Ο φόνος του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί από πύραυλο των ΗΠΑ στη Βαγδάτη αναμένεται να προκαλέσει σκληρή αντίποινα από την Τεχεράνη και κλιμάκωση της βίας στην ήδη ασταθή Μέση Ανατολή, ίσως όμως και παραπέρα. Ουδείς γνωρίζει εάν η αμερικανική επίθεση εναντίον του εμβληματικού εγκεφάλου της ιρανικής στρατηγικής στην περιοχή θα οδηγήσει σε ολοκληρωτικό πόλεμο – αυτό εξαρτάται από τον βαθμό που η ηγεσία στην Τεχεράνη έχει επίγνωση των ορίων της στρατιωτικής ισχύος της. Ομως, είναι πιθανότατο ότι οργανώσεις που λειτουργούσαν υπό την καθοδήγηση του Σουλεϊμανί να ξεσπάσουν σε βίαιες εκδηλώσεις, όχι μόνο εναντίον αμερικανικών και ισραηλινών στόχων αλλά και εναντίον σουνιτών μουσουλμάνων, τροφοδοτώντας περαιτέρω τη σύγκρουση μεταξύ σιιτών και σουνιτών, που εδώ και χρόνια διεξάγεται μέσω αντιπροσώπων στο Ιράκ, στον Λίβανο, στη Συρία, στην Υεμένη και αλλού. Το ίδιο το Ιράν ίσως να περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να πλήξει τις ΗΠΑ, το Ισραήλ, ίσως και τον μεγάλο αντίπαλό του στον μουσουλμανικό κόσμο, τη Σαουδική Αραβία. Από την πιθανή εξαγωγή βίας έως την αύξηση της τιμής του πετρελαίου και τις αναταράξεις στις αγορές, τα κύματα της αστάθειας θα φθάσουν και στη δική μας χώρα.
Ηδη, η στρατηγικής σημασίας συμφωνία της Ελλάδας με το Ισραήλ και την Κύπρο για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού αερίου EastMed, η βελτίωση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και η επιθετικότητα της Τουρκίας ανάγκαζαν τη χώρα μας να ξεκαθαρίσει τη θέση της όσον αφορά συγκρούσεις στις οποίες τηρούσε ουδέτερη στάση. Η συμφωνία μεταξύ Αγκυρας και Τρίπολης για τις ΑΟΖ Τουρκίας και Λιβύης (με την οποία αποκλείουν την Ελλάδα) ανάγκασε την Αθήνα να δραστηριοποιηθεί διπλωματικά σε μια διένεξη από την οποία απείχε. Ετσι, η Ελλάδα πήρε θέση υπέρ του στρατηγού Χαφτάρ, ο οποίος ελέγχει το μεγαλύτερο κομμάτι της Λιβύης και επιχειρεί να καταλάβει και την πρωτεύουσα. Η απόφαση της Τουρκίας να στείλει στρατιωτική δύναμη και οπλισμό στη Λιβύη, υπέρ της κυβέρνησης στην Τρίπολη και εναντίον του Χαφτάρ, θα κλιμακώσει την ένταση μεταξύ Αθηνών και Αγκυρας. Επίσης, η Ελλάδα και η Κύπρος θα πρέπει να βρίσκονται στο πλευρό των ΗΠΑ και του Ισραήλ – παρέχοντας τουλάχιστον στήριξη και διευκολύνσεις, εγκαταλείποντας την ουδετερότητα προηγούμενων χρόνων. Η σχέση με τη Ρωσία, επίσης, απαιτεί λεπτές κινήσεις.
Οσο περιπλέκονται τα πράγματα, ίσως αφυπνιστεί το εγχώριο «αντιιμπεριαλιστικό» μέτωπο, το οποίο βρισκόταν σε αγρανάπαυση επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ. Οσο και αν τέτοιες ομάδες αποτελούν ενδημικό είδος στη χώρα μας, οι περιφερειακές και διεθνείς εντάσεις θα προσδώσουν νέα υπόσταση στις «συμβολικές» επιθέσεις τους σε συμμαχικούς στόχους. Ομως, η Ελλάδα σήμερα δεν έχει την πολυτέλεια να «εξάγει» εικόνες αστάθειας: είναι ήδη δύσκολη η προσπάθεια να διατηρήσουμε καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, να διαχειριστούμε τα μέτωπα που ανοίγει η Τουρκία, να αποφύγουμε ρήξη με το Ιράν και με τις οργανώσεις που αυτό στηρίζει. Εάν η αστάθεια εκτός Ελλάδος φαίνεται να επηρεάζει και το εσωτερικό, όχι μόνο δεν θα υλοποιηθούν πιθανές επενδύσεις, αλλά και ο τουρισμός θα υποστεί ζημία. Επιπλέον, κλιμάκωση των διενέξεων στην περιοχή θα προκαλέσει νέα κύματα μετανάστευσης προς την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ε.Ε.· αυτά, με τη σειρά τους, θα απειλήσουν τις ήδη εύθραυστες κοινωνικές και πολιτικές ισορροπίες σε πολλές χώρες-μέλη και μεταξύ χωρών-μελών.
Η Ελλάδα έχει ανάγκη από σταθερότητα εντός και εκτός συνόρων για να μπορέσει να βελτιώσει τη δημόσια διοίκηση και το εκπαιδευτικό σύστημα, για να κερδίσει το χαμένο έδαφος δεκαετιών. Σήμερα, βρισκόμαστε σε μια τρικυμία που ούτε προκαλέσαμε ούτε μπορούμε να επηρεάσουμε, αλλά που θα υποστούμε τις συνέπειές της. Ο σημαντικότερος σύμμαχός μας θα πρωταγωνιστεί στην ένταση, ενώ η Ε.Ε. δεν είναι σε θέση να προστατεύσει εμάς ή οποιοδήποτε άλλο μέλος της. Αυτό που μπορούμε –και οφείλουμε– να κάνουμε, είναι να διαχειριστούμε τις δυσκολίες, τις χρόνιες αλλά και τις νέες. Στο εξωτερικό, η χώρα μας να έχει σαφείς στόχους και να είναι αξιόπιστος σύμμαχος· στο εσωτερικό, να είμαστε σοβαροί και ενωμένοι, ώστε να κρατηθούμε όρθιοι μέσα στους απρόβλεπτους ανέμους.
Νίκος Κωνσταντάρας
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια