Του Θοδωρή Γιάνναρου *
Μπορώ να συνοψίσω όλα όσα έμαθα από τον εφιάλτη αυτόν που βιώνουμε σε μία μόνο λέξη; "Συνεχίζεται!"
Η πανδημία του νέου κορωνοϊού έφερε στο προσκήνιο μνήμες από περασμένες σοβαρές πανδημίες που είχε περάσει η ανθρωπότητα. Καθ’ όλη τη διάρκεια των αιώνων που πέρασαν υπήρξαν πολλές πανδημίες, όπως της ευλογιάς, της φυματίωσης και της πανώλης, ενώ υπήρξαν και πιο πρόσφατες όπως η πανδημία του ιού HIV και της γρίπης του 1918 και του 2009. Από την αρχαιότητα, μέχρι και σήμερα, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από πανδημίες, επιδημίες, ιούς και θανατηφόρες ασθένειες.
Ποιος όμως θα περίμενε πως στις αρχές της 3η χιλιετίας, ένας ολόκληρος πλανήτης αυτή τη φορά θα βυθιζόταν στο χάος που προκάλεσαν αόρατοι μικροσκοπικοί εχθροί... και το λέω αυτό, διότι αυτή τη φορά, παρ’ όλη την τεράστια εξέλιξη της Βιολογίας και της Ιατρικής, δεν υπήρξαν κράτη να μείνουν ουδέτερα όπως στους δύο παγκόσμιους πολέμους του παρελθόντος! Αυτή τη φορά δεν υπήρξαν παγκόσμιες υπερδυνάμεις που να αντιπαλεύονταν, ούτε συνασπισμοί κρατών, αλλά μία συνεργασία φόβου μεταξύ τους, για την ελπίδα ενός έστω απλοϊκού "αύριο”! Ήταν η πρώτη φορά στα σύγχρονα χρόνια, που ο εξελιγμένος μας πλανήτης έμπαινε σε πόλεμο με άχρηστα όπλα-σφεντόνες, εναντίον ενός ξαφνικού εισβολέα που ήταν θα έλεγε κανείς... άυλος, ύπουλος και θανατηφόρος -σαν αυτός ο εχθρός να ζωντάνευε ξαφνικά, ξεπηδώντας μέσα από κάποια ταινία επιστημονικής φαντασίας!
Μέσα σε μερικούς μήνες εξελίχθηκε σε έναν απάνθρωπο πόλεμο, που δεν εξαίρεσε κανέναν σε σχέση με τα θύματά του -πολίτες, νέους, γέρους, σπουδαγμένους ή μη, πλούσιους ή φτωχούς... ακόμα και τους ίδιους τους γιατρούς! Απεδείχθη ο μοναδικός εχθρός, που αυτή τη φορά φορά χτύπησε και τραυμάτισε ακόμα και τους πλέον φυλασσόμενους ανθρώπους στον πλανήτη -τους ίδιους τους ηγέτες των παγκόσμιων υπερδυνάμεων, χωρίς οι χιλιάδες των φρουρών που τους προστατεύουν να μπορούν να κάνουν κάτι για την προστασία τους, μιας και ο συγκεκριμένος εχθρός βρισκόταν παντού, στον αέρα, στους τοίχους, στα έπιπλα, στα πολ όλα, στα ρούχα... βρισκόταν απλά παντού, με μια απλή στρατηγική -να αφανίσει τα πάντα στο διάβα του και σχεδόν τα κατάφερε... Ειδικά στις πλέον προηγμένες χώρες του Δυτικού κόσμου, κυριολεκτικά θέρισε!
Είναι από τη μια περίεργο, αλλά αποδεικνύεται άκρως πραγματικό από την άλλη! Ο κορονοϊός έχει τη δυναμική να γίνει η φονικότερη πανδημία όλων των εποχών! Η ισπανική γρίπη του 1918 τελικά δεν αποκλείεται να μπει στη δεύτερη θέση της λίστας με τις πιο φονικές πανδημίες στον κόσμο και τη θέση της να πάρει η λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού από τον ιό SARS-CoV2 - η Covid-19, η οποία έχει τη δυναμική να προκαλέσει θανάτους της ίδιας κλίμακας με τη Γρίπη του 1918, αν η επιστήμη δεν είχε εξελιχθεί τόσο, ώστε να υπάρχει ελπίδα να βρεθούν εμβόλια και φάρμακα!
Για πρώτη φορά ένας βιολογικός πόλεμος από το πουθενά κατάφερε να γονατίσει έναν ολόκληρο εξαιρετικά εξελιγμένο πλανήτη και να απειλήσει όλα σχεδόν τα κατορθώματα του σύγχρονου κόσμου:
🔹ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Κατόρθωσε να βυθίσει τις οικονομίες ακόμα και εύρωστων οικονομικά κρατών σε βαριά ύφεση, σβήνοντας σχεδόν από τον οικονομικό χάρτη κάποιες άλλες, που ή θα αργήσουν πολύ να συνέλθουν, ή θα ξεπουληθούν για να ορθοποδήσουν μετά από πολλά χρόνια!
🔹ΑΓΟΡΑ: Η αγορά σε σχεδόν όλο τον πλανήτη ισοπεδώθηκε... οριζόντια, με αποτέλεσμα εκατομμύρια επιχειρήσεων είτε να υπολειτουργούν, συσσωρεύοντας ζημιές, είτε να ετοιμάζονται για λουκέτο!
🔹ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ: Η δραματική αύξηση της ανεργίας, αλλά και των οικονομικά μη ενεργών πολιτών, μέσα σε λίγους μήνες κάθε άλλα παρά εφησυχασμό μπορεί να προκαλεί. Μια πρωτόγνωρη ανεργία έχει κάνει αισθητή την εμφάνισή της, η οποία δεν έχει να κάνει με την ύφεση, αλλά με την αδυναμία των επιχειρήσεων λόγω μέτρων, να πουλήσουν τα προϊόντα τους! Η αγορά έχει νεκρώσει σε όλον τον πλανήτη.
🔹ΥΓΕΙΑ: Εκτός των εκατομμυρίων κρουσμάτων και θανάτων από τη φονική λοίμωξη COVID-19, το πρόβλημα δεν σταματάει εκεί, μιας και εκατομμύρια ασθενείς με χρόνιες ασθένειες δεν τυγχάνουν της απαραίτητης θεραπείας, είτε λόγω του φόβου τους να επισκεφθούν τα νοσοκομεία, είτε λόγω μεγάλων καθυστερήσεων. Λόγω της πανδημίας, οι διαδικασίες για την περίθαλψη σοβαρά πασχόντων, έχει αποδιοργανωθεί επικίνδυνα σε παγκόσμιο επίπεδο!
Και να ‘ταν μόνο αυτό; Έτσι λιτά και ωμά, η τροπή που, λόγω κορονοϊού, έχει πάρει η ζωή μας δημιουργεί δυστυχώς και άλλα προβλήματα, τα οποία, δεν θα σβήσουν ακόμα και μετά τη νίκη επί του κορονοϊού! Το lockdown μας προστατεύει μεν από τον κορονοϊό, ταυτόχρονα όμως μας εκθέτει σε μια άλλη σοβαρή ασθένεια - την κατάθλιψη! Τις περισσότερες ημέρες των εβδομάδων που περνούν, οι κλειδαμπαρωμένοι πολίτες αισθάνονται θλιμμένοι ή ψυχολογικά πεσμένοι -κάποιοι εξ αυτών στα τάρταρα μιας και δεν μπορούν να δουν φως στο τούνελ. Περνούν πολλές από τις μέρες τους ευχόμενοι ίσως απλά να πεθάνουν, γιατί δεν φαίνεται να υπάρχει τίποτε στον ορίζοντα για να περιμένουν. Δεν τους βοηθάει κανείς και κανείς δεν φαίνεται να νοιάζεται πραγματικά γι’ αυτούς, ειδικά μέσα στην ανωνυμία μιας μεγαλούπολης. Αισθάνονται σαν να βρίσκονται καταδικασμένοι σε απομόνωση, χωρίς όμως οι ίδιοι, να έχουν κάνει κάτι κακό!
Δυστυχώς υπάρχει και κάτι άλλο... η απογοήτευση... και η απανθρωπιά. Σε κάθε περίπτωση, η συγκεκριμένη πανδημία κατέλυσε και ξεχαρβάλωσε στην κυριολεξία πολλές από τις υπάρχουσες κοινωνικές δομές συνοχής, δημιούργησε όμως, όπως σε κάθε αιματηρό πόλεμο, "δωσίλογους” και "συνεργάτες” των δυνάμεων κατοχής... του κορονοϊού! Είναι όλοι αυτοί οι εγκληματίες... "παραπλανητές” της κοινής γνώμης -όλοι εκείνοι οι "συνωμοσιολόγοι” καθώς και οι κάθε λογής "αρνητές των πάντων”... ακόμα και του "αυτονόητου” -όλων όσων δηλαδή θα μπορούσαν να σώσουν ζωές και να απαλύνουν τον φόβο και τον πόνο... και αυτό ίσως να είναι και το πιο απάνθρωπο, διότι κάποιοι για δικούς τους ανεξήγητους λόγους, αρέσκονται στο να βλέπουν συνανθρώπους τους να υποφέρουν και να χάνουν τη ζωή τους σε κάποιο θάλαμο απομόνωσης, χωρίς τη θαλπωρή των δικών τους ανθρώπων... μόνοι και μελαγχολικοί μέσα στον ύπνο της διασωλήνωσης... ηδονίζονται στη θέα ανθρώπων να αγωνίζονται εις μάτην, να σώσουν τους κόπους μιας ζωής και τη δουλειά τους... σε μια απέλπιδα προσπάθεια επιβίωσης!
Η ελπίδα
Αν και ίσως είναι σχετικά νωρίς να πανηγυρίζουμε για την αρχή του τέλους της πανδημίας του φονικού κορονοϊού η πρόσφατη ανακοίνωση από τον Έλληνα επικεφαλής της φαρμακοβιομηχανίας Pfizer για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου που δημιουργήθηκε, θέτει με σιγουριά το πρώτο ισχυρό θεμέλιο στο συγκεκριμένο πόλεμο επιβίωσης.
Το μόνο που χρειάζεται είναι τήρηση των μέτρων προστασίας (μάσκες-κοινωνική απόσταση, αποφυγή συνωστισμού και ατομική υγειινή) και λίγη υπομονή έως ότου να παγιώθεί το πλέον αισιόδοξο νέο που ανακοινώθηκε από τη Pfizer, από την αρχή της πανδημίας. Πάντως οι επιστήμονες ανά τον κόσμο και ειδικά οι μοριακοί βιολόγοι που δημιούργησαν το εμβόλιο, προειδοποιούν, πως πέρα από τους όποιους λόγους που μας οδηγούν στην αισιοδοξία, την ελπίδα και τους πανηγυρισμούς, το σίγουρο είναι ότι για να εξασφαλιστεί ισχυρή ανοσία αγέλης στους πληθυσμούς του πλανήτη, θα χρειαστεί ακόμα να περάσει αρκετός χρόνος και για το λόγο αυτό, η τήρηση των μέτρων προστασίας, που σίγουρα είναι και αυστηρά και επώδυνα, να γίνει συνειδητά αποδεκτή από τους πολίτες, με τις κυβερνήσεις να μην δείχνουν καμία ανοχή σε κάθε απόπειρα καταστρατήγησή τους.
Οι λόγοι που μας κάνουν αισιόδοξους
Εάν και εφόσον τα έως σήμερα θετικά αποτελέσματα της φαρμακευτικής εταιρείας Pfizer, για αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά του νέου κορονοϊού 90%, που θεωρείται μια εξαιρετική και πέρα από κάθε αισιόδοξο σενάριο, εξέλιξη, εξακολουθήσουν να ισχύουν έως την περάτωση της φάσης 3 της τυχαιοποιημένης μελέτης τις επόμενες λίγες εβδομάδες, τότε τόσο η έγκριση, όσο και η έναρξη της παραγωγικής διαδικασίας σε μεγάλους αριθμούς, και της διανομής θα ξεκινήσουν άμεσα. Επίσης σημαντικό είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες ως προς την ασφάλεια του συγκεκριμένου εμβολίου! Οι μόνες πιθανές παρενέργειες για πολύ μικρό χρονικό διάστημα μετά τον εμβολιασμό είναι κατά βάση ήπιες, όπως πυρετός και ελαφρά κόπωση.
Το πρώτο θετικό στοιχείο στην όλη αυτή υπόθεση είναι, πως το εμβόλιο της Pfizer μπορεί να παραχθεί σχετικά γρήγορα σε υψηλές ποσότητες.
Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο, που έχει να κάνει με την προστασία ευπαθών ομάδων, είναι το ότι οι ηλικιωμένοι παράγουν μια ασθενέστερη μεν ανοσοαπόκριση στο εμβόλιο, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται, θα έχουν εξίσου ισχυρή αντιιική προστασία.
Τι ακριβώς είναι αυτό το περίφημο εμβόλιο που όλοι μας αναμένουμε;
Η Pfizer δοκιμάζει ένα εμβόλιο που χρησιμοποιεί RNA για να προκαλέσει τα ανθρώπινα κύτταρα να δημιουργήσουν μια ιική πρωτεΐνη που θα μπλοκάρει την αναπαραγωγή του ιού SARS-CoV2 εντός των κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού, που στη συνέχεια προκαλεί τη λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος, COVID-19.
Υπάρχουν όντως σοβαροί λόγοι για να είμαστε ενθουσιασμένοι.
Το εμβόλιο που ανακοινώθηκε από τη Pfizer έχει αποτελεσματικότητα 90% ως προς την προστασία που παρέχει από τον νέο κορονοϊό.
Είναι δε ακόμα πιο συνταρακτικό, αν αναλογιστούμε, πως τα εμβόλια κατά της εποχικής γρίπης είναι στην καλύτερη περίπτωση κάτω του 60% αποτελεσματικά, λόγω του ότι ο ιός της γρίπης δημιουργεί νέα στελέχη κάθε χρόνο, κάτι που δεν φαίνεται να συμβαίνει με τον νέο κορονοϊό.
Το νέο αυτό πολλά υποσχόμενο εμβόλιο θα ξεκλειδώσει εκ νέου τη ζωή μας και σίγουρα θα μας κάνει να βλέπουμε το μέλλον λίγο πιο αισιόδοξα μετά το τελευταίο... ιικό στραπάτσο! Η καθολική όμως νίκη κατά της μάστιγας του νέου κορονοϊού θα σημάνει, μόνον όταν υπάρξουν και τα νέα εξειδικευμένα αντιιικά φάρμακα, τα οποία θα θεραπεύουν όσους παρ’ ελπίδα νοσήσουν, διότι οι άνθρωποι ή τουλάχιστον κάποιοι εξ’ αυτών, θα συνεχίσουν να μολύνονται, μιας και κανένα εμβόλιο δεν θα μπορούσε να αποτελέσει απόρθητη πανοπλία!
Όλα καλά θα πάνε... μέχρι την εμφάνιση του επόμενου ιού, που κάπου εκεί έξω καραδοκεί. Ο ασκός του Αιόλου είναι πλέον ορθάνοιχτος και απ’ ό,τι φαίνεται δεν άνοιξε μόνος του, αλλά το πώς και το γιατί θα είναι μάλλον θέμα κάποιου άλλου άρθρου!
* Ο κ. Θοδωρής Γιάνναρος είναι Μοριακός Βιολόγος-Γενετιστής
0 Σχόλια