Τα διπλωματικά και τα εξοπλιστικά οφέλη – Οι κινήσεις της Αθήνας για διεύρυνση των συμμαχιών στην Ανατ. Μεσόγειο
Βασίλης Νέδος
Σε έναν παράλληλο μαραθώνιο με διπλό στόχο, την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων και τη διπλωματική παρουσία στην περιφέρεια αλλά και στην Ευρώπη, έχουν αποδυθεί οι ιθύνοντες στο Μέγαρο Μαξίμου και στα υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας. Την περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε ένα ταξίδι-αστραπή στο Ισραήλ, όπου σε τέσσερις ώρες φαίνεται ότι συζήτησε μια σειρά από θέματα που άλλοτε χρειάζονταν ημέρες για να λυθούν. Ο κ. Μητσοτάκης συζήτησε για θέματα αμυντικής συνεργασίας, τουρισμού, έρευνας (R&D) και οικονομίας με τον ομόλογό του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, σε μια ατμόσφαιρα αλληλοκατανόησης.
Υψηλόβαθμες πηγές ανέφεραν στην «Κ» ότι από την πλευρά του Ισραήλ γίνεται μια πραγματική προσπάθεια προμήθειας όπλων και συστημάτων που θα παράσχουν στην Ελλάδα ποιοτικό πλεονέκτημα (qualitative edge). Δεν είναι τυχαίο ότι, μαζί με το Διεθνές Αεροπορικό Κέντρο στην Καλαμάτα και την ΕΛΒΟ, οι δύο πλευρές συζητούν για προγράμματα όπως το «Εθνικό Τυφέκιο», βλήματα υψηλής ακριβείας, αλλά και τελευταίας τεχνολογίας συστήματα αντιμετώπισης UAV και drones. Ως προς τη σημασία της προσπάθειας επαναπροσέγγισης της Τουρκίας με το Ισραήλ, αρκετοί αντιλαμβάνονται ότι η Αγκυρα αναλώνεται περισσότερο σε επιχειρήσεις δημοσίων σχέσεων, λόγω και της ανάγκης να γοητευθεί η νέα αμερικανική διοίκηση, και λιγότερο ουσιαστικά.
Οπως αναφέρουν οι ίδιες υψηλόβαθμες πηγές, η τουρκική πολιτική δεν έχει αλλάξει επί της ουσίας καθόλου. Πρόσθεταν, βέβαια, ότι το Ισραήλ δεν επιθυμεί να αποξενωθεί περισσότερο από την Τουρκία, ούτε όμως και να θυσιάσει άλλες περιφερειακές συνεργασίες για τον σκοπό αυτό. Καλά πληροφορημένες πηγές επισήμαιναν, ακόμα, ότι από το Ισραήλ ζητήθηκε από την Ελλάδα να γίνουν κατανοητές οι θέσεις έναντι της απόφασης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) να επεκτείνει τις αρμοδιότητές του και στις περιοχές της Παλαιστινιακής Αρχής, όπως η Γάζα, η Δυτική Οχθη και η Ανατολική Ιερουσαλήμ. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η επιλογή του ΔΠΔ έχει ήδη απορριφθεί από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και την Αυστραλία.
Τρεις ημέρες μετά την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Ιερουσαλήμ, πραγματοποιήθηκε το φόρουμ «Φιλία», το οποίο ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας προετοίμαζε για πάρα πολύ καιρό. Η απόφαση σύσφιγξης των σχέσεων με τις σουνιτικές μοναρχίες του Κόλπου έγινε με όχημα την τριμερή Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου. Η «επιβίβαση», έστω και εξ αποστάσεως, της Γαλλίας στο σχήμα του φόρουμ «Φιλία», με τη συμμετοχή Σαουδικής Αραβίας, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) και Μπαχρέιν, υποδηλώνει την απαρχή της συγκρότησης μιας πολυμερούς συνεργασίας με δυνατότητες διεύρυνσης. Μέχρι την τελευταία στιγμή συζητιόταν η πιθανότητα συμμετοχής της Ιορδανίας, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράκ Φουάντ Χουσέιν, παρότι δεν συμμετείχε στο φόρουμ «Φιλία», συνάντησε διμερώς τον κ. Δένδια αλλά συμμετείχε και στο δείπνο που παρέθεσε προς τιμήν των Αράβων συναδέλφων του.
Το Ισραήλ αντιλαμβάνεται τον ρόλο της Ελλάδας ως κομβικό για την Ανατολική Μεσόγειο. Η παρουσία ενός πολυμερούς σχήματος όπως το φόρουμ «Φιλία» θα μπορούσε να επιτρέψει και τη συμμετοχή του Ισραήλ, το οποίο μέσω των «Συμφωνιών του Αβραάμ» έχει αρχίσει να ομαλοποιεί τις σχέσεις του με αρκετές από τις σουνιτικές χώρες της περιοχής. Η συνεργασία με χώρες του Κόλπου παραμένουν πολύ σημαντικές και θα επιταχυνθεί και τις επόμενες εβδομάδες, καθώς αναμένεται να πραγματοποιηθεί επίσκεψη του υπουργού Εθνικής Αμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου στα ΗΑΕ.
Κινητικότητα υπάρχει και στο εσωτερικό της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, παρότι σε διαφορετικούς ρυθμούς. Πολύ καλά πληροφορημένες πηγές ανέφεραν ότι, παρά την προσπάθεια του Βερολίνου να μείνει όσο γίνεται πιο ουδέτερο, προκειμένου η Γερμανία να διατηρήσει τη δυνατότητα συζήτησης με όλες τις πλευρές (Ελλάδα και Τουρκία), στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπάρχει ολοένα και βαθύτερη αντίληψη σχετικά με τη φύση του προβλήματος που δημιουργεί η στάση της Αγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Επίσης, με ενδιαφέρον αναμένεται η σύνοδος των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ την Τετάρτη και την Πέμπτη, καθώς θα πρόκειται για την πρώτη παρουσία σε συμμαχικό επίπεδο του νέου Αμερικανού υπουργού Λόιντ Οστιν.
Η ημερομηνία
Ηδη πάντως οι Τούρκοι είναι ιδιαιτέρως κινητικοί σε επίπεδο ΝΑΤΟ και όλες τις προηγούμενες ημέρες –παρά τις ρητορικές εξάρσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, του Χουλουσί Ακάρ και λοιπών στο εσωτερικό– ενημέρωναν τους Δυτικούς για τις θέσεις τους σχετικά με τις διερευνητικές επαφές. Αυτές τις ημέρες, θα πρέπει, βεβαίως, να γίνει γνωστή και η ημερομηνία πραγματοποίησης του επόμενου γύρου των επαφών στην Αθήνα.
Στο σκέλος των εξοπλισμών, αυτή την εβδομάδα θα περάσουν από τη Βουλή ορισμένα προγράμματα μικρού κόστους, αλλά κάποιας επιχειρησιακής σημασίας, όπως η υποστήριξη των αντιαεροπορικών συστημάτων «Βέλος». Σημαντική θεωρείται και η απόκτηση από την Ελλάδα ενός νατοϊκού Κέντρου Αριστείας (CoE) για την Ενοποιημένη Αντιαεροπορική και Αντιπυραυλική Αμυνα, με έδρα τα Χανιά, κάτι που έγινε εφικτό έπειτα από επιτάχυνση των διαδικασιών από τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνο Φλώρο.
Οι γερμανικές φρεγάτες
Μετά τους Γάλλους και τους Αμερικανούς, που επανέλαβαν τις προτάσεις τους (δίχως ενδιάμεση λύση) για τη νέα φρεγάτα την περασμένη εβδομάδα, τη σκυτάλη έλαβαν οι Γερμανοί. Η γερμανική πρόταση κρίνεται εξόχως ενδιαφέρουσα, καθώς περιλαμβάνει τη ναυπήγηση τεσσάρων φρεγατών του πλέον σύγχρονου τύπου των ΜΕΚΟ, την αναβάθμιση των τεσσάρων παλαιότερων ΜΕΚΟ του Π.Ν., αλλά και την ενεργοποίηση της επιλογής προμήθειας και δύο νέων υποβρυχίων τύπου 214. Σε γενικές γραμμές, η προμήθεια νέων φρεγατών για το Π.Ν. λαμβάνει πιεστικά χαρακτηριστικά. Η ταχύτητα με την οποία το πρόγραμμα θα κλείσει ή όχι, θα κρίνει και τις μελλοντικές επιχειρησιακές διαθεσιμότητες του Π.Ν. Αρκετοί αρχίζουν πια να επισημαίνουν ότι η «λύση-πακέτο» που αναζητείται με την αγορά τεσσάρων νέων φρεγατών, την παροχή πλοίου ενδιάμεσης λύσης, την αναβάθμιση τεσσάρων ΜΕΚΟ και τη συμμετοχή της εγχώριας ναυπηγικής βιομηχανίας, αποτελεί μια εξίσωση πολύ δύσκολη. Πλέον συζητείται ανοιχτά στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας το ενδεχόμενο να «σπάσει» το πρόγραμμα, ώστε να μπορέσει να διευκολυνθεί η προώθηση των πιο ζωτικών στοιχείων της, καθώς, όπως όλα δείχνουν, η υπόθεση της εγχώριας ναυπηγικής βιομηχανίας έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
0 Σχόλια