόροι υπολογίζονται σε 55,2 τρισεκατομμύρια ρούβλια (844,58 δισεκατομμύρια δολάρια) σε αξία το 2017, ή 60 % ΑΕΠ της Ρωσίας εκείνο το έτος, ανέφερε η RBC…"
Κάτι ανάλογο ισχύει και για τις οικονομίες του Περσικού Κόλπου και της Βόρειας Αφρικής οι οποίες όμως διαθέτουν μικρότερες φιλοδοξίες ανάδειξής τους σε περιφερειακές δυνάμεις από τη Ρωσία.
To ΑΕΠ της Ρωσίας το 2019 ήταν περί τα 1,5 τρισ. δολάρια λίγο χαμηλότερο από τα επίπεδα της Ιταλίας που ήταν 1,8 τρισ. δολ. και αρκετά χαμηλότερα από αυτό της Γαλλίας που ήταν περί τα 2,6 τρισ. δολ. Βέβαια, η Ρωσία έχει πληθυσμό περί τα 150 εκατ. ενώ Ιταλία και Γαλλία αθροίζουν μαζί περί τα 120-130 εκατ.
Αν οι Ευρωπαίοι πιάσουν τους στόχους μείωσης των εκπομπών κατά 55% μέχρι το 2030 και εκμηδένισης μέχρι το 2050, χώρες όπως η Ρωσία, οι χώρες του Κόλπου και πολλές της Βορείου Αφρικής θα πρέπει να αλλάξουν "επάγγελμα".
Η πολιτική και κοινωνική σταθερότητα της Ρωσίας εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τις εξαγωγές υδρογονανθράκων. Αν εκμηδενιστούν ο λαός της χώρας είναι βέβαιο πως θα βιώσει μέρες χειρότερες από εκείνες που βίωσε τα πρώτα χρόνια της κατάρρευσης της "Σοβιετίας".
Τούτο σημαίνει πως το συμφέρον της Ρωσίας είναι να επιδιώξει να παρατείνει ή να διατηρήσει επ’ αόριστον τις εξαγωγές υδρογονανθράκων και την εξάρτηση της Ευρώπης κατά πρώτο λόγο αλλά και των υπολοίπων από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο..
Το προφανές είναι πως η Ρωσία θα επιδιώξει να τορπιλίσει την ενεργειακή μετάβαση και από αυτή την οπτική γωνία θα πρέπει τον ενεργειακά δύσκολο Χειμώνα που έρχεται να παρακολουθήσουμε όλες τις κινήσεις της Ρωσίας και των συμμάχων της στην ευρύτερη γεωπολιτική σκακιέρα...
Η παρούσα ενεργειακή κρίση οφείλεται σε πολλούς λόγους με βασικότερο την προχειρότητα με την οποία η Ε.Ε. σχεδίασε την ενεργειακή μετάβαση με κύρια μεταβατική πηγή το φυσικό αέριο που την θέτει υπό την αιχμαλωσία της Ρωσίας, η οποία έχει τα ακριβώς αντίθετα συμφέροντα από τις επιδιώξεις της Ε.Ε.
Ήδη αρκετοί υποστηρίζουν πως η Ρωσία παίζει "παιγνίδια" τα οποία αναμένεται να εντείνει τους επόμενους μήνες του Χειμώνα.
Τι θα χρειαζόταν όμως για να μειωθεί η εξάρτηση της Ευρώπης από τη ρωσική ενέργεια;
Η ΕΕ έχει επίσης επικεντρωθεί στη δημιουργία του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, ενός γιγαντιαίου ενεργειακού έργου για να μειώσει την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Με ικανότητα μεταφοράς περί τα 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου στην Ευρώπη ετησίως από το κοίτασμα Shah Deniz στο Αζερμπαϊτζάν, αυτό αντιπροσωπεύει μόνο ένα κλάσμα των αναγκών.
Το πρόβλημα δεν θα λυθεί ούτε αν κάποτε ξεκινήσει και ολοκληρωθεί ο EastMed που θα συνδέει το Ισραήλ και την Κύπρο μέσω Ελλάδας με την Ευρώπη ο οποίος θα μπορούσε να μεταφέρει 20 bcm ετησίως.
Οι σταθμοί LNG δεν επαρκούν επίσης για να καλύψουν τις ανάγκες, χωρίς να υπολογίζεται η αυξημένη ζήτηση από την Ασία και τη Λατινική Αμερική η οποία έχει εκτοξεύσει την ήδη ακριβή τιμή του. Η απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο λοιπόν δεν είναι εφικτή πριν περάσουν αρκετά χρόνια.
Ο λογικότερος τρόπος προκειμένου η Ρωσία να υπερασπίσει τα συμφέροντά της μακροπρόθεσμα είναι να αναγκάσει την Ε.Ε. να αναστείλει προσωρινά και επ’ αόριστον τους στόχους της ενεργειακής μετάβασης.
Τούτο κατά τα φαινόμενα θα μπορούσε να πετύχει μόνο μέσω της διάλυσης της Ε.Ε. ή της ανάδειξης πολιτικών κομμάτων που αντιστρατεύονται στην κλιματική αλλαγή, όπως είναι οι ακροδεξιοί λαϊκιστές που δήθεν ενδιαφέρονται για φθηνή ενέργεια για τον λαό και την οικονομική ανάπτυξη.
Ας μην μας ξενίζει λοιπόν η "ρωσοφιλία" των ρευμάτων αυτών που αποκτούν εύρος όσο αναζωπυρώνεται η μεταναστευτική και προσφυγική κρίση.
Κατά την έννοια αυτή οι εξελίξεις στα σύνορα Πολωνίας και Λευκορωσίας ή Ελλάδας και Τουρκίας αποκτούν μια επιπλέον διάσταση.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια