Γιατί η (έσχατη) «κόκκινη γραμμή» για την Ελλάδα είναι στα 10 ναυτικά μίλια και όχι στα 6

Γράφει ο Μενέλαος Τασιόπουλος

Σε μια κρίσιμη εβδομάδα για την ελληνική διπλωματία ένας αναρμόδιος υπουργός ,ο Επικρατείας κ. Γεραπετρίτης, προχώρησε σε μια δημόσια δήλωση που αιφνιδίασε και κατακρίθηκε από τους περισσότερους στην Ελλάδα, φέρνοντας ικανοποίηση στην Τουρκία.

Ο κ. Γεραπετρίτης είναι ένας πολύ συγκροτημένος νομικός, ένας σημαντικός υπουργός –χαρακτηρίζεται μάλιστα από πολλούς υπό μορφή πολιτικού πειράγματος στο περιβάλλον Μαξίμου ως «πρωθυπουργός του επιτελικού κράτους» - αλλά σίγουρα είναι άπειρος στα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Τι δήλωσε ο υπουργός Επικρατείας κ. Γεραπετρίτης ; Το εξής απλό: Η «κόκκινη γραμμή» για την Ελλάδα στη θάλασσα , είναι στα 6 ναυτικά μίλια ( ν.μ). Εκεί δηλαδή που είναι τα κατοχυρωμένα συμβατικά ( ανακηρυγμένα) σύνορα της και όχι στο εν δυνάμει νόμιμο δικαίωμα της , στα 12 ν.μ

Με τον τρόπο αυτό ο κ. Γεραπετρίτης δεν είπε κάτι σπουδαίο , που να εγείρει τόσο μεγάλο δημόσιο θόρυβο , αφού τοις πάση είναι γνωστό ότι τα ανακηρυχθέντα σύνορα της Ελλάδα από την εποχή της διακυβέρνησης Μεταξά τη δεκαετία του 1930 και τις παραμονές του Β’ ΠΠ , είναι στα 6 ναυτικά μίλια. Ο θόρυβος και οι σπουδαίες εντυπώσεις προέκυψαν από δύο γεγονότα .

Το πρώτο ότι η Navtex , πάνω στην οποία βασίζεται ο προκλητικός περίγυρος του τουρκικού ερευνητικού Oruts Reis φθάνει στα 6,5 μίλια από το Καστελόριζο . Γιατί ακριβώς η Τουρκία επιθυμεί να περιορίσει την Ελλάδα ως προς τις ζώνες εθνικής δικαιοδοσίας στα 6 ν.μ , χωρίς να έχουν δικαιώματα τα νησιά σε ζώνες οικονομικής εκμετάλλευσης . Στην προκειμένη περίπτωση λοιπόν ο κ. Γεραπετρίτης , προκειμένου να προβάλει μια προσέγγιση που δεν θα συνεπάγεται πολεμικό επεισόδιο παρά μόνον στην περίπτωση που η Τουρκία παραβιάσει τα 6 ν.μ , κάτι που προφανώς δεν σκοπεύει να κάνει , συνέκλινε με την Άγκυρα δικαιολογώντας την Navtex.

Μετά από μερικές ημέρες προσπάθησε με νέα δήλωση να βελτιώσει την αρχική προσέγγιση του , μιλώντας για το δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει την θαλάσσια ζώνη κυριαρχίας της στα 12 ν.μ , αλλά αυτό δεν αλλάζει την πρώτη. Γιατί στη δημόσια διπλωματία κάθε δήλωση και τοποθέτηση , ακόμη και από έναν αναρμόδιο υπουργό, έχει τον ρόλο της στη δημιουργία τετελεσμένων, ειδικά σε συνθήκες ακραίες όπως στην παρούσα φάση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Στην «εμπιστευτική» διπλωματία , τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο σύνθετα.

Το δεύτερο και πιο κρίσιμο ζήτημα συσχετίζεται με το γεγονός , πάλι από την διακυβέρνηση Μεταξά, ότι η Ελλάδα διακρίνεται από μια παρατυπία στα σύνορα της αφού την εποχή εκείνη ανακήρυξε 6 ν.μ στη θάλασσα ( το συμβατικό δίκαιο τότε προέβλεπε 3ν.μ) και στον αέρα , που τότε ήταν ανύπαρκτη έννοια ,10 ναυτικά μίλια. Σημειωτέον ότι μεταπολεμικά με την Β’ διεθνή διάσκεψη για το Δίκαιο της Θάλασσας που κατέληξε στην κωδικοποίηση του 1959, νομιμοποιήθηκαν τα 6 ν.μ στη θάλασσα , αλλά εκκρεμούσαν χωρίς σημαντικό ενδιαφέρον ακόμη αυτά στον αέρα. Με την Γ’ διεθνή διάσκεψη του ΟΗΕ , που κατέληξε το 1982 , νομιμοποιήθηκε ως μονομερές δικαίωμα εθνικής κυριαρχίας η επέκταση στη θάλασσα και στον αέρα στα 12 ν.μ.

Αλλά- και αυτό το αλλά ήταν και παραμένει σημαντικό- κάθε χώρα θα πρέπει σύμφωνα με τη σύμβαση του 1982 , που βρίσκεται σε εφαρμογή από τις αρχές του 1990, να έχει ίση έκταση εθνικής κυριαρχίας στον αέρα και τη θάλασσα. Που σημαίνει ότι η Ελλάδα πρέπει εγκαταλείποντας την φοβικότητα των κυβερνήσεων της από το 1990 μέχρι και σήμερα , να προχωρήσει στην επέκταση των θαλασσίων συνόρων της από τα 6ν.μ στα 10 ν.μ , διατηρώντας φυσικά το δικαίωμα της ή και ασκώντας το δικαίωμα επέκτασης στη θάλασσα και στον αέρα στα 12 ν.μ.

Η δήλωση Γεραπετρίτη αυτό είναι το πρόβλημα που έχει. Μόνον και μόνον επειδή έγινε και όχι εξαιτίας του κοινότυπου περιεχομένου της . Αφήνει ένα «άρωμα» στην τουρκική πλευρά να αυξήσει την επιθετικότητα και τις προσδοκίες της , ενώ ταυτόχρονα απελευθερώνει το φιλοτουρκικό-φιλογερμανικό λόμπι των Αθηνών , να υποστηρίξουν ότι η Ελλάδα θα πρέπει σε πρώτη φάση να υποχωρήσει στην έκταση του εναέριου χώρου της στα 6 ν.μ.

Το παρόν είναι σημαντικό. Η Ελλάδα θα πρέπει να οργανώνεται όχι μόνον για την επέκταση των χωρικών της υδάτων δυτικά( Από τους Οθωνούς μέχρι το Ταίναρο) στα 12 ν.μ, όπως και νοτίως της Κρήτης επίσης στα 12 ν.μ , αλλά και για την επέκταση των χωρικών της υδάτων –σε πρώτη φάση τουλάχιστον- στα 10ν.μ ανατολικά σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, δατηρώντας ταυτόχρονα το δικαίωμα για τα 12 ν.μ . Τα παραπάνω δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο διαλόγου με την Τουρκία , ούτε μέρος τυχόν προσφυγής στο μέλλον στο Διαιτητικό δικαστήριο της Χάγης.