Ώρα για αποφάσεις

Γράφει ο Κωνσταντίνος Φίλης *

Η κίνηση της Τουρκίας με την έκδοση νέας Navtex για τη διεξαγωγή σεισμικών ερευνών εκ μέρους του Ορούτς Ρέις σε περιοχή ακόμη και 6,5 ν.μ. από το Καστελλόριζο, δεν είναι μόνο προκλητική αλλά και επιθετική. Η Τουρκία παρανομεί για πολλοστή φορά, τόσο διότι δεσμεύει περιοχή της οποίας το νομικό καθεστώς δεν έχει καθοριστεί με διακρατική συμφωνία ή με δικαστική απόφαση, όσο και επειδή το σεισμικό της σκάφος πρόκειται να κινηθεί σε ζώνη δυνητικής ελληνικής κυριαρχίας, όπως είναι τα χωρικά ύδατα. Αλλωστε, βάσει της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας μπορούμε μονομερώς να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στα 12 ν.μ. Αρα, η Αγκυρα μας εμποδίζει να ασκήσουμε το δικαίωμά μας, όπως άλλωστε έκανε και με το τουρκολιβυκό σύμφωνο.

Είναι εδώ και καιρό σαφές ότι η Τουρκία έχει «κλειδώσει» το Καστελλόριζο, θεωρώντας το σύμπλεγμα της Μεγίστης ως τον αδύναμο κρίκο της ελληνικής επιχειρηματολογίας. Ετσι της δίνεται η ευκαιρία όχι μόνο να αναδείξει τις δικές της θέσεις αλλά και να κατηγορήσει την Ελλάδα για μαξιμαλισμό, με βάση τον χάρτη της Σεβίλλης, τον οποίο όμως καμία ελληνική κυβέρνηση δεν έχει υιοθετήσει.

Αποσκοπεί, λοιπόν, στην αναγκαστική αποδοχή εκ μέρους της Ελλάδας της ιδιαιτερότητας του Καστελλορίζου (την οποία εν συνεχεία θα επεκτείνει και σε άλλα σημεία της νησιωτικής μας χώρας) και της de facto επιβολής ενός στάτους μειωμένης κυριαρχίας, δηλαδή στα 6 ν.μ. αντί στα 12 ν.μ., και εκμηδενισμένων κυριαρχικών δικαιωμάτων, δηλαδή υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Είναι επίσης δεδομένο ότι το «κοστούμι» της θεσμικής και σχεδόν μονοθεματικής διαβούλευσης, στη μορφή των διερευνητικών επαφών, τη στενεύει και θέλει να απεκδυθεί αυτού, επιχειρώντας να χρεώσει στη δική μας δήθεν αδιαλλαξία το διαφαινόμενο ναυάγιο. Εν τέλει, η Τουρκία θέλει, βάζοντας πίεση/εκβιάζοντας στην Ελλάδα και τη Δύση, να αλλάξει τους όρους της συζήτησης, ώστε να συμπεριληφθούν τα αιτήματά της.

Η Αθήνα δεν μπορεί παρά να εξαντλήσει τα περιθώρια παρεμπόδισης της εισόδου του Ορούτς Ρέις σε περιοχή εντός των 12 ν.μ. Γιατί όχι στα 13 ν.μ. ή στα 25 ν.μ.; Γιατί δεν στοιχειοθετείται απόκρουση του Ορούτς Ρέις, παρά το ότι παρανομεί σε μη καθορισμένη/διαφιλονικούμενη όμως περιοχή, ενώ εφόσον παραβιάσει τα 12 ν.μ. θα βρεθεί σε σημείο που βάσει του εθιμικού δικαίου (όπως έχει παγιωθεί 38 χρόνια μετά τη Συνθήκη του Montego Bay) που δεσμεύει υποχρεωτικά και την Τουρκία, επιχειρεί να απαγορεύσει στην Ελλάδα να διευρύνει με απόλυτα νόμιμο τρόπο το εύρος των χωρικών της υδάτων.

Οφείλουμε συνεπώς να υψώσουμε έγκαιρα διπλωματικό και επιχειρησιακό τείχος, αντί να βρεθούμε να «κυνηγάμε» το τουρκικό σεισμογραφικό, αρκούμενοι σε λεκτικές καταδίκες άνευ αντικρίσματος. Είναι βέβαιο ότι η ελληνική πλευρά θα πράξει τα δέοντα, όπως το 2018, τον Μάρτιο στον Εβρο αλλά και τον περασμένο Αύγουστο. Τα χρονικά και πολιτικά περιθώρια για τους εταίρους μας, όμως, στενεύουν και πλέον βρίσκονται ενώπιον αποφάσεων.

* Ο Κωνσταντίνος Φίλης είναι εκτελεστικός διευθυντής ΙΔΙΣ. Κυκλοφορεί η 2η έκδοση του βιβλίου του «Η Ελλάδα στη γειτονιά της» (εκδόσεις Παπαδόπουλος).