Όταν ο Αλέξης και οι άλλοι "ανακάλυψαν" τα 12 μίλια

Του Μανόλη Καψή

Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, ζήτησε από τον Πρωθυπουργό να επεκτείνει τα χωρικά μας ύδατα στα 12 μίλια. Δεν πρότεινε, πάντως, τη βύθιση του Oruc Reis και αυτό πρέπει να του το πιστώσουμε.

Θυμίζουμε βέβαια ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο χαρακτηρίζεται από την Τουρκία casus belli και η Ελλάδα, αν και δεν έχει απεμπολήσει το δικαίωμα αυτό που έχει από το Διεθνές Δίκαιο, δεν έχει προχωρήσει στην επέκταση, αναγνωρίζοντας (εμμέσως) τις ειδικές συνθήκες του προβλήματος.

Πονηρός ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, και για να μην κατηγορηθεί για υπερ-πατριωτισμό και εθνικισμό, πρότεινε μια νέα στρατηγική για την επέκταση των χωρικών μας υδάτων. Θα ξεκινήσουμε, μας είπε, "από τα Νότια και Ανατολικά της Κρήτης, και ανάλογα με τις εξελίξεις θα πάμε Κάσο, Κάρπαθο, Ρόδο και Καστελόριζο”. Μύκονος και Σαντορίνη ακολουθούν…

Θα μπορούσαμε να ονομάσουμε τη στρατηγική Τσίπρα, στρατηγική "βλέποντας και κάνοντας” και μένει να μας διευκρινίσει ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ποιο ακριβώς είναι το όφελος από τη στρατηγική του. Πώς απαντά στο ενδεχόμενο της πολεμικής σύγκρουσης με την Τουρκία; Ποιες είναι οι εξελίξεις που θα μας επιτρέψουν ή θα μας αποτρέψουν να προχωρήσουμε από την Κρήτη στο Καστελόριζο; Λίγη αναμονή όμως, το σκέφτεται ακόμα.

Σε κάθε περίπτωση, έχει γίνει της μόδας εσχάτως, για πολιτικούς, αναλυτές και κάθε είδους σχολιαστές να προτείνουν την επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 μίλια. Ποιο θα είναι το όφελος για τη χώρα μας δεν είναι απόλυτα σαφές, εκτός από την επίδειξη αποφασιστικότητας, ή "τσαμπουκά” αν θέλετε, αλλά ας δούμε και την άλλη όψη. Ποια είναι τα προβλήματα που δημιουργεί.

Κατ' αρχάς να σημειώσουμε, όπως το κάνει ο έμπειρος διπλωμάτης Παύλος Αποστολίδης, που ανέλαβε επικεφαλής της ελληνικής ομάδας στις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία -αν ξεκινήσουν ποτέ...- ότι ναι μεν το Διεθνές Δίκαιο δίνει το δικαίωμα στη χώρα μας να προχωρήσει μονομερώς στην επέκταση των χωρικών της υδάτων, όμως, "είθισται, και πάντως αποτελεί σώφρονα πρακτική μεταξύ γειτονικών κρατών, να προηγείται μια ενημέρωση και να λαμβάνονται κατά το δυνατόν υπόψη τυχόν αντιρρήσεις, ώστε να μην προκύψει διαφορά που μπορεί να συνεπάγεται τη μη αναγνώριση της επέκτασης”. (Παύλος Απόστολίδης, Καθημερινή, 29/10/2018)

Αλλά ας αφήσουμε τη "σώφρονα πρακτική” στους comme il faut διπλωμάτες και ας δούμε τα προβλήματα που δημιουργεί η επέκταση των χωρικών υδάτων.

Τυχόν επέκταση των χωρικών μας υδάτων, όπως σημειώνει ο καθηγητής και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Άγγελος Συρίγος, ένθερμος υποστηρικτής της άποψης αυτής, σημαίνει ότι "η περιοχή της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου που θα απομείνει να διεκδικείται από τα δύο κράτη θα περιορισθεί μόλις στο 5% του Αιγαίου. Αυτό θα καταστήσει τη διαφορά άνευ σημασίας". Δηλαδή το Αιγαίο θα γίνει μια ελληνική λίμνη. 

Αν όμως η ελληνική θέση, αποδεκτή από όλες τις πολιτικές δυνάμεις, είναι ότι το μόνο που μένει να διαπραγματευτούμε με την Τουρκία -και προφανώς αποτελεί επίδικο θέμα- είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, πώς συμβαδίζει με την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια; Αφού το μόνο που μένει να διαπραγματευτούμε είναι ένα 5%; Αναμένεται μια απάντηση.

Ας σημειώσουμε εδώ, όχι μόνο για λόγους ιστορικούς, ότι σύμφωνα με τους μελετητές των αρχείων του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο τότε πρωθυπουργός είχε διαβεβαιώσει στη δεκαετία του 70 τον Ετσεβίτ, όταν ξεκινούσαν οι σχετικές συζητήσεις και ήταν ακόμα σε εξέλιξη οι συζητήσειςγια το Δίκαιο της Θάλασσας, ότι δεν προτίθεται να μετατρέψει το Αιγαίο σε ελληνική λίμνη, ότι αναγνωρίζει δηλαδή τις ενστάσεις της Τουρκίας και την βασιμότητα των παρατηρήσεών- ενστάσεώντης, αλλά δεν μπορεί να κάνει σχετική δήλωση, για λόγους εσωτερικούς…

Δεν είναι όμως μόνο αυτό το πρόβλημα. Τυχόν επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 μίλια κλείνει το Αιγαίο στη διεθνή ναυσιπλοΐα και εμποδίζει την έξοδο της Τουρκίας στα διεθνή ύδατα. Με δύο λόγια, οποιοδήποτε πλοίο είτε της Τουρκίας είτε της Ρωσίας είτε άλλης χώρας θέλει να βγει στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου, θα πρέπει να παίρνει άδεια από την Ελλάδα. Δύσκολο μου φαίνεται να το αποδεχθεί η Τουρκία ή οποιαδήποτε άλλη χώρα.

Όπως σημείωνε πρόσφατα ο καθηγητής Αλέξης Ηρακλείδης: "Η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια σημαίνει ότι το Αιγαίο θα γίνει μια ελληνική λίμνη, θα κλείσει. Αυτή τη λύση ο ΟΗΕ, η ΕΕ, τα μεγάλα κράτη, τη θεωρούν εγωιστική και απαράδεκτη. Καμία άλλη χώρα στον κόσμο, όταν έχει άλλη χώρα απέναντί της, της οποίας διακυβεύονται ζωτικά συμφέροντα, δεν έχει επιχειρήσει να ιδιοποιηθεί όλη τη θάλασσα. Φανταστείτε, για παράδειγμα, η Περσία να πει ότι "ο περσικός κόλπος ανήκει μόνο σε μένα" ή η Σαουδική Αραβία να πει το ίδιο για την Ερυθρά Θάλασσα ή η Γερμανία για τη Βαλτική. Είναι μία λύση που θεωρείται από τη διεθνή κοινότητα ότι συνιστά εχθρική ενέργεια προς την Τουρκία. Το Αιγαίο είναι θάλασσα μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας, καθώς ενώνει τη Μαύρη Θάλασσα με τη Μεσόγειο, ενώ βρίσκεται μεταξύ αυτών και του Ινδικού Ωκεανού μέσω του Σουέζ. Γι' αυτό θεωρείται ότι αυτή η θάλασσα πρέπει να είναι ανοιχτή σε όλες τις χώρες. Η εθνικιστική σχολή λέει ότι, ακόμα και αν κλείσουμε το Αιγαίο, θα επιτρέψουμε στους άλλους να χρησιμοποιούν ένα μικρό διάδρομο ή απλώς θα επιτρέπουμε την αβλαβή διέλευση”. ( Αλέξης Ηρακλείδης, εφημερίδα Η Αυγή, 16/06/2020).

Ομοίως και ο καθηγητής Χρήστος Ροζάκης είχε σχετικά πρόσφατα επισημάνει: "Η επέκταση της αιγιαλίτιδας σε όλα τα ελληνικά νησιά θα έκλεινε το Αιγαίο στην ελεύθερη ναυσιπλοΐα, αφού και το νομικό καθεστώς της αιγιαλίτιδας προβλέπει ασφυκτικό έλεγχο του πλου ενός πλοίου, το οποίο βρίσκεται υπό συνεχή παρακολούθηση των τοπικών αρχών εάν τον πραγματοποιεί με τον όρο της αβλαβούς διέλευσης. Εάν όχι, το παράκτιο κράτος μπορεί να διακόψει τον πλου και να υποχρεώσει το πλοίο ή να συμμορφωθεί με την αβλαβή διέλευση ή να εξέλθει από την αιγιαλίτιδα.

Με δεδομένο ότι δεν είναι η Τουρκία ο μοναδικός μαζί με την Ελλάδα χρήστης του Αιγαίου, αλλά τη θάλασσα αυτήν χρησιμοποιούν ως μοναδική δίοδο προς και από τον Εύξεινο Πόντο η Ρωσία, η οποία μάλιστα τη θεωρεί ως τη μόνη θερμή θάλασσα που την οδηγεί προς τη Μεσόγειο και προς τον υπόλοιπο κόσμο, και οι ΗΠΑ, οι οποίες έχουν στρατηγικά συμφέροντα στον Πόντο, αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία μιας διόδου ανοικτής θάλασσας που να απολαμβάνει την ελευθερία των θαλασσών. Και κάτι τέτοιο προϋποθέτει τη διαφοροποιημένη οριοθέτηση της ελληνικής αιγιαλίτιδας, ώστε να υπάρξουν τμήματα ανοικτών θαλασσών στο Αιγαίο Πέλαγος”.

Αυτά τα ολίγα όσον αφορά όσους με ευκολία προτείνουν την επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 μίλια.

Πηγή capital.gr

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.