Mαφιόζος "διαιτητής" Μπάιντεν

Του Κώστα Ράπτη

Οι ρύποι ξεχειλίζουν. Η "θαλάσσια βλέννα" που έχει κατακλύσει τη Θάλασσα του Μαρμαρά το τελευταίο διάστημα, προκαλώντας περιβαλλοντικό συναγερμό, μετακινείται ήδη προς το Αιγαίο και τη Μαύρη Θάλασσα και υποχρεώνει την κυβέρνηση της Τουρκίας να ανακοινώσει εσπευσμένα (πλην καθυστερημένα) τη λήψη μέτρων για τον έλεγχο της απόρριψης λυμάτων.

Μοιάζει, ωστόσο, σαν η κρίση αυτή να συμπυκνώνει μεταφορικά πολλά διαφορετικά προβλήματα της γείτονος Τουρκίας, καθώς το ίδιο διάστημα άλλου είδους "ρύποι" κατακλύζουν το επικοινωνιακό τοπίο, αποκαλύπτοντας τη "μόλυνση" του τουρκικού κρατικού μηχανισμού από τις μεθόδους και τα συμφέροντα του οργανωμένου εγκλήματος.

Αρκεί και μόνο να αναλογισθεί κανείς ότι ο πρωταγωνιστής αυτών των αποκαλύψεων, ο εξόριστος αρχιμαφιόζος Σεντάτ Πεκέρ, αποφάσισε να αναβάλει την προγραμματισμένη για την Κυριακή δημοσιοποίηση του τελευταίου βιντεοσκοπημένου μηνύματός του, ώστε, όπως είπε, να μη βλάψει την προγραμματισμένη για τις 14 του μηνός κρίσιμη συνάντηση του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν με τον Αμερικανό ομόλογό του στο περιθώριο της Ατλαντικής Συνόδου στις Βρυξέλλες. Το ότι ένας καταζητούμενος αισθάνεται ότι μπορεί να επηρεάσει γεγονότα γεωπολιτικής βαρύτητας είναι ενδεικτικό της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η Τουρκία – και το ότι τόσο ο Μπάιντεν όσο και ο Ερντογάν το γνωρίζουν αυτό ασφαλώς θα "διευκολύνει" την επανευθυγράμμιση της γείτονος στους αμερικανικούς σχεδιασμούς...

Βαθύ κράτος "υπό νέα διεύθυνση"

Από πολλές απόψεις το ημερολόγιο μοιάζει σαν να επέστρεψε στο 1996 όταν σε τροχαίο δυστύχημα που σημειώθηκε στο Σουσουρλούκ της δυτικής Τουρκίας αποκαλύφθηκε ότι συνεπιβαίνοντες ήσαν ένας βουλευτής και ιδρυτής παραστρατιωτικής πολιτοφυλακής στη Σανλίουρφα, ένας ανώτερος αξιωματούχος της αστυνομίας της Κωνσταντινούπολης με ευθύνη τις "ειδικές επιχειρήσεις" και ένας καταζητούμενος από την Interpol ηγέτης των Γκρίζων Λύκων, εμπλεκόμενος σε δολοφονίες διατεταγμένες από τις μυστικές υπηρεσίες. Ήταν η εποχή κατά την οποία πέρασε σε όλα τα στόματα η έκφραση "βαθύ κράτος", που υποδήλωνε το... outsourcing των βρώμικων κατασταλτικών καθηκόντων σε προστατευόμενες ακροδεξιές μαφίες.

Η έλευση των ισλαμιστών του Ερντογάν στα πράγματα το 2002 μόνο εν μέρει παραμέρισε αυτά τα κυκλώματα, τα οποία, ανασυγκροτήθηκαν "υπό νέα διεύθυνση", υπηρετώντας την τωρινή εξουσία. Αυτό ακριβώς καταδεικνύει η περίπτωση του Πεκέρ, ο οποίος, παρά την προηγούμενη θητεία του στη φυλακή, βρέθηκε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 να σταδιοδρομεί ως "ευυπόληπτος επιχειρηματίας", στενά συνεδεόμενος με το κυβερνών κόμμα μέχρι πέρσι, οπότε, στο πλαίσιο της "μονομαχίας" του υπουργού Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, με τον προεδρικό γαμπρό και τότε υπουργό Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, έπεσε σε δυσμένεια και εγκατέλειψε την Τουρκία, εγκαθιστάμενος, κατά πληροφορίες, στο Ντουμπάι.

Οχύρωση της ελίτ

Τα εννέα βίντεο που έχει δημοσιοποιήσει από τις αρχές Μαΐου ο Πεκέρ, έχουν συγκεντρώσει περισσότερες από 87 εκατομμύρια θεάσεις. Σε αυτά περισσεύουν οι (αδιασταύρωτες αλλά λεπτομερείς και μάλλον αξιόπιστες) καταγγελίες ότι ο γιος του πρώην πρωθυπουργού, Μπιναλί Γιλντιρίμ, πρωταγωνίστησε στο άνοιγμα νέου δρόμου διακίνησης κοκαΐνης από τη Βενεζουέλα μέσω Κατεχόμενης Κύπρου ότι ο βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος (και γιός του πανθομολογούμενου επικεφαλής του "βαθέος κράτους" και υπουργού Εσωτερικών το 1996, Μεχμέτ Αγάρ) δολοφόνησε φοιτήτρια από το Καζαχστάν που τον είχε καταγγείλει για σεξουαλική παρενόχληση και άλλα ων ουκ έστι αριθμός. Και όλοι κρατούν την αναπνοή τους για τη στιγμή που ο Πεκέρ θα αποφασίσει να εμπλέξει τον Ερντογάν προσωπικά ή οικογενειακά.

Σύμφωνα με τον Μελίκ Καϊλάν του "Forbes", η ενδυνάμωση των σχέσεων του οργανωμένου εγκλήματος με τους κυβερνώντες και τους προσκείμενους σε αυτούς επιχειρηματίες οφείλεται (πέρα από τον "παραδοσιακό" ρόλο της Τουρκίας ως σταυροδρομιού του εμπορίου ναρκωτικών) στην επιθυμία οχύρωσης απέναντι σε τυχόν στοχευμένες αμερικανικές κυρώσεις αλλά και στα πλεονεκτήματα που προσφέρει η "μαύρη οικονομία" για την εμπέδωση της κυριαρχίας της συγκεκριμένης ελίτ στην τουρκική κοινωνία.

Το κόστος καταγράφεται ήδη – και εσωκομματικά

Οι κυβερνώντες αρχικά πίστευαν ότι μπορούν να παρακάμψουν τις καταγγελίες αυτές, εφόσον η εκλογική τους βάση, που ενημερώνεται πρωτίστως από την τηλεόραση, δηλώνει στις δημοσκοπήσεις ότι αγνοεί και την ύπαρξή τους, ενώ ο λογαριασμός του Πεκέρ στο Twitter μπλοκαρίστηκε. Άλλωστε αντίστοιχος "σεισμός" είχε σημειωθεί και στα τέλη του 2013, όταν με το ξέσπασμα της σύγκρουσης Ερντογανιστών και Γκιουλενιστών, προέκυψε πλήθος αποκαλύψεων για διαφθορά υπουργών και δημοσιοποιήθηκε ακόμη και συνομιλία του Τούρκου ηγέτη στην οποία αυτός ζητούσε από τον γιο του να απομακρύνει από την οικογενειακή εστία υψηλό χρηματικό ποσό σε μετρητά.

Τότε ο Ερντογάν προσπέρασε επιτυχώς τον σκόπελο, καταγγέλλοντας ξενοκίνητες συνωμοσίες και συσπειρώνοντας την κομματική του βάση. Όμως το 2021 είναι πολύ διαφορετικό: η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει την κυβερνώσα συμμαχία σε δημοσκοπικά ποσοστά κάτω του 40% και η ανοχή της κοινωνίας είναι περιορισμένη.

Ήδη το πολιτικό κόστος της υπόθεσης Πεκέρ γίνεται αισθητό, καθώς σε έρευνα της Metropoll το 39,9% των αναποφάσιστων ψηφοφόρων κλίνει προς τη συμμαχία της αντιπολίτευσης και μόνο το 28% προς την κυβερνώσα συμμαχία.

Ζητούν παραίτηση Σοϊλού

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζουν οι εσωκομματικοί κλυδωνισμοί. Όπως μετέδωσε το BBC News Turkish την Πέμπτη, δεκαπέντε βουλευτές του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, έχουν ζητήσει ιδιωτικώς από την κομματική ηγεσία την παραίτηση του υπουργού Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού (άλλοτε προστάτη του Πεκέρ και νυν κεντρικού στόχου των αποκαλύψεών του) και τη διερεύνηση των εις βάρος του καταγγελιών.

Προερχόμενος από το ακροδεξιό Δημοκρατικό Κόμμα ο Σοϊλού προσχώρησε στο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης μόλις το 2012 και αναδείχθηκε ταχύτατα σε πιθανό διάδοχο του Ερντογάν, προσωποποιώντας τη νέα πολιτική συμμαχία ισλαμιστών και εθνικιστών. Ο ίδιος ανοικτά αποδίδει στον "αμερικανικό δάκτυλο" τις αποκαλύψεις του Πεκέρ, ο οποίος κάνει λόγο πλέον και για προσωπικό χρηματισμό του υπουργού.

Σε κάθε περίπτωση, το σκάνδαλο που... σε επαναλαμβανόμενες δόσεις συνταράζει από τον περασμένο μήνα την Τουρκία, συμπίπτει με μία συγκυρία κατά την οποία ο Ερντογάν πιέζεται από τον αμερικανικό παράγοντα να προχωρήσει σε γεωπολιτικούς αναπροσανατολισμούς, γεγονός το οποίο αναπόφευκτα συνεπάγεται αλλαγές συμμαχίες στο ήδη ρευστοποιημένο εσωτερικό πολιτικό τοπίο της γείτονος. Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι θα διακρίνει μια πραγματική δυνατότητα προσωπικής πολιτικής επιβίωσής του στους νέους συσχετισμούς και δεν θα επιχειρήσει μια αυταρχική "φυγή προς τα εμπρός", επιδεινώνοντας την κρίση.

Πηγή capital.gr

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.