Του Κώστα Στούπα
Στην αρχή αυτής της κρίσης χρεοκοπίας του 2010 η στήλη είχε ανεβάσει ένα άρθρο με τίτλο "Ασφαλείς οι καταθέσεις, ανασφαλείς οι μέτοχοι…"
Το άρθρο αυτό επιβεβαιώθηκε κατά το ήμισυ καθώς οι μόνοι οι οποίοι δεν υπέστησαν απώλειες "κούρεματος" τη δεκαετία που πέρασε ήταν οι καταθέτες. Απέτυχε στην εκτίμηση πως το ΤΧΣ υπό την κηδεμονία του πολιτικού συστήματος και της Τρόικας θα κατάφερνε να εξυγιάνει τον τραπεζικό κλάδο. Οι μέτοχοι αλλά κυρίως οι φορολογούμενοι πλήρωσαν αρκετές φορές τα σπασμένα της τραπεζικής χρεοκοπίας...
Μετά τη χρεοκοπία του 2010 το Δημόσιο Χρέος έχει επιβαρυνθεί περίπου με 45 δισ. ευρώ προκειμένου να ανακεφαλαιοποιηθούν και να εξυγιανθούν οι τράπεζες.
Στα 11-12 χρόνια έχουμε παρακολουθήσει τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις και καμιά εξυγίανση.
Εκ των υστέρων μπορεί κάποιος να ισχυριστεί πως η ανακεφαλαιοποίηση που έγινε με τους χειρότερους όρους για το συμφέρον του ελληνικού Δημοσίου αλλά και της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας στη χώρα, ήταν εκείνη του 2015.
Με την ανακεφαλαιοποίηση του 2015 το Δημόσιο έχασε πάνω από το 99% των κεφαλαίων που είχε δαπανήσει το 2014. Τούτο αποτελεί μέγεθος από αυτά που συλλέγονται για τα ρεκόρ του βιβλίου Γκίνες.
Η αξία των τραπεζικών μετοχών που κατέχει σήμερα το ΤΧΣ δεν είναι πάνω από 1-1,5 δισ. ευρώ.
Με 4-5 δισ. φρέσκα ιδιωτικά κεφάλαια το 2015 κάποιοι κατάφεραν να αποκτήσουν τον έλεγχο πάνω από 300 δισ. ενεργητικού των ιδιωτικών τραπεζών.
Επιπλέον, καλύτερη "μπίζνα" των τελευταίων δεκαετιών στο Ελλαδιστάν αναδείχθηκε η αγοραπωλησία "κόκκινων" δανείων και τούτο δεν συνιστά ενθαρρυντική ένδειξη για τις προϋποθέσεις που έχουν δημιουργηθεί για το μέλλον της οικονομίας της χώρας.
Δεν είναι ενθαρρυντικό όχι γιατί τα "κόκκινα" δάνεια δεν πρέπει να ανακυκλωθούν από τα Vulture Funds αλλά γιατί δεν έχουν γίνει οι μεταρρυθμίσεις που θα προσελκύσουν υψηλής προστιθέμενης αξίας επενδύσεις που θα βγάλουν την οικονομία από το τέλμα.
Τούτο όπως έχουμε επισημάνει θα συμβεί όταν ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου ξεπεράσει τα 40-50 δισ. το χρόνο και κυρίως υπερκεράσει τις αποσβέσεις κεφαλαίου οι οποίες τα τελευταία 10 χρόνια υπερτερούν των επενδύσεων.
Όταν το διαπιστώσουμε αυτό, η στήλη θα έχει λόγους να αρχίσει να βλέπει το μέλλον της οικονομίας με ένα ισοζύγιο στο οποίο θα υπερισχύει η αισιοδοξία...
Στις ΗΠΑ και εδώ...
Στις ΗΠΑ π.χ. κατά τη διάρκεια του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κραχ του 2008 το Υπουργείο των Οικονομικών παρενέβη και στήριξε κεφαλαιακά ιδιωτικές τράπεζες, αποκτώντας συμμετοχή σε αυτές. (Η άποψη της στήλης συντάσσεται με αυτούς που υποστηρίζουν πως το κράτος πρέπει να αποφεύγει τέτοιες κινήσεις...).
Στα επόμενα δυο-τρία χρόνια όμως το αμερικάνικο Δημόσιο κατάφερε όχι απλά να πάρει πίσω τα κεφάλαια που είχε διαθέσει, αλλά και κέρδος από την άνοδο των μετοχών.
Γιατί δεν συνέβη το ίδιο και με τις συμμετοχές του Δημοσίου στις ελληνικές τράπεζες;
Γιατί προφανώς το πολιτικό και τραπεζικό σύστημα στη γειτονιά του... Ερντογάν δεν λειτουργεί με τα σωστά χρηματοοικονομικά κριτήρια.
Γιατί οι τράπεζες λειτουργούν σαν το "μακρύ χέρι" του κράτους και των πολιτικών κομμάτων με το οποίο ασκούν στεγαστική και επιχειρηματική πολιτική έναντι ψήφων και ανταλλαγμάτων.
Στην Ελλάδα η μεγαλύτερη "πέτρα" την οποία έδεσαν στον λαιμό των τραπεζών ήταν βέβαια ο περίφημος νόμος Κατσέλη στον οποίο οφείλεται ο πολλαπλασιασμός των "κόκκινων" δανείων αφού οι πρώτοι που προσέτρεξαν να επωφεληθούν ήταν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές ή αλλιώς οι "μπαταχτσήδες".
Πιστεύω πως αν το κράτος ήθελε να συνδράμει στα φτωχά νοικοκυριά που θα έχαναν τα σπίτια από τις τράπεζες, θα έπρεπε να αφήσει τις τράπεζες να κάνουν τη δουλειά τους και να στηρίξει απευθείας όσους κινδύνευαν να μείνουν στον δρόμο.
Με τον τρόπο αυτό, το κόστος για τον φορολογούμενο θα ήταν μικρότερο από αυτό των ατελέσφορων ανακεφαλαιοποιήσεων και οι τράπεζες δεν θα είχαν φτάσει στην κατάσταση που έφτασαν.
Την περασμένη δεκαετία τα "κόκκινα" δάνεια έφτασαν λίγο πάνω από τα 100 δισ. ευρώ. Ανακεφαλαιοποιήσαμε με δημόσιο χρήμα τις τράπεζες με πάνω από 45 δισ. και ακόμη τα "κόκκινα" δάνεια είναι πάνω από 50 δισ. Είναι προφανές πως κάτι δεν έχουμε κάνει καλά.
Τώρα οι αισιόδοξες εκτιμήσεις μιλάνε για μείωση των "κόκκινων" δανείων σε μονοψήφιο ποσοστό στην επόμενη διετία.
Κάποιοι θεωρούν πως αυτό αποτελεί λόγο για ράλι στο χρηματιστήριο. Ακόμη και αν υποθέσουμε πως τα "κόκκινα" δάνεια θα μειωθούν σε μονοψήφιο ποσοστό, τα 2/3 των ίδιων κεφαλαίων των τραπεζών είναι από αναβαλλόμενους φόρους.
Επιπλέον αν κοιτάξει κάποιος στην Ευρώπη που οι τράπεζες έχουν επισφάλειες περί το 3%, οι τραπεζικές μετοχές βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλές τιμές.
Τα μηδενικά και αρνητικά επιτόκια δεν βοηθούν τα περιθώρια κερδοφορίας. Αν αυξηθούν τα επιτόκια θα αυξηθούν οι χρεοκοπίες, νοικοκυριών, κρατών και επιχειρήσεων.
Δεν βλέπω με ποιο τρόπο κάποιος (στην Ελλάδα ή στην Ευρώπη) μπορεί να αγοράσει μια τραπεζική μετοχή με ορίζοντα δεκαετίας. Άρα, απομένει ο βραχυπρόθεσμος τζόγος...
Θα έλεγα πως η προσπάθεια εξυγίανσης των τραπεζών σε μια εποχή που δεκάδες επιχειρήσεις με μη τραπεζικές δραστηριότητες προσφέρουν τραπεζικού είδους συναλλαγές και υπηρεσίες, θυμίζει την κινηματογραφική ταινία "Τζουράσικ Παρκ".
Στην ταινία από το DNA δεινοσαύρων που βρέθηκε σε πετρώματα έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν ξανά το είδος τα μέλη του οποίου φυλάσσουν σε ένα απομονωμένο νησί προκειμένου να εκμεταλλευτούν εμπορικά τον ζωολογικό κήπο.
Το τραπεζικό πρόβλημα λοιπόν, το τεράστιο δημόσιο χρέος καθώς και οι μη εξυπηρετούμενες οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία και το δημόσιο δεν σηματοδοτούν κάποιο οριστικό τέλος στο μοντέλο της μεταπολίτευσης που μας οδήγησε στη χρεοκοπία του 2010. Το ίδιο και η δειλία να υπάρξει μια βιώσιμη λύση στο συνταξιοδοτικό.
Η διαχείριση της χρεοκοπίας των τραπεζών είναι ίδια με τη διαχείριση της χρεοκοπίας του κράτους το 2010. Αν δεν εξαλειφθούν οι παθογένειες και τα αίτια θα μοιάζει με μαύρη τρύπα που ρουφά χρήματα, φορτώνοντας με χρέος τις επόμενες γενιές.
Δεν είναι τυχαίο που καμιά ξένη τράπεζα δεν τόλμησε να εμπλακεί στην αναδιάρθρωση του κλάδου, αποκτώντας παρουσία στην Ελλάδα. Ενδιαφέρθηκαν μόνο υψηλού ρίσκου κερδοσκοπικά κεφάλαια.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια