 |
| (AP Photo/Virginia Mayo) |
Γράφει ο Γιώργος Σκαφιδάς
Το ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει αναγάγει την αναξιοπιστία των κυβιστήσεων και των μεταστροφών σε… modus operandi, αλλάζοντας ο ίδιος τα στρατόπεδα ωσάν πουκάμισα, θα έπρεπε να είναι προφανές σε όλους όσοι ακολουθούν τις εξελίξεις στην ευρύτερη ελληνοτουρκική γειτονιά τα τελευταία χρόνια.
Διότι ήταν η Τουρκία του Ερντογάν που επένδυσε στη «ρωσοφοβία»… καταρρίπτοντας ένα ρωσικό μαχητικό στη Συρία τον Νοέμβριο του 2015… «επιτρέποντας» τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη Αντρέι Κάρλοφ στην Άγκυρα τον Δεκέμβριο του 2016… προειδοποιώντας τη Μόσχα «να μην παίζει με τη φωτιά» και αποκηρύσσοντας τη Ρωσία ως «δυνάστη»… προτού τελικώς αποκαταστήσει τους δεσμούς της με τον Βλάντιμιρ Πούτιν και αρχίσει πάλι τις μπίζνες με τον βόρειο γείτονα (Ακούγιου, TurkStream, S-400).
Και ήταν η Τουρκία του Ερντογάν που προώθησε την ειρήνευση με τους Κούρδους ξεκινώντας από το 2012… προτού τελικώς τους κηρύξει τον πόλεμο το καλοκαίρι του 2015.
Και ήταν ο ίδιος ο Ερντογάν που συνεργαζόταν στενά επί σειρά ετών με έναν ιεροκήρυκα ονόματι Φετουλάχ Γκιουλέν… προτού τελικώς τον αποκηρύξει ως τρομοκράτη. Ο Ερντογάν που άλλοτε αποκαλούσε και τον Σύριο ηγέτη Μπασάρ αλ Άσαντ «φίλο» και «αγαπημένο αδελφό»… προτού τελικώς κηρύξει και σε εκείνον τον πόλεμο.
Τα τελευταία ταραχώδη χρόνια, η Άγκυρα τα έχει περάσει κινούμενη γύρω από ορισμένες «σταθερές»: εκβιάζοντας τους Ευρωπαίους με αιχμή το προσφυγικό, κατηγορώντας την Ουάσιγκτον (αλλά όχι και τον ίδιο τον Ντόναλντ Τραμπ) για το τουρκικό πραξικόπημα του 2016 και όσα το διαδέχθηκαν, απειλώντας τις εταιρείες που εμπλέκονται στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας (της «εκλιπούσας» κατά την Άγκυρα), «στολίζοντας» με «κοσμητικά επίθετα» τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και παριστάνοντας τον αξιόπιστο εταίρο στα μάτια της Ρωσίας.
Τον Σεπτέμβριο του 2018, ο Ερντογάν κατάφερε να κερδίσει χρόνο στη Συρία πετυχαίνοντας μια φαινομενικώς συμφέρουσα για την Τουρκία συμφωνία με τον Βλάντιμιρ Πούτιν στο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας, μια συμφωνία εκεχειρίας… που «αποδεχόταν» τη δημιουργία τουρκικών στρατιωτικών παρατηρητηρίων εντός των συριακών εδαφών, που περιόριζε τον Άσαντ ανακόπτοντας την προέλαση των δυνάμεών του στα βορειοδυτικά (Ιντλίμπ), και που άφηνε την Άγκυρα «υπεύθυνη» για την «εξυγίανση» της συριακής αντιπολίτευσης (εν προκειμένω για τον διαχωρισμό των μετριοπαθών στοιχείων από τους τζιχαντιστές).
Περίπου 17 μήνες μετά, οι δυνάμεις του Άσαντ βρίσκονται να προελαύνουν προς την καρδιά της επαρχίας του Ιντλίμπ ανταλλάσσοντας φονικά πυρά με τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις που «απαντούν» στέλνοντας στην περιοχή δικές τους ενισχύσεις. Οι Ρώσοι, που καλύπτουν από αέρος την προέλαση του Άσαντ, κατηγορούν την Τουρκία ότι δεν προχώρησε στον διαχωρισμό της μετριοπαθούς συριακής αντιπολίτευσης από τα τζιχαντιστικά στοιχεία στη βορειοδυτική Συρία όπως είχε δεσμευτεί. Η Άγκυρα στον αντίποδα, καταγγέλλει πως ρωσικές δυνάμεις διαπράττουν σφαγές και αιματοχυσίες» στη βορειοδυτική Συρία πολεμώντας στο πλευρό των ανδρών του Άσαντ.
Η ρωσοτουρκική συμπόρευση πλέον δοκιμάζεται μέσω Συρίας, υπό το βάρος πολύνεκρων συγκρούσεων στο έδαφος, με τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις να μετρούν τουλάχιστον 14 νεκρούς μέσα σε διάστημα δέκα ημερών, από τις 3 έως και τις 12 Φεβρουαρίου. Και καθώς η ρωσοτουρκική συμπόρευση δοκιμάζεται, κάποιοι ξαφνικά έρχονται να μας υπενθυμίσουν ότι η Τουρκία του Ερντογάν θα μπορούσε ενδεχομένως να τα «ξαναβρεί» και με τις ΗΠΑ μέσω Συρίας, αν και ήταν η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ εκείνη που περιόρισε σημαντικά την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στα εδάφη της πατρίδας του Άσαντ. Ο ίδιος ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ηγέτης του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) και συνοδοιπόρος πια του Ερντογάν, διεμήνυσε την Τρίτη, 11 Φεβρουαρίου, ότι η Τουρκία είναι ανάγκη να «αναθεωρήσει» τους δεσμούς της με τη Μόσχα υπό τη σκιά όσων εκτυλίσσονται τις τελευταίες εβδομάδες στη Συρία…
Την ίδια ημέρα (Τρίτη, 11 Φεβρουαρίου), θα προσγειωνόταν στην Τουρκία και ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Συρία, πρέσβης Τζέιμς Τζέφρι, συνοδευόμενος από τον υψηλόβαθμο σύμβουλο Ριτς Άουτζεν. Κατά την παραμονή στη γείτονα χώρα, ο Τζέιμς Τζέφρι είχε κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τον εκπρόσωπο του προέδρου Ερντογάν, Ιμπραχίμ Καλίν, καθώς και με τον υφυπουργό Εξωτερικών, Σεντάτ Ονάλ, μεταξύ άλλων. Μιλώντας σε δημοσιογράφους, οι κ.κ. Τζέφρι και Άουτζεν υπερασπίστηκαν το δικαίωμα της Άγκυρας να αμύνεται ενάντια στην «υποστηριζόμενη από τη Ρωσία αποσταθεροποιητική επίθεση του καθεστώτος Άσαντ», ενώ παράλληλα έστειλαν και το μήνυμα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρόκειται να υποστηρίξουν την Τουρκία σε αυτόν τον αγώνα.
My condolences to the families of the soldiers killed in yesterday's attack in Idlib. The ongoing assaults by the Assad regime and Russia must stop. I've sent Jim Jeffrey to Ankara to coordinate steps to respond to this destabilizing attack. We stand by our NATO Ally #Turkey.— Secretary Pompeo (@SecPompeo) February 11, 2020
Στο ίδιο πνεύμα, και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο έσπευσε με ανάρτησή του στο Twitter στις 11 Φεβρουαρίου να συλλυπηθεί τις οικογένειες των Τούρκων που έπεσαν νεκροί στη Συρία, υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι οι ΗΠΑ στέκονται στο πλευρό της δικής τους συμμάχου στο ΝΑΤΟ Τουρκίας. «Τα συλλυπητήριά μου προς τις οικογένειες των στρατιωτών που σκοτώθηκαν στη χθεσινή επίθεση στο Ιντλίμπ. Οι συνεχιζόμενες επιθέσεις του καθεστώτος Άσαντ και της Ρωσίας πρέπει να σταματήσουν. Έστειλα τον Τζιμ Τζέφρι στην Άγκυρα για να συντονίσει τα βήματα με τα οποία θα απαντήσουμε σε αυτή την αποσταθεροποιητική επίθεση. Στεκόμαστε δίπλα στη ΝΑΤΟική σύμμαχό μας», διεμήνυσε ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ μέσω Twitter. Κατά «σύμπτωση», λίγες ώρες αργότερα θα έκαναν την εμφάνισή τους και ειδήσεις για… συγκρούσεις στη βορειοανατολική Συρία μεταξύ Αμερικανών και δυνάμεων του Άσαντ αλλά και για αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές στην ίδια περιοχή.
Οι υπουργοί Άμυνας της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, και των ΗΠΑ, Μαρκ Έσπερ, είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν τις τελευταίες επεισοδιακές εξελίξεις κατά την κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση που εκείνοι είχαν σήμερα (Τετάρτη, 12 Φεβρουαρίου) στο περιθώριο της συνόδου των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.
«Η Ρωσία και το Ιράν πρέπει να καταδικαστούν για τη βοήθεια που έχουν παράσχει στο καθεστώς Άσαντ ως οι κύριοι υποστηρικτές του. Μαζί, αυτές οι δύο χώρες και το καθεστώς διέπραξαν φρικαλεότητες και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας», γράφει ο Μουχιτίν Άταμαν, διευθυντικό στέλεχος του - ιδιαιτέρως κομβικού σε θέματα χάραξης πολιτικής για την Άγκυρα - Ιδρύματος Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών SETA, στην ερντογανική Daily Sabah, καλώντας παράλληλα το ΝΑΤΟ (συγκεκριμένα τις ΗΠΑ και ευρωπαϊκές χώρες όπως είναι η Γερμανία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο) να αναλάβει δράση στη Μέση Ανατολή ενάντια στη ρωσική διείσδυση…
Ο Ομέρ Τσελίκ, εκπρόσωπος του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), είχε προηγουμένως φροντίσει να «δώσει τη γραμμή», υπογραμμίζοντας ότι «το ΝΑΤΟ πρέπει να είναι αλληλέγγυο προς την Τουρκία», με τον γενικό γραμματέα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ, να παίρνει πάσα και να διαμηνύει (από τις Βρυξέλλες και τη Σύνοδο των υπουργών Άμυνας της Συμμαχίας) ότι το ΝΑΤΟ είναι «έτοιμο» να παράσχει μεγαλύτερη ασφάλεια στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Αποφασισμένη να ρισκάρει η Τουρκία
Το «πολεμικό παιχνίδι» χοντραίνει επικίνδυνα πλέον στη Συρία, με την Τουρκία να ενισχύει σημαντικά την εκεί στρατιωτική παρουσία της, παίζοντας παράλληλα και το διαπραγματευτικό/εκβιαστικό χαρτί του ΝΑΤΟ, σε μια προσπάθεια να φέρει τους Ρώσους πιο κοντά στις τουρκικές θέσεις. Σύμφωνα με τον αναλυτή και πρώην στρατιωτικό σύμβουλο Μετίν Γκουρτζάν, οι τουρκικές δυνάμεις σήμερα στη βορειοδυτική Συρία αριθμούν περίπου 9.000 στρατιώτες (ειδικές δυνάμεις, δυνάμεις πεζικού και πυροβολικού), οπλισμένους με οβιδοβόλα, ρουκετοβόλα κ.ά. Ο Γκουρτζάν εμφανίζεται μάλιστα πεπεισμένος ότι «η Τουρκία είναι αποφασισμένη να κρατήσει τα στρατεύματά της στο έδαφος της Συρίας με κάθε κόστος». Γιατί; Για όλους τους λόγους του κόσμου, θα έλεγε κανείς: Για να πιέσει τους Ρώσους να αναθεωρήσουν τη στήριξή τους προς τον Άσαντ, αλλά και για να ενισχύσει την τουρκική διαπραγματευτική θέση εν όψει των όποιων νέων συνομιλιών για τις μελλοντικές σφαίρες επιρροής και ελέγχου στα εδάφη της βόρειας Συρίας όπου έχουν παρουσία οι Τούρκοι, από το Ιντλίμπ έως και τη Τζαραμπλούς.
Ο Τζιχάτ Γιαϊτζί ζητά τώρα ΑΟΖ με Ισραήλ
Με σε αυτό το πλαίσιο, οι Τούρκοι θυμήθηκαν ξαφνικά εκ νέου και την «αξία» του ΝΑΤΟ, την ύπαρξη του οποίου ωστόσο οι ίδιοι υπονομεύουν τα τελευταία χρόνια φλερτάροντας με τη Ρωσία (S-400 κ.ά.). Μέσα σε αυτήν την κινούμενη άμμο των ανταγωνισμών, πολλοί πλέον διερωτώνται εάν η Τουρκία του Ερντογάν θα μπορούσε να επιστρέψει κάποια στιγμή στο άρμα των ΗΠΑ και του… Ισραήλ, υπό όρους πραγματισμού. Κάτι τέτοιο φαντάζει δύσκολο πλέον, έπειτα από όσα «εχθρικά» έχουν ειπωθεί τα τελευταία χρόνια, ειδικά από την πλευρά της Άγκυρας. Υπάρχουν, ωστόσο, κύκλοι που φαίνεται να προωθούν μια τέτοια επαναπροσέγγιση. Μεταξύ αυτών, και ένας Τούρκος στρατιωτικός γνωστός στην Ελλάδα, ο υποναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί. Ο άνθρωπος που «οραματίστηκε» πρώτος ως στρατηγικό στόχο την οριοθέτηση τουρκικής ΑΟΖ με τη Λιβύη πριν από σχεδόν δέκα χρόνια, υποστηρίζει τώρα ότι η Άγκυρα «πρέπει οπωσδήποτε, το συντομότερο δυνατό, να υπογράψει και με το Ισραήλ την ίδια συμφωνία που υπέγραψε με τη Λιβύη», όπως σημειώνει ο πολύπειρος Τούρκος δημοσιογράφος Μπουράκ Μπεκντίλ μέσα από την ιστοσελίδα του… ισραηλινού Begin-Sadat Center for Strategic Studies.
Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι υπάρχει παράλληλα και ένα άλλο ενδεχόμενο το οποίο επιβιώνει ως σενάριο στο μυαλό ορισμένων: εκείνο ενός ισραηλινοτουρκικού αγωγού φυσικού αερίου. Μάλιστα οι εταιρείες που ελέγχουν το κοίτασμα Λεβιάθαν στο Ισραήλ (Delek, Ratio Oil, Noble Energy) λέγεται πως ίσως και να τον προτιμούσαν έναν τέτοιο αγωγό, εάν τους το επέτρεπαν οι γεωπολιτικές συνθήκες…
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια