Το αμερικανοτουρκικό crash test της Δευτέρας και η συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν

Η αναζήτηση νέων ισορροπιών στη μετά Τραμπ εποχή, με τον νέο Αμερικανό πρόεδρο Τ. Μπάιντεν να θέλει να δώσει το δικό του στίγμα στον ρόλο που οι ΗΠΑ διαδραματίζουν ως παγκόσμια δύναμη, δοκιμάζεται την επόμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ και στις διμερείς συναντήσεις που θα έχει εκεί ο Αμερικανός πρόεδρος, καθώς και στη Γενεύη στη συνάντηση του με τον Ρώσο πρόεδρο Β. Πούτιν.

Γράφει ο Νίκος Μελέτης

Για την Ελλάδα το βλέμμα είναι στραμμένο κυρίως στη συνάντηση Μπάιντεν - Ερντογάν, καθώς η έκβαση της θα επηρεάσει σημαντικά όχι μόνο το κλίμα της συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν, αλλά και το τρόπο αντιμετώπισης της αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή.

Από τον Καύκασο, τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και την Ανατολική Μεσόγειο.

Ο Τ. Μπάιντεν δεν έχει κρύψει την προσωπική εχθρότητα στο πρόσωπο του Τούρκου ηγέτη και του αυταρχικού καθεστώτος το οποίο έχει επιβάλει στη χώρα του, με αποκορύφωμα τη συνέντευξη του στο επιτελείο των Νιου Γιορκ Τάιμς, λίγο πριν την εκλογή του, στην οποία δήλωνε ότι ο κ. Ερντογάν πρέπει να ανατραπεί μέσω εκλογών…

Η υπόθεση των S400, οι αποσταθεροποιητικές παρεμβάσεις της Τουρκίας στο Ιράκ, η σχέση με το Ιράν, η στήριξη της Χαμάς, οι καταγγελίες για την επί σειρά ετών στήριξη τζιχαντιστών στη Συρία, οι εκκαθαρίσεις εις βάρος  των Κούρδων της Συρίας που παραμένουν Σύμμαχοι της Ουάσιγκτον, η προσπάθεια δημιουργίας τουρκικού προτεκτοράτου στη Λιβύη αλλά και οι έμπρακτες αμφισβητήσεις  των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου, είναι  ζητήματα που βρίσκονται στην ατζέντα της  κρίσιμης  συνάντησης των προέδρων της Τουρκίας  και των ΗΠΑ.

Ακόμη πιο δύσκολο θέμα για  τον Τ. Ερντογάν είναι  η επιλογή του Τ. Μπάιντεν να θέσει με ιδιαίτερη έμφαση το ζήτημα των ανθρώπινων δικαιωμάτων  στην Τουρκία, τις διώξεις και φυλακίσεις  ακτιβιστών των ανθρώπινων δικαιωμάτων όπως του Ο. Καβαλά, αλλά και την ουσιαστική κήρυξη εκτός νόμου του κοινοβουλευτικού κόμματος των Κούρδων και των ανθρώπινων δικαιωμάτων HDP και της συνεχιζόμενης φυλάκισης του ηγέτη του Ντεμιρτάς.

Η Τουρκία αναμένεται να προβάλει στις συνομιλίες με τον Αμερικανό πρόεδρο, τον σημαντικό ρόλο της στη διαχείριση  περιφερειακών συγκρούσεων και κρίσεων, θεωρώντας ότι είναι  η μοναδική χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και σύμμαχος των ΗΠΑ που μπορεί να έχει αποφασιστικό και ισορροπιστικό ρόλο σε κρίσεις όπως εκείνη του Καυκάσου, στη Μ. Ανατολή αλλά και στην Ουκρανία, όπου παρά τη σχέση Πούτιν-Ερντογάν στηρίζει την Ουκρανία, την οποία μάλιστα εξοπλίζει με τουρκικά drones.

Η επιχείρηση προβολής  της αποτελεσματικότητας των τουρκικών drones δεν είναι τυχαία, καθώς μετατρέπονται σε διαπραγματευτικό εργαλείο για την  Τουρκία, προκειμένου να πείσει   ότι οι αμερικανικές κυρώσεις και αποκλεισμοί  από σύγχρονους αμερικανικούς εξοπλισμούς, δεν αποδυναμώνουν αλλά αντιθέτως ενισχύουν την εγχώρια πολεμική βιομηχανία, η οποία καθίσταται όλο και περισσότερο ανεξάρτητη και εξασφαλίζει αυτάρκεια στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις  καθιστώντας συγχρόνως την Τουρκία υπολογίσιμη εξαγωγική δύναμη σε επίπεδο αμυντικών εξοπλισμών.

Βεβαίως αυτό που η Τουρκία θεωρεί ως διαπραγματευτικό πλεονέκτημα αποτελεί  συγχρόνως και λόγο σοβαρής ανησυχίας, καθώς κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι δυνάμεις όπως η Χαμάς, το καθεστώς στο ψευδοκράτος ή κάποια άλλη δύναμη η οποία αμφισβητεί αντιπάλους του Τ. Ερντογάν, δεν θα αποκτήσουν πρόσβαση σε εξοπλιστικά συστήματα τα οποία γίνονται όλο και πιο επικίνδυνα και πιο ανεξέλεγκτα, όπως είναι  τα τουρκικής κατασκευής kamikaze drones.

Η Ουάσιγκτον δεν έχει καμιά διάθεση να υποχωρήσει σε αυτό το παιγνίδι γοήτρου του Τ. Ερντογάν ο οποίος δείχνει  αποφασισμένος να φθάσει στα άκρα ελπίζοντας ότι τελικά θα  υποχρεώσει την Ουάσιγκτον να συμβιβασθεί με τις «ιδιαιτερότητες» ενός πολύτιμου Συμμάχου.

Γνωρίζοντας  ότι καμία αμερικανική κυβέρνηση δεν θα θελήσει να επωμισθεί το βάρος της ρήξης με την Τουρκία με τον κίνδυνο να χαθεί για  την Δύση η μεγαλύτερη μουσουλμανική χώρα, μέλος του ΝΑΤΟ και συνδεδεμένη με την Ε.Ε.

Σε αυτή τη λεπτή ισορροπία θα κινηθεί η συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν, καθώς ο πρώτος θα προσφέρει ελάχιστα και ο δεύτερος θα απαιτεί τα μέγιστα, προκειμένου  να διασωθεί αυτή σχέση και η Τουρκία να παραμένει στην τροχιά της Δύσης.

Το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόεδρος προτίθεται να θέσει στον Tούρκο ομόλογο του θέματα όπως η Ανατολική Μεσόγειος και οι προκλητικές κινήσεις  της Τουρκίας εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου, προσφέρει προφανώς ένα πλεονέκτημα στην ελληνική πλευρά ενόψει της συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν.

Όμως κάθε άλλο παρά αποτελεί πρόκριμα για την έκβαση της συνάντησης αυτής, της πρώτης μετά από τον Δεκέμβριο του 2019 όταν έγινε η τελευταία συνάντηση των ηγετών της Ελλάδας και της Τουρκίας και ενώ έχουν μεσολαβήσει εξαιρετικά σοβαρές προκλήσεις  εκ μέρους της Τουρκίας με κορυφαίες την επιχείρηση προσβολής των συνόρων στον Έβρο με «όχημα» διατεταγμένες ομάδες μεταναστών, αλλά και τις έρευνες του Oruc Reis σε περιοχές της μη οριοθετημένης αλλά δεδομένης σε κάθε περίπτωση ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Οι Κυρ. Μητσοτάκης και ο Τ. Ερντογάν έχουν ελάχιστα περιθώρια συνεννόησης καθώς σε όλα τα ζητήματα το παλαιότερο χάσμα έχει πλέον διευρυνθεί ακόμη περισσότερο.

Όμως η Τουρκία θέλει το επόμενο διάστημα να μην έχει ανοικτό ένα δύσκολο μέτωπο όπως αυτό με την Ελλάδα, η οποία διπλωματικά έχει κινητοποιηθεί και έχει δείξει ότι δεν είναι  εύκολος αντίπαλος και μπορεί να προκαλέσει κόστος, και από την άλλη πλευρά η ελληνική κυβέρνηση θέλει μια περίοδο ηρεμίας στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και στο  μέτωπο του μεταναστευτικού, καθώς έχει να διαχειρισθεί το σοβαρό ζήτημα της ανάκαμψης από την κρίση της πανδημίας αλλά και την επιστροφή στη διαχείριση μιας  δύσκολης καθημερινότητας, και στην προώθηση του μεταρρυθμιστικού έργου της στην κρισιμότερη καμπή της θητείας της.

Η αποκατάσταση της επαφής των δυο ηγετών θα είναι ένα κέρδος, καθώς η υπόθεση των 8 φυγάδων Τούρκων αξιωματικών και ο χειρισμός της από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει αφήσει μια πολύ βαριά κληρονομιά.

Στη φάση αυτή όμως ούτε θριαμβολογίες, ούτε εφησυχασμός επιτρέπονται.

Υπάρχουν στρατηγικές επιλογές της Τουρκίας, στις οποίες έχουν ενταχθεί τόσο το Αιγαίο, όσο και η Θράκη, η Ανατολική Μεσόγειος και το Κυπριακό. Και αυτές οι επιλογές  αποτελούν και όρο πολιτικής επιβίωσης του Τ. Ερντογάν. Και σε αυτό δεν χωράνε ούτε οι «προσωπικές χημείες», ούτε οι φιλοφρονήσεις…

Με αυτή την Τουρκία θα ζούμε τουλάχιστον για το ορατό μέλλον. Και πρέπει να την βλέπουμε όπως είναι, χωρίς παραμορφωτικούς φακούς ούτε με τα μάτια των άλλων…

Πηγή Liberal.gr

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.