Η ώρα για την αλλαγή της συνταγής για την ανάπτυξη είναι τώρα
Γράφει η Μαρία Σπυράκη
Μέσα στη δίνη της πανδημίας οι προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προώθηση του Green Deal φάνηκε προς στιγμή να θολώνουν. Ωστόσο η ανάγκη να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή επαναπρόεκυψε στο κέντρο της συζήτησης για την επόμενη μέρα του COVID-19 και της ανάσχεσης των επιπτώσεών του. Το απόλυτο λάθος θα ήταν να επιχειρήσουμε την ανάκαμψη της οικονομίας με τις επιλογές που οδηγούν σε ακραία υπερεκμετάλλευση τον πλανήτη, απειλούν τη βιοποικιλότητα και τελικά ευνοούν την ανεξέλεγκτη μετάδοση ασθενειών σε παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Η ώρα για την αλλαγή της συνταγής για την ανάπτυξη είναι τώρα, και η προϋπόθεση είναι μια και μοναδική:Να μην βρεθούν χωρίς δουλειές οι άνθρωποι που συνέδεσαν τη μοίρα τους με την οικονομική συνταγή που τελειώνει.
Η απεξάρτηση από τον άνθρακα στην Ε.Ε περιλαμβάνει και το κλείσιμο των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη στη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη. Η εμπροσθοβαρής πολιτική της κυβέρνησης να προγραμματίσει το τέλος του συνόλου των παλαιών μονάδων το 2023 και την μετεξέλιξη της νέας λιγνιτικής μονάδας, Πτολεμαΐδας V ,ως το 2028 δίνει στην Ελλάδα την ευκαιρία να διεκδικήσει μερίδιο στις επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας οι οποίες χρηματοδοτούνται αφειδώς από τις αγορές.
Η επιτυχία του εγχειρήματος απαιτεί επικαιροποιημένο σχέδιο και συγκεντρωμένους πόρους από όλες τις πηγές ευρωπαϊκές, εθνικές,ιδιωτικές. Το «κλειδί» για να μην γίνει η Δυτική Μακεδονία «τρύπα στη γεωγραφία» είναι οι γρήγορες νίκες απέναντι στις κοινωνικές επιπτώσεις που θα προκαλέσει η απολιγνιτοποίηση. Η δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας που θα είναι κατάλληλες με το προφίλ των ανθρώπων που σήμερα δουλεύουν στο λιγνίτη ( ορυχεία, μεταφορές, ηλεκτροπαραγωγή) οφείλει να είναι η πρώτη προτεραιότητα , δίπλα στην προφανή ανάγκη να συμπληρωθεί το κενό ενεργειακής ισχύος που θα προκύπτει από το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης ακόμη και αν διπλασιάσει το «φρέσκο χρήμα» και να φθάσει στα 18,75 δισ., δεν μπορεί να αποτελέσει φάρμακο δια πάσαν νόσο, και σίγουρα δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει τα νησιά που έχουν μονάδες πετρελαίου για ηλεκτροπαραγωγή, στερώντας πολύτιμους πόρους από τη Δυτική Μακεδονία.Η πανδημία άλλαξε τα δεδομένα και η πολυαναμενόμενη μόχλευση του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, μέρος του οποίου αποτελεί το Ταμείο, θα χρειαστεί πόρους από τα κονδύλια των διαρθρωτικών ταμείων και της συνοχής , του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, 2021-2027, που πλέον όμως ανακατευθύνονται για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του ιού. Έχοντας υπόψη αυτά τα δεδομένα είναι προφανές ότι χρειαζόμαστε πολύ περισσότερους πόρους που μπορούν να προκύψουν μόνο από τη νέα βιομηχανική στρατηγική και τις πολιτικές που ενσωματώνει το Green Deal.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες υπάρχουν δύο ορατές ευκαιρίες:
- H πολιτική για τον επαναπατρισμό της ευρωπαϊκής βιομηχανίας πρέπει να συμπεριλάβει τώρα και τη Δυτική Μακεδονία. Ειδικά με βάση της αλυσίδες αξίας που προκρίνεται ότι θα υποστηριχθούν και σε αυτές περιλαμβάνονται οι μπαταρίες και τα φάρμακα. Ένα εξειδικευμένο σχέδιο που θα υποστηρίζει την τεχνογνωσία των εργαζομένων της περιοχής μπορεί να συμβάλει ώστε η Δυτική Μακεδονία να γίνει προορισμός επαναπατρισμού της βιομηχανίας από τρίτες χώρες.
- H πολιτική για την μεγάλης κλίμακας αναβάθμιση των κτιρίων, με υλικά που θα αποτελούν μέρος της αλυσίδας της κυκλικής οικονομίας, αποτελεί πλέον βασικό πυλώνα του Green Deal. Η Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων προσφέρει ήδη τη συνδρομή της με ειδικά χρηματοδοτικά εργαλεία και η ευκαιρία είναι μπροστά μας. Με σχεδιασμό και προμήθειες από τις τοπικές βιομηχανίες μπορούμε να προχωρήσουμε στην αναβάθμιση όχι μόνο των δημοσίων κτιρίων αλλά και χιλιάδων κατοικιών. Μια τέτοια επιλογή θα δώσει δουλειές και θα αλλάξει την εικόνα της περιοχής.
Η Δυτική Μακεδονία μπορεί να αποτελέσει και το πρώτο κέντρο υδρογόνου στην Ελλάδα στο μέλλον.Ωστόσο μέχρι να φτάσουμε στην εκτεταμένη χρήση του υδρογόνου θα πρέπει να προηγηθούν
- η εκπόνηση στρατηγικής από την Κομισιόν για την παραγωγή , τη διανομή και τη χρήση του ,
- η ενισχυμένη χρηματοδότηση για την έρευνα και την ανάπτυξη της σχετικής τεχνολογίας
- η αναβάθμιση και προσαρμογή των υπαρχόντων δικτύων του φυσικού αερίου
- η πιθανή εγκατάσταση νέων δικτύων για καθαρό υδρογόνο, αν και μια τέτοια επιλογή είναι κοστοβόρα και δεν υποστηρίζεται από την ΕΕ επι του παρόντος.
Προς το παρόν το φυσικό αέριο , παρά τα εμπόδια χρηματοδότησης που αντιμετωπίζουν οι υποδομές του σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αποτελεί το βασικό καύσιμο μετάβασης από τον άνθρακα σε λιγότερο ρυπογόνες πηγές ενέργειας μέχρι να καταλήξουμε σε ενέργεια από πλήρως ανανεώσιμες πηγές. Η επέκταση του δικτύου του φυσικού αερίου αποτελεί αναγκαιότητα για την περιοχή.
Το σχέδιο για την απεξάρτηση της Δυτικής Μακεδονίας οφείλει να είναι ρεαλιστικό,βιώσιμο και να διαθέτει μεγάλης κλίμακας χρηματοδότηση. Οφείλει όμως ταυτόχρονα να εξασφαλίσει ότι η γενιά του λιγνίτη, οι άνθρωποι που εξασφάλισαν με τη δουλειά τους την ενεργειακή επάρκεια της πατρίδας, δεν θα περάσουν στο περιθώριο. Η νέα εποχή μπορεί να περιλαμβάνει και δικό τους μέλλον.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια