Tου Νικήτα Παπαντωνίου και του Στέλιου Ορφανάκη
Οι μετοχές των τεσσάρων συστημικών τραπεζών έχουν αποδείξει εδώ και δέκα χρόνια ότι δεν έχουν αντίπαλο στην πτώση. Δεν έχει υπάρξει ιστορικό προηγούμενο σε δυτικού τύπου οικονομία, να έχουμε ανώνυμες εταιρείες, που εδώ και δέκα χρόνια κανείς δεν γνωρίζει πόσα είναι τα ίδια κεφάλαια, δηλαδή η καθαρή τους θέση. Άλλωστε η χρηματιστηριακή κατάρρευση των τραπεζών από το 2009 μέχρι και σήμερα, τα λέει όλα. Αναλυτικότερα από το 2010 μέχρι τα τέλη του 2014, με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ και μετά ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, η Εθνική τράπεζα έχασε το 97% της χρηματιστηριακής της αξίας, ενώ από το 2015 μέχρι τη λήξη του κυβερνητικού σχήματος ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και μετά σκέτο ΣΥΡΙΖΑ, έχασε άλλο ένα 98% από ό,τι είχε απομείνει.
Από τον Ιούνιο του 2019 που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας η Ν.Δ, η ΕΤΕ φυσικά έχασε άλλο ένα 65%. Κι αν αυτά συνέβησαν στην πρώην ναυαρχίδα του τραπεζικού συστήματος, ίδια και χειρότερη είναι η εικόνα για τις υπόλοιπες συστημικές τράπεζες. Το συμπέρασμα είναι ένα μέχρι σήμερα: Οι ελληνικές κυβερνήσεις βλάπτουν σοβαρά τις ελληνικές τράπεζες, τους μετόχους τους και κατ’ επέκταση την οικονομία. Αυτά λένε οι αριθμοί και σήμερα θα μιλήσουμε πάλι με αριθμούς, όπως συνηθίζουμε. Υπάρχουν πολλοί καλύτεροι από εμάς για να θεωρητικολογήσουν.
Δείτε στο ΓΡΑΦΗΜΑ 1 τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων ανά χώρα της Ευρωζώνης για το τέταρτο τρίμηνο του 2019. Η Ελλάδα εδώ και δέκα χρόνια αποτελεί τον μεγάλο ασθενή, όμως δέκα χρόνια όλες οι κυβερνήσεις αφήνουν το πρόβλημα στους επόμενους και στους πολίτες.
Η κυβέρνηση της ΝΔ έφερε πριν αρκετούς μήνες το σχέδιο "Ηρακλής", ως μηχανισμό μείωσης των προβληματικών δανείων. Όμως η αντίδραση των αγορών από τότε συνοψίζεται στο: too little too late, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη ότι κυβέρνηση και ΤτΕ έχουν δώσει την εντύπωση πως με το σχέδιο "Ηρακλής" τελείωσε η παρέμβασή τους στα κόκκινα δάνεια και φυσικά, αν λάβουμε υπόψη τι έρχεται λόγω της καταστροφής, που έχει προκαλέσει ο οικονομικός παγετώνας που κτύπησε τον πλανήτη λόγω του COVID-19.
Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν άφησαν το τραπεζικό σύστημα να λειτουργήσει με σωστά κριτήρια, με αποτέλεσμα τα κόκκινα δάνεια να εκτοξευτούν σε πολύ υψηλά επίπεδα και κυρίως να παραμείνουν εκεί για πολύ καιρό. Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος είναι να γίνουν 3 κεφαλαιοποιήσεις, όπου το κράτος έδωσε τα χρήματα των φορολογουμένων, χωρίς μέχρι στιγμής να τα πάρει πίσω. Το συμπέρασμα είναι ότι στην Ελληνική "Σοβιετία” το τραπεζικό σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει με τα κλασσικά τραπεζικά κριτήρια αλλά ούτε και το κράτος μπορεί να σεβαστεί τα λεφτά των φορολογουμένων του.
Η Alpha, η Εθνική και η Eurobank – αν δεν συμπεριλάβουμε την Grivalia – γράφουν ιστορικά χαμηλά όλων των εποχών, ενώ η μεγαλύτερη τράπεζα σε ενεργητικό, η Πειραιώς, έχει επιστρέψει σε χρηματιστηριακές αποτιμήσεις κάτω από 500 εκατ. ευρώ. Σίγουρα, η πίεση στις χρηματιστηριακές αποτιμήσεις οφείλεται και στις πωλήσεις που κάνουν τα διεθνή funds, που στην προσπάθειά τους να μαζέψουν ρευστότητα, πουλούν τις θέσεις τους στις περιφερειακές αγορές. Και δεν έφθαναν όλα τα παραπάνω, ήρθε προ ημερών η Morgan Stanley Capital International MSCI και έθεσε εκτός του βασικού δείκτη MSCI Global Standard Indexes τις μετοχές της Εθνικής Τράπεζας, της Alpha Bank και της Eurobank, που σημαίνει ότι μέχρι τέλη Μαΐου θα έχουν πουληθεί στο ΧΑ τραπεζικές μετοχές αξίας περίπου 150 εκατομμυρίων ευρώ!
Αφού ευχηθούμε άλλο κακό να μην τις βρει τις τράπεζες μας, θα συνεχίσουμε με τις ομοιότητες και διαφορές που έχουν στα κύρια στοιχεία των ισολογισμών τους οι τέσσερις συστημικές τράπεζες της Ελλάδος. Τα κύρια στοιχεία που εξετάσαμε είναι το ενεργητικό των τραπεζών (equity), ο κύριος δείκτης κεφαλαίων Common Equity Tier 1 (CET1), καθώς και τα επίπεδα ρευστότητας, τα οποία θα εξεταστούν με τον δείκτη δανείων προς καταθέσεις Loan–to–depositratio (L/D), τουλάχιστον όπως αποτυπώνονται στους ετήσιους ισολογισμούς του 2019.
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι, επιπρόσθετα με την επιδείνωση του οικονομικού κλίματος, ο δείκτης καθυστερήσεων θα επιβαρυνθεί περαιρέρω, καθώς η ύφεση είναι μπροστά. Οι ελληνικές τράπεζες θα έχουν να αντιμετωπίσουν μία βίαιη προσαρμογή στα νέα δεδομένα, που θα περιλαμβάνει αύξηση του δείκτη Non-Performing Exposure (NPE), μείωση της κερδοφορίας με περιορισμό των ιδίων κεφαλαίων, καθώς και επαναπροσδιορισμό των assets τους (περιουσιακών στοιχείων τους).
Η Eurobank αρχίζει από ένα καλό σημείο, σε επίπεδο CET1 με 19,2% και καλά επίπεδα ρευστότητας. Είναι η τράπεζα με τη μεγαλύτερη έκθεση σε assets και αρκετά καλό επίπεδο ιδίων κεφαλαίων. H Πειραιώς έχει τον μεγαλύτερο NPE ratio (δείκτης μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων) και έχει και τον χαμηλότερο CET1% κάτω του 15%, ενώ η Alpha έχει καλή κεφαλαιακή βάση, που όμως δεν συνδυάζεται με καλά επίπεδα ρευστότητας, έχοντας τον χαμηλότερο δείκτη L/D και υψηλά NPEs. Τέλος η Εθνική έχει την καλύτερη ρευστότητα με γενικά καλή εικόνα στους άλλους υπό εξέταση δείκτες.
Είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν μπροστά τους ένα οικονομικό τσουνάμι που έρχεται και θα πρέπει ταυτόχρονα να επιχειρήσουν να χρηματοδοτήσουν την οικονομία, για να περιορίσουν τον αντίκτυπο της καταστροφής, αλλά και θα κληθούν να αντιμετωπίσουν μια νέα γενιά κόκκινων δανείων. Το "τράβηγμα" της οικονομίας πίσω, μέσω της βέβαιης ύφεσης,θα κτυπήσει τους τραπεζικούς ισολογισμούς.
Πόσες αντοχές έχουν οι συστημικές μας τράπεζες στο οικονομικό τσουνάμι που έρχεται;
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει να ανέβει έναν μεγάλο ανήφορο. Η διαφορά με τη δεκαετή δημοσιονομική κρίση είναι ότι οι τράπεζες είναι πλέον "ψυλλιασμένες". Ο βασικός δείκτης κεφαλαίων είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο, ενώ και τα επίπεδα ρευστότητας είναι πολύ καλά. Επιπρόσθετα, οι συστημικές τράπεζες έχουν μικρότερο μέγεθος και αυτό τις κάνει πιο διαχειρίσιμες. Η συγκυρία είναι σίγουρα δύσκολη, όμως το τραπεζικό σύστημα παγκοσμίως είναι πιο προστατευμένο, καθώς οι κυβερνήσεις πάθανε και μάθανε. Το μεγάλο στοίχημα για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες είναι να μην γράψουν μεγάλες ζημιές, που θα "χτυπήσουν" τα ιδία κεφάλαιά τους (equity) και να χρειαστούν πρόσθετα κεφάλαια από τους μετόχους τους. Αυτό που ευχόμαστε να αποφύγουμε είναι να γίνει restart στο τραπεζικό σύστημα για 4η φορά, αλλά στην Ελληνική "Σοβιετία” όλα τα άσχημα μπορούν να συμβούν, δυστυχώς, ενώ τα θετικά ή αυτά που απαιτούν απλή λογική αναβάλλονται διαρκώς, όπως λέει η λατινική φράση: ad Graecas Calendas solvere [μτφ.: απόδοση οφειλόμενου ποσού στις ελληνικές καλένδες, που σημαίνει ποτέ].
* Ο κ. Νικήτας Παπαντωνίου-Καρτάλης είναι πρώην CFO της Nobacco, αναλυτής της Eurobank, σύμβουλος στο ΕΒΕΑ και νυν καθηγητής-επιχειρηματίας στην εταιρεία Διακρότημα. Είναι πτυχιούχος φυσικός με μεταπτυχιακές σπουδές στα εφαρμοσμένα μαθηματικά, τα χρηματοοικονομικά-διοίκηση καθώς και στο marketingmanagement, ενώ μεταξύ άλλων έχει πιστοποίηση σε IFRS λογιστικά πρότυπα.
** Ο κ. Στέλιος Ορφανάκης έχει εργαστεί μεταξύ άλλων θέσεων ως Επενδυτικός Σύμβουλος στην Ιδιωτική Τραπεζική (Alpha Private Bank – Όμιλος ALPHA BANK), ενώ τώρα εργάζεται ως Καθηγητής (M.Sc) Φυσικών και Θετικών Επιστημών στη Δημόσια Εκπαίδευση. Είναι πτυχιούχος φυσικός με μεταπτυχιακές σπουδές, έχει εξειδικευθεί στην Τραπεζική Διοίκηση και σε Παράγωγα Προϊόντα.
*** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια