Μετά τη "φούσκα"...

"Δεν νομίζω ότι το bitcoin θα γίνει ένα μέσο συναλλαγών για τον κόσμο. Είναι πολύ ασταθές για να χρησιμεύσει ως μέσο συναλλαγών".

Charlie Munger, Αντιπρόεδρος της  Berkshire Hathaway

Του Κώστα Στούπα 

Όλο και σπανιότερα βρίσκεις κάποιον τον τελευταίο καιρό ο οποίος δεν έχει τοποθετήσει χρήματα στο Bitcoin ή κάποιο άλλο απ’ τα εκατοντάδες "κρυπτονομίσματα" και να μην κερδίζει, προσδοκώντας να πουλήσει ακόμη  υψηλότερα, αποκομίζοντας περισσότερα κέρδη.

Το ίδιο συμβαίνει εσχάτως και στην Ελλάδα, διεθνώς εδώ και αρκετό καιρό, και με τις μετοχές, αλλά αυτό είναι μια διαφορετική εκδοχή της μητέρας όλων των "φουσκών" που διογκώνεται απειλητικά τον τελευταίο χρόνο.

Η "φιλοσοφία"  αγοράζω υψηλά προκειμένου να πουλήσω υψηλότερα σε κάποιον που θα αγοράσει ψηλά για να κερδίσει πουλώντας ακόμη ψηλότερα αποτελεί τον πυρήνα κάθε κερδοσκοπίας.  

Την "φιλοσοφία" αυτή την αποτυπώνει σωστά το  "αεροπλανάκι", μια πρακτική όπου κάποιος πείθει 2 ανθρώπους (επιβάτες) να του δώσουν από 100 ευρώ με την προοπτική ο καθένας από αυτούς να αποκτήσει το δικαίωμα να πείσει άλλους δυο επιβάτες να δώσουν από 100 ευρώ ο καθένας, προκειμένου οι 4 νέοι επιβάτες να αποκτήσουν το δικαίωμα να πείσουν άλλους 8 νέους επιβάτες να προσφέρουν από 100 ευρώ στους προηγούμενους και πάει λέγοντας...

Αυτό ακριβώς συμβαίνει αυτή την περίοδο με τα "κρυπτονομίσματα", αυτό που αγοράζει κάποιος είναι το δικαίωμα να πουλήσει ψηλότερα.

Σε αυτές τις πρακτικές όμως είναι φανερό πως οι πρώτες σειρές μαζεύουν τα χρήματα των τελευταίων και αποβιβάζονται την κατάλληλη στιγμή.

Η κερδοσκοπική "φούσκα" που έχει στηθεί γύρω από τα "κρυπτονομίσματα" όμως δεν σημαίνει πως αυτά δεν αποτελούν μια τεχνολογική καινοτομία με μέλλον η οποία θα έχει  επαναστατικές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνέπειες.

Τούτα όμως ουδόλως σημαίνουν πως η "υστερία" που έχει αναπτυχθεί γύρω από τα "κρυπτονομίσματα" δεν θα καταλήξει σε ένα κραχ με τεράστιες ζημιές.

Παρ’ όλα αυτά η  τεχνολογία των "κρυπτονομισμάτων" και κυρίως  της Αλυσίδας-Blockchain (πιστοποίησης και εκκαθάρισης συναλλαγών) αποτελούν  επαναστατικές ιδέες και πρακτικές που έχουν μέλλον.

Η στήλη βρίσκει ιδιαίτερα ορθή της προσέγγιση που υποστηρίζει πως οι ρίζες της φιλοσοφίας και της πρακτικής των "κρυπτονομισμάτων βρίσκονται  στον αναρχικό ελευθερισμό (anarchistic libertarianism) υπό την έννοια πως τα "κρυπτονομίσματα" αμφισβητούν το κρατικό μονοπώλιο των Κεντρικών Τραπεζών και των κρατών να εκδίδουν νόμισμα.

Υπό την έννοια αυτή αποτελεί σημαντικότερη αντιεξουσιαστική ή αντισυστημική πράξη κάποιος να αποταμιεύει και να συναλλάσσεται σε κάποιο "κρυπτονόμισμα" ως συμμέτοχος μιας  "αλυσίδας" κρίκων μιας κοινότητας με την οποία θεωρεί πως διαθέτει πολιτικούς, οικονομικούς ή κοινωνικούς κοινούς δεσμούς εμπιστοσύνης παρά με το νόμισμα ενός έθνους-κράτους το οποίο δεν εμπιστεύεται.

Η συμμετοχή σε μια "αλυσίδα" και ένα "κρυπτονόμισμα"  είναι σημαντικότερη σαν αντισυστημική πράξη από το να πιστεύει και να διαδίδει σαχλαμάρες για τα εμβόλια, τον Σόρος, τους "Ψεκασμούς" και την "Επίπεδη Γη" ή να παίζει κλεφτοπόλεμο με την αστυνομία στις πλατείες και τα γήπεδα...

Το "Κρυπτονόμισμα"...

"Κρυπτονόμισμα" θεωρείται η μονάδα αξίας που ανταλλάσσεται και γίνεται αποδεκτή από μια κοινότητα το θησαυροφυλάκιο και η εκκαθάριση των συναλλαγών της οποίας γίνεται στους σκληρούς δίσκους και τους επεξεργαστές των υπολογιστών των συμμετεχόντων.

Η βιασύνη των Κεντρικών Τραπεζών τους τελευταίους μήνες να εκδώσουν "κρυπτονομίσματα" από τη μια πλευρά αποτυπώνει τον πανικό τους για τον ανταγωνισμό που αναδύεται και από την άλλη την πρόθεση εξαπάτησης. Μια ψηφιακή νομισματική μονάδα, που εκδίδεται, παρακολουθείται και εκκαθαρίζεται από μια Κεντρική Τράπεζα δεν αποτελεί "κρυπτονόμισμα" αλλά "Ψηφιακό Νόμισμα".

Το γεγονός πως ένα "κρυπτονόμισμα" έχει ψηφιακή υπόσταση δεν σημαίνει πως οι ψηφιακές υποστάσεις του Ευρώ ή του Δολαρίου έχουν κάποια ομοιότητα με τα "κρυπτονομίσματα".

Άλλο ψηφιακό νόμισμα,  άλλο "κρυπτονόμισμα"...

Τα χρήματα που έχει κάποιος στην ψηφιακή τραπεζική του κάρτα είναι χρήματα που έχει εκδώσει η Κεντρική Τράπεζα και διακινείται μέσω του δικτύου των εμπορικών τραπεζών.

Κάθε ψηφιακό ευρώ που έχει εκδώσει η Κεντρική Τράπεζα μπορεί να παρακολουθεί σε ποια χέρια βρίσκεται, να το φορολογεί και να το πληθωρίζει κατά το δοκούν.

Όποτε θέλει η Κεντρική Τράπεζα μπορεί να μειώσει την αξία κάθε νομίσματος που έχει εκδώσει, εκδίδοντας και διανέμοντας περισσότερα ψηφιακά νομίσματα.

Οι πρωτοετείς των οικονομικών μαθαίνουν όταν αυξάνεται η ποσότητα του νομίσματος (νομισματική βάση) περισσότερο από την αύξηση των αγαθών τότε μειώνεται η αγοραστική δύναμη, δηλαδή η αξία του νομίσματος.

Αν το χρήμα είναι μέσο συναλλαγής, μέτρησης και αποθήκευσης αξίας,  το Bitcoin έχει αποτύχει στους περισσότερους για τους λόγους που έχει δημιουργηθεί. Οι  μεγάλες και απότομες διακυμάνσεις το έχουν καταστήσει κυρίως μέσο κερδοσκοπίας και σε αρκετές περιπτώσεις μέσο "ξεπλύματος" χρημάτων από παράνομες δραστηριότητες.

Κανένας ο οποίος  σκοπεύει να αποταμιεύσει π.χ. 100.000 για την περίοδο της συνταξιοδότησής του μετά από 10-20 χρόνια δεν θα το πράξει σε μια νομισματική μονάδα η ισοτιμία της οποίας σήμερα είναι 10 αύριο 100 και μεθαύριο 500 και μετά πάλι 100,  10 ή κοντά στο 0.

Ψηφιακός Χρυσός

Πολλές φορές το Bitcoin και τα υπόλοιπα "κρυπτονομίσματα" αποκαλούνται ψηφιακός χρυσός υπό την έννοια της λειτουργίας τους ως ασφαλή καταφύγια απέναντι στις αυταρχικές και ληστρικές προθέσεις Κεντρικών Τραπεζών και Κρατών.

Τούτο δεν έχει καμιά υπόσταση προς το παρόν όμως, καθώς οι υπάρχουσες ποσότητες Χρυσού που έχουν εξορυχθεί και όσες προστίθενται κάθε χρόνο είναι  συγκεκριμένες και προβλέψιμες.

Αντιθέτως ο αριθμός των "κρυπτονομισμάτων" που μπορούν να δημιουργηθούν είναι απεριόριστος.

Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο: "Ως τον Απρίλιο του 2018, υπήρχαν πάνω από 1.500 "κρυπτονομίσματα". Σήμερα υπάρχουν περισσότερα και σε λίγα χρόνια θα μπορούσαν να υπάρχουν εκατομμύρια… Από την άλλη πλευρά η αξία των περιουσιακών στοιχείων του πλανήτη αποτελεί μια συγκεκριμένη ποσότητα που αυξάνεται με προβλέψιμους και μετρήσιμους ρυθμούς.

Πρόβλημα με τον ρόλο του χρυσού ως ασφαλούς καταφυγίου θα υπάρξει όταν η ανθρωπότητα θα καταφέρει τεχνολογικά να αποκτήσει πρόσβαση σε απροσδιόριστες ποσότητες χρυσού που υπάρχουν σε άλλους πλανήτες ή όταν καταφέρει να δημιουργεί χρυσό με τεχνητό τρόπο.

Υπό την έννοια αυτή τα "κρυπτονομίσματα" απέχουν ακόμη από να λογίζονται ως ψηφιακός χρυσός.

Το μειονέκτημα του Χρυσού είναι πως αν φυλάσσεται στις τράπεζες αποκτά εύκολη πρόσβαση το κράτος και αν φυλάσσεται στο υπόγειο ανακαλύπτεται εύκολα από τους ληστές.

Το μειονέκτημα ενός "κρυπτονομίσματος" είναι ότι αν κάποιος χάσει τη σύνδεση με το διαδίκτυο ή πέσει το δίκτυο χάνει την πρόσβαση στο ψηφιακό του πορτοφόλι. Η χρεοκοπία των δύο ανταλλακτηρίων "κρυπτονομισμάτων" τις τελευταίες μέρες στην Τουρκία όπου χαθήκαν πολλά χρήματα, κατέδειξε πως ένα κράτος θα κάνει τα πάντα για να ελέγξει τις τσέπες των υπηκόων του.

Κατανάλωση ενέργειας...

Όπως είπαμε η αποθήκευση και πιστοποίηση των συναλλαγών του Bitcoin γίνεται μέσω μιας αλυσίδας υπολογιστών που λειτουργούν συνεχώς για τον σκοπό αυτό. Οι υπολογιστές όμως καταναλώνουν ενέργεια και η παραγωγή ενέργειας κοστίζει και συνήθως ρυπαίνει...

Υπολογίζεται πως η παγκόσμια αλυσίδα των υπολογιστών που παράγουν και επαληθεύουν τις συναλλαγές του Bitcoin παράγουν περί τα 60 εκατ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως. Η BofA σε μια πρόσφατη ανάλυση εκτιμά πως κάθε 1 δισ. δολάρια εισροής στο Bitcoin αντιστοιχούν με την κυκλοφορία  1,2 εκατ. αυτοκινήτων στον δρόμο.

Η ετήσια κατανάλωση ενέργειας του Bitcoin  υπολογίζεται σε  135 τεραβατώρες που είναι διπλάσια σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα, σύμφωνα με τον Δείκτη Κατανάλωσης Ηλεκτρικής Ενέργειας Cambridge Bitcoin.

Το μέγεθος αυτό συνιστά περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ό,τι καταναλώνουν χώρες όπως η Σουηδία ή η Ουκρανία σε ένα χρόνο.

Υπερσυγκέντρωση σημαίνει χειραγώγηση...

Άξιο μνείας είναι επίσης το στοιχείο που αναφέρει η ίδια έκθεση της BofA πως το 95% όλων των Bitcoins ελέγχεται από το 2,4% των λογαριασμών και το 20% μπορεί να βρίσκεται σε χαμένα ή λανθάνοντα ψηφιακά πορτοφόλια, σύμφωνα με την Chainalysis.

Επίσης με τα σημερινά δεδομένα το Bitcoin είναι ακατάλληλο για καθημερινές συναλλαγές καθώς το δίκτυο που το υποστηρίζει είναι πολύ αργό.

Η παγκόσμια  αλυσίδα που υποστηρίζει το δίκτυο του Bitcoin διεκπεραιώνει περί τις 14.000 συναλλαγές την ώρα όταν το δίκτυο της Visa π.χ. σύμφωνα με την BofA πραγματοποιεί 236 εκατ. συναλλαγές.

Βέβαια γίνονται προσπάθειες για την επιτάχυνση της επεξεργασίας Bitcoin με δεύτερα επίπεδα επεξεργασίας, συμπεριλαμβανομένων νέων πρωτοκόλλων "αστραπής", αλλά οι ταχύτητες υπολείπονται των δικτύων των καρτών και των  οίκων εκκαθάρισης συναλλαγών.

Κατά μια πρόσφατη ανάλυση του Barron’s "Οι άνθρωποι συναλλάσσονται σε δολάρια, γιεν και ευρώ, τα οποία είναι σταθερά, ευρέως αποδεκτά και υφασμένα στον οικονομικό ιστό.

Η μεταβλητότητα του Bitcoin το καθιστά ακατάλληλο για αγορές ή συμβάσεις μεγάλης κλίμακας και τα αυξανόμενα τέλη συναλλαγής δημιουργούν οικονομική τριβή. Η πώληση του Bitcoin σας για να αγοράσετε κάτι μπορεί επίσης να είναι ένα φορολογητέο γεγονός, καθώς η Υπηρεσία Εσωτερικών Εσόδων ταξινομεί το Bitcoin ως ιδιοκτησία και όχι ως νόμισμα..."

Το συμπέρασμα στο οποίο κάποιος μπορεί να καταλήξει εύκολα είναι πως τα "κρυπτονομίσματα" και οι αλυσίδες που τα υποστηρίζουν έχουν μέλλον. Αλλά η πρώτη γενιά των "κρυπτονομισμάτων" διάγει μια περίοδο κερδοσκοπικής "φούσκας" η οποία όταν σκάσει θα κάνει μεγάλο θόρυβο, προκαλώντας ίσως αλυσιδωτές εκρήξεις και στις υπόλοιπες "φούσκες" όπως αυτή των μετοχών, των ακινήτων κλπ.

Τα "κρυπτονομίσματα" και οι αλυσίδες που τα υποστηρίζουν μοιάζουν με κοινότητες όπως αυτές των οπαδών μιας ποδοσφαιρικής ομάδας, των μελών μιας θρησκείας, των μελών ενός κόμματος ή των ατόμων που απαρτίζουν ένα έθνος.

Τα άτομα που απαρτίζουν ένα έθνος π.χ. έχουν κοινή γλώσσα, κοινή εκπαίδευση, κάποια κοινά συμφέροντα κλπ. Οι δεσμοί αυτοί τα ενώνουν.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τα μέλη μιας ομάδας στα κοινωνικά δίκτυα. Όλοι παρατηρούμε συχνά πως ο καθένας στα κοινωνικά δίκτυα δημιουργεί μια ψηφιακή κοινότητα με ανθρώπους με τους οποίους νιώθει πως έχει κοινά σημεία.

Κάποιος σήμερα μπορεί να έχει ψηφιακούς φίλους από διάφορες χώρες κοινωνικές τάξεις και μορφωτικά επίπεδα. Με πολλούς από αυτούς παρά το γεγονός πως κατοικούν στην άλλη άκρη του πλανήτη νιώθει πως έχει περισσότερα κοινά στοιχεία και δεσμούς σε σχέση με πολλούς γείτονες ή κάτοικους της χώρας του.

Φανταστείτε τώρα πως τέτοιες ψηφιακές κοινότητες θα έχουν τη δυνατότητα εκτός από "κουτσομπολιά", σχόλια και αναλύσεις, να έχουν και ένα κοινό νόμισμα για οικονομικής φύσης συναλλαγές μεταξύ τους ή και με άλλους. Αυτές οι ψηφιακές κοινότητες διαβρώνουν αρκετούς από τους δεσμούς τους έθνους κράτους.

Αυτό που μοιάζει σαν πιθανότερο σενάριο είναι το έθνος κράτος να υποκαθίσταται σταδιακά από πολυμετοχικά ιδιωτικά τεχνολογικά μονοπώλια με τα δικά τους νομίσματα και τους δικούς τους "λαούς" διοικούμενα κατά κάποιων από τις έννοιες που αναλύει ο James Burnham στο βιβλίο του 1941 "The Managerial Revolution".

Κάποιοι νομίζουν πως η δημοκρατία και ο καπιταλισμός είναι δεδομένα. Μελετώντας κάποιος την ανθρώπινη φύση και την ιστορία μάλλον το αντίθετο προκύπτει... μάλλον αποτελούν μικρές περιόδους εξαίρεσης από τον κανόνα της δουλοπαροικίας και της  φεουδαρχικής οργάνωσης των κοινοτήτων... αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.

Υπό το πρίσμα αυτό λοιπόν  οι "Ψηφιακές αλυσίδες" τα "κρυπτονομίσματα" και η ψηφιακή υπόσταση που δημιουργούν τα κοινωνικά δίκτυα διαβρώνουν τους συνεκτικούς δεσμούς του έθνους κράτος αφήνοντας προς το παρόν αλώβητη μόνο τη γεωγραφική εδαφική υπόσταση...

Μετά το κραχ θα έχουμε μια ακριβέστερη εικόνα για τον βαθμό ισχύος που έχουν αποκτήσει τα "κρυπτονομίσματα" και για την ανθεκτικότητα των δεσμών των κοινοτήτων που έχουν δημιουργήσει.

Πηγή capital.gr

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.