Του Κώστα Στούπα
Το πολιτικό προσωπικό θα πρέπει κάποτε να σοβαρευτεί γιατί η περίοδος που διανύουμε εμφανίζει πολλές εντάσεις και αναταράξεις και ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού έχει χάσει την εμπιστοσύνη σε ελίτ και θεσμούς, με αποτέλεσμα να εμφανίζει συμπεριφορές θολής αλλά και απρόβλεπτης αντισυστημικότητας...
Η δημιουργία π.χ. δύο εξεταστικών επιτροπών που θα ερευνήσουν την άσκηση επιρροής από την κυβέρνηση στα μέσα ενημέρωσης και τις δημοσκοπήσεις με κρατικό χρήμα, εκτός από μικροκομματική σκοπιμότητα, αποτελεί και σύμπτωμα παρακμής...
Είναι προφανές πως κάθε κυβέρνηση προσπαθεί να εξαγοράζει "φιλική" μεταχείριση από τα Μέσα Ενημέρωσης και να παρουσιάζει τις δημοσκοπήσεις όπως τη βολεύουν.
Γνωστό είναι επίσης πως υπάρχουν Μέσα Ενημέρωσης με ελάχιστη επιρροή και μικρή αναγνωσιμότητα (ακρόαση ή τηλεθέαση), αλλά με "ηχηρά" πρωτοσέλιδα τα οποία λαθροβιούν μόνο με κρατικές ή ιδιωτικές "επιδοτήσεις". Στην ουσία μοιάζουν με συμμορίες του υποκόσμου οι οποίες προσφέρουν Προστασία.
Καλό είναι καμιά κυβέρνηση, κόμμα ή άλλος θεσμικός φορέας να συναγελάζεται με τέτοια κέντρα γιατί η ζημιά που υπόκειται είναι μεγαλύτερη από οποιοδήποτε όφελος.
Η ιστορία "έρωτα" και "μίσους" των πολιτικών με τις δημοσκοπήσεις είναι παλιά. Αυτοί τους οποίους ευνοούν τις εκθειάζουν, τις προβάλλουν και τις εκμεταλλεύονται και αυτοί που δεν ευνοούνται τις καταγγέλλουν ως πλαστές.
Η συντριπτική πλειοψηφία των δημοσκοπήσεων ακολουθεί κάποιους κανόνες και ενίοτε αποτυπώνουν την κατάσταση που επικρατεί στην κοινή γνώμη με σαφήνεια ενώ άλλοτε τα συμπεράσματα είναι "θολά" κυρίως γιατί και η κοινή γνώμη μπορεί να μην έχει κατασταλάξει.
Το πρόβλημα με τις δημοσκοπήσεις δεν αφορά τις ίδιες αλλά την ερμηνεία των στοιχείων και τον τρόπο που αυτά προβάλλονται.
Κάθε πλευρά προβάλει τα στοιχεία που τη συμφέρουν, αποκρύπτοντας τα υπόλοιπα.
Αυτό συμβαίνει για δυο λόγους.
Ο πρώτος έχει να κάνει με την κινητοποίηση π.χ. του στενού κομματικού ακροατηρίου. Ένα κόμμα μπορεί να συσπειρώσει τη βάση του και να κινητοποιήσει τον μηχανισμό όταν υπάρχει στον ορίζοντα η προοπτική της νίκης ή της εξουσίας.
Όπως συμβαίνει και στο ποδόσφαιρο μια ομάδα που δεν προβλέπεται να κερδίσει δεν γεμίζει το γήπεδο. Αν δεν γεμίζει το γήπεδο και δεν κόβει εισιτήρια, δεν έχει χρήματα για μεταγραφές και δέχεται περισσότερες ήττες στο μέλλον.
Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με το γεγονός πως μια σημαντική μερίδα της κοινωνίας αισθάνεται ασφαλής όταν συμπαρατάσσεται με τους νικητές. Η προβολή νικητών μέσω των δημοσκοπήσεων ενισχύει ήδη υπάρχοντα ρεύματα.
Ο καθένας μπορεί με σχετική ευκολία να "διαβάσει" μόνος του τα συμπεράσματα μιας δημοσκόπησης χωρίς να είναι ειδικός. Συνήθως η ουσία κρύβεται στις τάσεις που διαμορφώνονται στο πέρασμα του χρόνου. Γι’ αυτό κάποιος πρέπει συνεχώς να συγκρίνει τις τρέχουσες με παλαιότερες δημοσκοπήσεις.
Όταν το μέσον που παρουσιάζει μια δημοσκόπηση δεν καταγράφει αυτές τις διαχρονικές μετατοπίσεις συνήθως το κάνει γιατί αυτές δεν συνάδουν με τις προτιμήσεις του μέσου...
Ένα δεύτερο στοιχείο στις πολιτικές δημοσκοπήσεις είναι πως τα δευτερεύοντα ποιοτικά στοιχεία έχουν μεγαλύτερη σημασία από τον πίνακα με την προτίμηση ψήφου. Σε αυτά κάποιος μπορεί να επιβεβαιώσει την ακρίβεια της προτίμησης ή να διαγνώσει τις μετατοπίσεις που θα εμφανιστούν αργότερα...
Καμία σοβαρή εταιρεία δεν "πειράζει" τα στοιχεία, απλά ο πελάτης που την έχει παραγγείλει μπορεί να αποκρύπτει μερικά και να προβάλει κάποια άλλα.
Οι έρευνες της κοινής γνώμης εκτός ελαχίστων περιπτώσεων αποτυπώνουν τις διαθέσεις της κοινής κάθε στιγμή, αρκεί κάποιος να έχει τη διάθεση και τη μικρή εμπειρία που χρειάζεται για να την μελετήσει. Ακόμη και όταν μεγάλος αριθμός δεν λέει τι αλήθεια πιστεύει, ένας έμπειρος αναγνώστης μπορεί να το αντιληφθεί.
Η χρησιμότητά τους είναι ιδιαίτερα σημαντική είτε πρόκειται για έρευνες πρόθεσης ψήφου είτε για εμπορικές ή κοινωνικές και ο μέσος άνθρωπος θα 'πρεπε να εξοικειώνεται μαζί τους ήδη από τη βασική εκπαίδευση.
Αν υπάρχει πρόβλημα με τις δημοσκοπήσεις αυτό αφορά την παράλειψη του σύγχρονου σχολείου στο να διδάσκει τρόπους με τους οποίους πρέπει να τις προσεγγίζουμε και να τις αξιολογούμε. Με τον ίδιο τρόπο πρέπει να διδάσκεται πώς να διαβάζουμε τις ειδήσεις στα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα.
0 Σχόλια