Του Θοδωρή Γιάνναρου
Αφού πέρασαν περίπου 40 ημέρες δύσκολες, με μια καθημερινότητα να έχει γυρίσει κυριολεκτικά τούμπα, όπου ο καθένας και η καθεμία από εμάς, μέσα στην παραζάλη της κλεισούρας και της κοινωνικής απομόνωσης, στις ελάχιστες ή στις μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού φορές που βγαίναμε λόγω ανάγκης ή για να ξεσκουριάσουμε, βλέπαμε γύρω μας να κυκλοφορούνε "μολυσμένα”, σαν από ταινία science fiction, όντα που... έμοιαζαν μάλλον ανθρώπινα, αλλά αλλάζαμε πεζοδρόμιο μη και περάσουμε από δίπλα τους και νιώσουμε την... "τοξική” τους ανάσα!
Ο κοινωνικός περιορισμός βιώνεται ως κατά κάποιο τρόπο τραυματική απώλεια της ελευθερίας.
Διανύσαμε 50 ημέρες "κατ’ οίκον περιορισμού” και τόσο οι εξελίξεις όσο και η ενημέρωση γύρω από την πανδημία του κορωνοϊού τρέχανε και συνεχίζουν να τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Το μήνυμα "Μένουμε Σπίτι” κυριάρχησε και ακόμα κυριαρχεί παντού και σχεδόν όλοι πλέον, πολύ συνετά, ακολουθήσαμε και ακολουθούμε τις οδηγίες των "ειδικών”, αποφεύγοντας τις μετακινήσεις και τις αχρείαστες κοινωνικές επαφές, κρατώντας αποστάσεις ακόμα και από πολύ κοντινά μας πρόσωπα. Ο αντίκτυπος όμως αυτής της αιφνίδιας, αλλά επιτακτικά αναγκαίας, αλλαγής στην καθημερινότητά μας, καθώς και στην ίδια την ιστορία, είναι κάτι που δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ακόμη και είναι βέβαιο πως θα είναι πολύ μεγαλύτερος από όσο νομίζουμε πως θα είναι.
Οι πολίτες αναγκάστηκαν να διαχειριστούν κάτι το πρωτοφανές. Από τη ματιά και μόνο όσων συναντούσε ή ακόμα συναντά κανείς στον δρόμο, στο σούπερ μάρκετ ή αλλού, μπορούμε ν’ αφουγκραστούμε την αβεβαιότητα, την ανασφάλεια, το άγχος, τον φόβο, τον πανικό, το αβοήθητο των ανθρώπων, ενώ τα πρώτα σημάδια ενός αισθήματος αδιεξόδου έρχονταν σε πρώτο πλάνο!
Οι πρωτόγνωρες αυτές συνθήκες αφενός μεν εκτινάσσουν προϋπάρχουσες ψυχικές ευαλωτότητες, που έρχονται με ένταση στην επιφάνεια, αφετέρου πυροδοτούν νέες παθογένειες, σε άτομα που μέχρι στιγμής δεν είχαν ποτέ εμφανίσει συμπτωματολογία από το ευρύτερο ψυχικό πεδίο.
Όλες αυτές τις 40 ημέρες της καραντίνας μοιραζόμασταν όλοι ανεξαιρέτως μια κοινή αποστολή: "Να μη γίνει η πανδημία του SARS-Co 2, που προκαλεί την πνευμονία Covid-19, μια πανδημία φόβου και πανικού”. Ζήσαμε αυτές τις έξι περίπου μοναχικές και άφιλες εβδομάδες το παράδοξο και καλλιεργήσαμε τις αντοχές μας. Εργαστήκαμε πάνω στην εφευρετικότητά μας, στην προσαρμοστικότητά μας, σμπαραλιάζοντας αρκετές φορές το εγώ μας. Στο κλίμα που επιβάλουν οι συνθήκες, προσπαθήσαμε με νύχια και με δόντια να μείνουμε μακριά, αλλά οι συνθήκες μάς επέβαλαν να νιώθουμε όλα αυτά κοντά και δίπλα μας!
Κάποιοι, αρκετοί θα έλεγα, κινητοποίησαν μηχανισμούς προσαρμογής και αντιμετώπισης, αλλά και μηχανισμούς ενσυναίσθησης απέναντι στους άλλους ανθρώπους δίπλα και γύρω, έτσι ώστε στον καθρέφτη του σπιτιού να μην αντικρίζουν μόνο τους εαυτούς μας, αλλά και τους άλλους: τους φίλους, τους συμπολίτες, την Ελλάδα και τον πλανήτη ολάκαιρο! Κάποιοι κατάφεραν να μην ξεχάσουν ότι το ενδιαφέρον, η στήριξη και η φροντίδα του δικού μας ανθρώπου, του ηλικιωμένου, του ανήμπορου, του εύθραυστου αλλά και του διπλανού, είναι σήμερα το αντίδοτο στην επιβαλλόμενη από τις συνθήκες κοινωνική απόσταση και κοινωνική απομόνωση.
Αυτά όλα όμως αλλάζουν τώρα και τα σίδερα της άυλης φυλακής-καραντίνας ανοίγουν τη Δευτέρα και η κανονικότητα, έστω η σταδιακή, μας προσκαλεί να την αποδεχθούμε, όπως αποδεχθήκαμε την καραντίνα... Η κανονικότητα στην οποία επιστρέφουμε είναι μία σταδιακή διαδικασία, που δεν πρόκειται να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη, αλλά σε βάθος χρόνου - με προσοχή, σταδιακά και ελεγχόμενα, θα αφήνουμε κάποια από τα μέτρα ή μέρη τους πίσω μας, ενώ άλλα θα τα κρατήσουμε. Κάποια ενδεχομένως θα μείνουν μαζί μας για πάντα;
Από την καλή υγιεινή των χεριών και την υγιεινή απέναντι στους άλλους... όπως το να βήχουμε στο εσωτερικό του αγκώνα μας ή σε χαρτομάντιλο, που πετάμε αμέσως και πλένουμε σχολαστικά τα χέρια μας. Αυτές οι συνήθειες καλό είναι να μείνουν. Άλλα, όπως είναι η προστασία των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού και η κοινωνική αποστασιοποίηση, θα πρέπει να τηρήσουμε με "θρησκευτική ευλάβεια” και θα κληθούμε να το κάνουμε για αρκετές εβδομάδες μετά το πέρας της καραντίνας. Τα δρακόντεια μέτρα της γενικευμένης καραντίνας θα αρθούν σταδιακά, ίσως πρώτα για μία ομάδα πληθυσμού, ύστερα για μια άλλη κ.λπ.
Ας δούμε όμως το πρόβλημα κατάματα. Η καταστολή της συγκεκριμένης επιδημίας από τον SARS-CoV2 ήταν η μόνη βιώσιμη στρατηγική, και η κυβέρνηση έπρεπε να λάβει μέτρα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις συνεπαγόμενες σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η καταστολή θα επιτευχθεί μακροπρόθεσμα καθώς καμία παρέμβαση δημόσιας υγείας και μια τέτοιου είδους αποδιοργανωτική επίδραση στην κοινωνία δεν έχει επιχειρηθεί ποτέ στο παρελθόν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οι Έλληνες ανταποκρίθηκαν και συμμορφώθηκαν με τα μέτρα που αποφασίστηκαν και επιβλήθηκαν διά ροπάλου. Χρειάστηκε όμως να αλλάξουν ριζικά σχεδόν όλα όσα συνήθως είχαν συνηθίσει να κάνουν. Μπορούμε τώρα να περάσουμε στην επόμενη μέρα; Σίγουρα, αλλά η ιστορία αυτή δεν θα τελειώσει τόσο εύκολα... για τον απλούστατο λόγο πως όλοι μας πειθαρχήσαμε αναγκαστικά υπό τον φόβο των προστίμων! Μένει τώρα να δούμε την αναγκαστική πειθαρχία να δίνει σκήπτρα στη συνειδητή πειθαρχία - εκεί δηλαδή που θα παιχθεί το παιχνίδι και το στοίχημα!
* Ο κ. Θοδωρής Γιάνναρος είναι Μοριακός Βιολόγος-Γενετιστής
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια