Όταν η ανθρώπινη τραγωδία γίνεται σενάριο γεωπολιτικής σύγκρουσης
Γράφει ο Νίκος Γεωργιάδης
Όταν πριν από δεκαετίες κάποιοι γκρινιάρηδες αναλυτές προειδοποιούσαν τις
ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πως δρομολογείται εκουσίως μία πλήρης ενεργειακή
εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, πολλοί ήταν εκείνοι που
χαμογέλασαν συγκαταβατικά. Όταν ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Σρέντερ
αναλάμβανε αφεντικό του North Stream, του project δηλαδή μεταφοράς ρωσικού
φυσικού αερίου και με δεύτερο αγωγό προς την Κεντρική Ευρώπη (βλέπε προς
Γερμανία), πολλοί ήταν εκείνοι που είδαν τον… δάκτυλο και όχι το…
Κρεμλίνο. Έπρεπε να ωριμάσουν οι συνθήκες ώστε η Ευρωπαϊκή Δύση να
αντιληφθεί πως η ενεργειακή εξάρτηση όλων των ευρωπαϊκών οικονομιών ήταν
πια μια δύσκολα αναστρέψιμη πραγματικότητα.
Η μακρά θητεία της Άνγκελα Μέρκελ στην Καγκελαρία παγίωσε αντί να αμβλύνει
τις σχέσεις μονόπλευρης εξάρτησης της Γερμανίας από τη Μόσχα. Το ειδικό
βάρος του Βερολίνου ως προς την οικονομική επιφάνεια της ΕΕ επέκτεινε την
ενεργειακή εξάρτηση και των άλλων ευρωπαϊκών οικονομιών από τη Ρωσία. Η
πανδημία απλά συνέβαλε στην ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής ενεργειακής
περικύκλωσης. Η «πολιορκία» ολοκληρώθηκε και έγινε καθεστώς. Η Μόσχα ήταν
πλέον σε θέση να προβάλει, και γιατί όχι να επιβάλει, ρυθμίσεις επί ενός
κεφαλαιώδους ζητήματος για την επιβίωση της Αγίας Ρωσίας. Το ζήτημα αυτό
είναι το κενό ασφαλείας που έχει δημιουργηθεί από την ανεξαρτητοποίηση του
μαλακού υπογαστρίου της Αυτοκρατορίας του Μεγάλου Πέτρου. Μιλάμε για την
Ουκρανία. Δεν μπορεί να υπάρξει ασφαλής Ρωσία χωρίς ελεγχόμενη από τον
ρωσικό παράγοντα Ουκρανία. Είναι ζήτημα απλών αρχών της Γεωγραφίας. Τα
ζητήματα στρατηγικής προκύπτουν από τις πραγματικότητες που επιβάλλει η
Γεωγραφία. Η Γεωπολιτική, δυστυχώς, είναι η θυγατέρα της Γεωγραφίας και
όχι το αντίστροφο.
Η κρίση στις παρυφές της ΕΕ στα σύνορα Πολωνίας - Λευκορωσίας είναι ένα
πρώτο τεστ, μία πρώτη αναγνωριστική κίνηση μετά από εμπεριστατωμένη μελέτη
των γεγονότων που χαρακτήρισαν το δεύτερο στάδιο της μεταναστευτικής
κρίσης. Δηλαδή την εργαλειοποίησή της. Η «πρόβα τζενεράλε» είχε ήδη γίνει
στον Έβρο. Ένας άλλος «φτωχοδιάβολος» από το παρελθόν, με πατέντα
δικτάτορα, προσπάθησε να καταδείξει το πόσο σημαντική μπορεί να είναι η
εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού ως παράγοντα απορρύθμισης των σταθερών
ασφαλείας σε μια περιοχή. Μέσα σε εικοσιτετράωρα καταρρέουν και συνθήκες
και ισορροπίες, αλλά και η σταθερότητα. Για να συμβεί χρειάζονται κάποια
δεδομένα. Η Λευκορωσία, όπως και η Τουρκία, συγκεντρώνει όλες τις
προϋποθέσεις. Ο Λουκασένκο, ένας δικτάτορας αλλά με χαρακτηριστικά
απολυταρχικού κλόουν, διαταράσσει τα θέσφατα και απειλεί τη σταθερότητα
στο πιο επικίνδυνο στρατηγικά σημείο της Κεντρικής Ευρώπης. Εκεί που πάντα
ξεσπούσαν οι μεγάλες ανατροπές. Στα σύνορα της Πολωνίας με τη Ρωσία. Στα
σύνορα των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων με την Ανατολική Αυτοκρατορία των
Τσάρων. Στο κέντρο ακριβώς της Mittel-Europa, της Μέσης Ευρώπης.
Ο Λουκασένκο δεν έχει τη δυνατότητα αυτόνομης επιβίωσης. Υπάρχει μόνο και
μόνο διότι είναι ένα χρήσιμο πιόνι ως προς τους σχεδιασμούς της μάνας
Ρωσίας. Του ακλόνητου βράχου που στέκει εκεί αγνοώντας ακόμη και τους
φυσικούς νόμους. Η Ρωσία ελέγχει τα περάσματα προς τον Βορρά, το πέρασμα
της Μαύρης Θάλασσας από τον Νότο, το δυτικό στρατηγικό βάθος των
Ευρωπαίων, τα ανατολικά περάσματα βόρεια του Σινικού Τείχους. Διαθέτει
προσβάσεις προς τον Ειρηνικό και τον Βόρειο Ατλαντικό και προς τη
Μεσόγειο, άρα και προς τη Διώρυγα του Σουέζ. Ελέγχει πλήρως την Κεντρική
Ασία από τον Καύκασο έως τις παρυφές του Θιβέτ άμεσα ή μέσω τρίτων. Η
Ρωσία είτε ως Αυτοκρατορία των Τσάρων είτε ως Σοβιετική Ένωση είτε ως
Επικράτεια του Βλαντιμίρ Πούτιν έχει σημαίνοντα λόγο στον Μέσο Κόσμο με
ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Το «θέατρο» που διαδραματίζεται στα δάση της ανατολικής Πολωνίας, εκεί που
εφάπτονται με τις λευκορωσικές σημύδες, είναι απλώς το πρελούδιο. Είναι
ένα «γρατζούνισμα» στην πανοπλία του ΝΑΤΟ. Πρόκειται για «έλεγχο
συστημάτων» ένθεν κακείθεν της γραμμής αντιπαράθεσης. Είναι ταυτόχρονα μια
προειδοποίηση μαζί με λεπτομερή εξέταση των αντιδράσεων των ανακλαστικών.
Μπορεί η διαδικασία αυτή να κλιμακωθεί ανεξέλεγκτα, αλλά οι πιθανότητες
είναι ελάχιστες. Το Κρεμλίνο επιθυμεί να καταστήσει σαφές και κατανοητό
ακόμη και στον τελευταίο Ευρωπαίο πολίτη πως σε αυτή τη Γηραιά
Ήπειρο τίποτε δεν είναι δυνατόν να συμβεί εάν δεν συμφωνεί και η Ρωσία.
Πώς όμως η Ευρώπη του Σαρλ Ντε Γκολ και του Αντενάουερ κατάφερε να
οικοδομήσει όλον αυτό τον μηχανισμό εξάρτησης από τα ενεργειακά αποθέματα
της Ρωσίας; Πώς το Βερολίνο αποδέχτηκε συνειδητά να αποτελέσει την
κερκόπορτα κλείνοντας τα αυτιά στις προειδοποιήσεις;
Ήταν οπωσδήποτε η φθηνότερη λύση. Η μεταπολεμική Γερμανία δεν έβαλε
ποτέ βαθιά το χέρι στην τσέπη. Η Ρωσία ιστορικά, αλλά επί της ουσίας για
καθαρά ψυχολογικούς λόγους που αφορούν τη γερμανική παθογένεια, αποτελούσε
φαντασιωσικό στρατηγικό βάθος για το Βερολίνο. Η Γερμανία πλήρωσε ακριβά
αυτή τη φαντασίωση. Την ξαναπληρώνει. Η Γερμανία δεν ενδιαφέρθηκε στην
πραγματικότητα ποτέ για το μακροπρόθεσμο στρατηγικό μέλλον μίας ενωμένης
Ευρώπης. Χρησιμοποίησε την ΕΕ ως μεσοπρόθεσμο όχημα στο οποίο ήταν και
οδηγός και αρχιμηχανικός.
Όταν κάποτε ο Θεόδωρος Πάγκαλος ρωτήθηκε σχετικά, αναφέρθηκε με σαρκαστικό
τρόπο στον πρώην καγκελάριο Γκάχραρντ Σρέντερ ως πρότυπο προσωπικού
πλουτισμού. Ξέχασε να προσθέσει πως το «μοντέλο» Σρέντερ σε συνδυασμό με
τη Real Politik του Βίλι Μπραντ θεμελίωσαν τη σταδιακά κλιμακούμενη
ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τους ρωσικούς αγωγούς. Ο
τετραπλασιασμός λοιπόν της τιμής του φυσικού αερίου ήταν απλά ζήτημα
χρόνου και συγκυριών. Βλέπε πανδημία. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν προηγήθηκε
συνεννόηση κορυφής μεταξύ Μόσχας, Σαουδικής Αραβίας και Εμιράτων για την
αύξηση των τιμών των υδρογονανθράκων, όπως αποκαλύπτουν (πάντα κατόπιν
εορτής για να μη διαταράξουν τις ισορροπίες) ισραηλινές πηγές από τον
κόσμο των υπηρεσιών ασφαλείας.
Στα σύνορα Πολωνίας - Λευκορωσίας παίζονται σκηνές από ταινία που θα
προβληθεί προσεχώς. Οι σημαντικές πολεμικές ταινίες διαθέτουν στρατιές
κομπάρσων. Δυστυχώς σε αυτή την υπερπαραγωγή με πρωταγωνιστές μία
ακροδεξιά κυβέρνηση στη Βαρσοβία η οποία γράφει στα παλαιότερα των
υποδημάτων της το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και τον δικτάτορα Λουκασένκο,
χρησιμοποιείται ο πόνος χιλιάδων Σύρων και Ιρακινών προσφύγων από τα
προσφυγικά στρατόπεδα της Τουρκίας προφανώς που μεταφέρθηκαν με μισθωμένα
αεροσκάφη στο Μινσκ. Πρόκειται για χιλιάδες ξεριζωμένους ανθρώπους που
προσφέρονται εν είδει θυσίας στον βωμό της γεωστρατηγικής. Η ιστορία
επαναλαμβάνεται.
0 Σχόλια