Του Κώστα Στούπα
Η Ελλάδα το 2010 χρεοκόπησε με το χρέος περί το 130% του ΑΕΠ ενώ την περασμένη εβδομάδα με το χρέος πάνω από το 200% του ΑΕΠ δανειζόταν (με βάση την απόδοση του 10ετούς) με επιτόκιο κάτω του 1%, χαμηλότερα ενδεχομένως και από τις ΗΠΑ.
Τούτο συμβαίνει για δυο λόγους. Ο ένας έχει να κάνει με την εγγύηση του ΕΜΣ και το γεγονός πως το ελληνικό χρέος μέχρι το 2030 είναι "παρκαρισμένο" στα θησαυροφυλάκια των ευρωπαίων.
Με απλά λόγια οι αγορές πιστεύουν πως αφού η Ε.Ε., η ΕΚΤ και κυρίως η Γερμανία έβαλαν το χέρι στην τσέπη για την Ελλάδα μετά την κρίση του 2010, έστω επιβάλλοντας αυστηρούς όρους (μνημόνια), θα το βάλουν εκ νέου αν χρειαστεί...
Ο άλλος λόγος είναι η "σύγχυση" που έχουν δημιουργήσει τα μηδενικά και αρνητικά επιτόκια. Τα μηδενικά επιτόκια μοιάζουν με τους κανόνες της βαρύτητας. Σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας μπορείς να σηκώσεις στους ώμους το ίδιο εύκολα κάποιον που ζυγίζει 20 κιλά ή κάποιον που ζυγίζει 200 κιλά.
Σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας ο Πύρρος Δήμας ελάχιστα διαφέρει από κάποιον που κινείται με αναπηρικό καροτσάκι. Οι συνθήκες μηδενικής βαρύτητας είναι προσωρινές.
Η αλήθεια είναι όμως πως και η Ελλάδα πέτυχε κάποια πράγματα προκειμένου να εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων και ιδίως των βορείων (Γερμανών, Ολλανδών κλπ.) οι οποίοι έχουν μια διαφορετική νοοτροπία από τους νότιους σε σχέση με τη διαχείριση των υποθέσεων και την πειθαρχία σε στόχους.
Την περασμένη δεκαετία η Ελλάδα, αν όχι για πρώτη φορά, για μια σπάνια περίοδο αρκετών ετών κατάφερε το κράτος να ξοδεύει λιγότερα από όσα εισέπραττε. Να παράγει δηλαδή πρωτογενή πλεονάσματα.
Αυτό που δεν κατάφερε η Ελλάδα τη δεκαετία που πέρασε μετά τη χρεοκοπία του 2010 είναι να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα της δημοσιονομικής εξυγίανσης που πέτυχε, μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων...
Στη στήλη αυτή το έχουμε γράψει πολλές φορές την περασμένη δεκαετία αλλά και κατά τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησης Μητσοτάκη. Η χώρα θα αλλάξει πορεία και θα μπει σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης όταν το ύψος των νέων επενδύσεων ξεπεράσει το ύψος των αποσβέσεων του παγίου κεφαλαίου.
Τότε θα αλλάξουν και οι προοπτικές και για το ελληνικό χρηματιστήριο, είναι η απάντηση σε όσους ρωτούν τις τελευταίες μέρες για την ένταση και τη διάρκεια της εκπληκτικής ανόδου περί το 29% του τελευταίου μήνα.
Επενδύσεις σαν της Microsoft ή αυτές της Amazon, της Pfizer και της Volkswagen στην Αστυπάλαια είναι ιδιαίτερα θετικές ως ενθαρρυντικά σημάδια αλλά όχι ως μεγέθη που αλλάζουν τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας.
Το ίδιο θετικό είναι και το ευρωπαϊκό πακέτο αντιμετώπισης της πανδημίας το NextGeneration ύψους 32 δισ. Ευρώ τα οποία με μόχλευση και συμμετοχή και ιδιωτικών κεφαλαίων μπορεί να φτάσουν τα 70 δισ. Ευρώ.
Το μέγεθος αυτό χωρίς άλλα συγκριτικά στοιχεία μοιάζει εντυπωσιακό. Ακόμη και αν όλα δουλέψουν "ρολόι" τα 70 δισ. ευρώ σε μερικά χρόνια, μοιράζονται σε 5-10 δισ. τον χρόνο τα οποία θα καλύψουν μεν κάποιες από τις απώλειες της επιδημίας, αλλά από μόνα τους δεν αρκούν να αλλάξουν την κατεύθυνση προς την οποία κινείται η οικονομία της χώρας.
Για να καταλάβει κάποιος περί τίνος πρόκειται, θα πρέπει να επισημάνουμε πως πριν τη χρεοκοπία του 2010 ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου της Ελλάδας, δηλαδή οι επενδύσεις σε πάγιο κεφάλαιο, ξεπερνούσαν τα 60 δισ. ευρώ ανά έτος.
Την περασμένη δεκαετία πέσαμε κοντά στα 20-25 δισ. ευρώ ανά έτος και δεν ξεκολλήσαμε ποτέ από αυτό το επίπεδο. Όσο λοιπόν υπολογίζεται ολόκληρο το πακέτο NextGeneration για 5-6 χρόνια, ήταν πριν το 2010 οι επενδύσεις κάθε χρόνο.
Αυτό που συμβαίνει την τελευταία δεκαετία χωρίς καμιά διακοπή είναι η αποεπένδυση της χώρας. Δηλαδή, οι αποσβέσεις είναι υψηλότερες από τις επενδύσεις αναπλήρωσης.
Ας υποθέσουμε πως έχουμε μια μεγάλη φάρμα και για την καλλιέργειά της έχουμε 10 μηχανές (τρακτέρ, θεριστικές, σποράς κλπ.). Ο χρόνος ζωής κάθε μηχανής είναι 10 έτη. Αυτό σημαίνει πως κάθε χρόνο θα πρέπει να επενδύουμε τόσα όσα χρειάζονται για να αλλάξουμε μια μηχανή. Αν επενδύουμε λιγότερα κάποια στιγμή οι μηχανές θα αρχίσουν να λιγοστεύουν και στο τέλος θα μείνουμε χωρίς εισόδημα.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα...
Σύμφωνα με τραπεζική έκθεση της περασμένης Άνοιξης: "Τα τελευταία 9 χρόνια, η διαφορά ανάμεσα στις ακαθάριστες επενδύσεις παγίων και τις αποσβέσεις ήταν συνεχώς αρνητική (-€7,6 δισ. σε τρέχουσες τιμές το 2019 από -€8,6 δισ. το 2018) με αποτέλεσμα τη συνολική μείωση του παγίου κεφαλαίου στην Ελλάδα κατά -€84,2 δισ. σε τρέχουσες τιμές. Ακόμα και την τριετία 2017, 2018 και 2019 που το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα αυξήθηκε, οι επενδύσεις παγίων ήταν χαμηλές και μικρότερες από τις αντίστοιχες αποσβέσεις, δηλαδή συνεχίστηκε η πτώση του παγίου κεφαλαίου…".
Η διετία των επιπτώσεων της επιδημίας αναμένεται να επιδεινώσει και να επιταχύνει τη διάβρωση της ελληνικής οικονομίας η οποία δεν γίνεται ιδιαίτερα αισθητή λόγω των συνθηκών "έλλειψης βαρύτητας" που δημιουργούν τα μηδενικά και αρνητικά επιτόκια.
Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί όταν κάποιος αναγκαστεί να πατήσει το κουμπί διακοπής των συνθηκών τεχνητής έλλειψης βαρύτητας...
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια