Του Δημήτρη Μακροδημόπουλου
Η επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα αποσκοπεί στην υπογραφή της νέας συμφωνίας αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ η οποία συμπεριλαμβάνει και την εγκατάσταση αμερικανικής στρατιωτικής βάσης στην Αλεξανδρούπολη. Ο υπουργός Άμυνας κ. Παναγιωτόπουλος υπεραμυνόμενος της συμφωνίας είχε διατυπώσει σε πρόσφατη συνέντευξή του (Καθημερινή 22/9/2019) την άποψη σύμφωνα με την οποία μετά την υπογραφή της «όποιος απειλήσει το συμφέρον της Ελλάδας, ταυτόχρονα θίγει και το συμφέρον των ΗΠΑ». Συμπίπτουν όμως πάντοτε τα συμφέροντα των δύο κρατών ιδιαίτερα σε μια ακριτική περιοχή όπως αυτή της Αλεξανδρούπολης και της Θράκης ευρύτερα;
Τον Σεπτέμβρη του 1995, ο τότε υφυπουργός Άμυνας Νίκος Κουρής, με αφορμή τους Νατοϊκούς βομβαρδισμούς εναντίον των Σέρβων που διαμόρφωσαν τους επιδιωκόμενους από τη Δύση συσχετισμούς στη Βοσνία, προέτρεπε τους μαθητές της Σχολής Εθνικής Άμυνας να εξετάσουν «το νέο ρόλο του ΝΑΤΟ σε επιχειρήσεις επιβολής ή διατήρησης της ειρήνης και τις τυχόν συνέπειες που θα έχει αυτή η μετεξέλιξή του σε ενδεχόμενη κρίση στο Αιγαίο ή άλλες περιοχές του εθνικού μας χώρου». Ακριβώς περί αυτού πρόκειται σήμερα: Δηλαδή, ποιος θα είναι ο ρόλος της αμερικανικής βάσης που θα εδρεύει στην Αλεξανδρούπολη στο ενδεχόμενο μιας ελληνοτουρκικής κρίσης που θα αγγίξει και τη Θράκη; Σε αυτή την περίπτωση θα ταυτίζονται τα ελληνικά με τα αμερικανικά συμφέροντα; Διότι η Τουρκία υπερέχει γεωπολιτικά σημαντικά της χώρας μας, είναι το εφαλτήριο προς την Εγγύς και τη Μέση Ανατολή, στον Καύκασο αλλά και στην Κεντρική Ασία λόγω και της κοινής καταγωγής με τους λαούς της, γι’ αυτό η Ουάσινγκτον αγωνιά να προσεταιριστεί εκ νέου την Άγκυρα με κάθε τρόπο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρώην ναύαρχος του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού, που υπηρέτησε και στο ΝΑΤΟ, ο Ελληνοαμερικανός Τζέιμς Σταυρίδης, σε κείμενό του στο Πρακτορείο Bloomberg, ισχυρίστηκε ότι «η απώλεια της Τουρκίας για τον υπερατλαντικό κόσμο θα αποτελούσε ένα γεωπολιτικό λάθος με σχεδόν επικές διαστάσεις».
Ο ισχυρισμός που προβάλλεται για να εφησυχάσει τον πληθυσμό της περιοχής και υποστηρίζει ότι με την εγκατάσταση στρατιωτικής βάσης στο λιμάνι «θα θωρακιστεί η Αλεξανδρούπολη και η ακριτική περιοχή μας θα αισθάνεται περισσότερο ασφαλής», δεν ευσταθεί. Διότι η Αλεξανδρούπολη μεταβάλλεται σε επιλεγμένο στόχο στα πλαίσια της αντιπαράθεσης ΗΠΑ – Ρωσίας, ιδιαίτερα στην περίπτωση ανάφλεξης στην Ουκρανία αλλά και σε ενδεχόμενο κλείσιμο των Στενών από τη σύμμαχο της Ρωσίας, Τουρκία. Κυρίως όμως διότι στην περίπτωση υποκινούμενης όξυνσης στη Δυτική Θράκη, κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει την αντίδραση της αμερικανικής δύναμης που θα εγκατασταθεί στην Αλεξανδρούπολη. Είναι εντελώς λανθασμένη η άποψη που ισχυρίζεται ότι η δύναμη θα υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα της περιοχής, όπου εδρεύει, εναντίον άλλης νατοϊκής δύναμης. Αντίθετα, μπορεί σε περίοδο ελληνοτουρκικής κρίσης να αξιοποιηθεί από την Ουάσινγκτον ως μέσον επιβολής των επιθυμητών της συσχετισμών ανάμεσα στις δύο χώρες. Ποιος μπορεί να αποκλείσει σε αυτή την περίπτωση την επαναχάραξη των συνόρων στη Θράκη με τις μετακινήσεις πληθυσμών ώστε να δημιουργηθούν ομοιογενείς εθνικά πληθυσμοί; Δεν πρόκειται για σενάριο φαντασίας: Την 15η Οκτωβρίου 1995 η εφημερίδα «Βήμα» αποκάλυψε ότι υπήρξε «σχέδιο του ΝΑΤΟ για αυτονόμηση της Θράκης», δηλ. αξιωματικοί του ΝΑΤΟ, χωρίς την συμμετοχή Ελλήνων αξιωματικών, για να παραμείνει μυστική η πρόθεσή τους, σε «επιτελική άσκηση επί χάρτου» τον Ιούλιο του 1995 εξέτασαν την «μερική αυτονόμηση της Δυτική Θράκης». Σχεδίαζαν «σενάριο σύρραξης» που θα μετείχε ο συμμαχικός παράγοντας για την «διευθέτηση της κρίσης» που θα έχει ξεσπάσει στην Νότιο Βαλκανική, ώστε να μετακινηθούν πληθυσμοί για να δημιουργηθούν ομοιογενείς φυλετικά ζώνες και για να προταθεί ειρήνη στην οποία θα περιλαμβάνεται η «μερική αυτονόμηση» της Θράκης. Την προηγουμένη του δημοσιεύματος, κατά το βραδινό δελτίο ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού Αντέννα, ο Ελληνοαμερικανός καθηγητής του πανεπιστημίου Χάουαρντ Σ. Σταύρου άφησε άναυδους τους Έλληνες τηλεθεατές όταν ανακοίνωνε ότι στην Αμερική από μακρού χρόνου, επιστήμονες, πολιτικοί και στρατιωτικοί που ανήκαν σε διάφορους πολιτικο-πολεμικο-οικονομικούς ομίλους, συσκέπτονται, μελετούν και αποφασίζουν αποσταθεροποιητικά σενάρια για την Ελλάδα. Τα σενάρια αυτά ήταν η αντίδραση της Ουάσινγκτον στα σχέδια για τον αγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης που θα μετέφερε ρωσικό αέριο στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και εκείθεν στις αγορές της Δύσης. Γι’ αυτό και ο πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Τζέημς Μπέηκερ σε άρθρο του στην εφημερίδα «Los Angeles Times» είχε υποστηρίξει τότε πως «η Ελλάδα πρέπει να τιμωρηθεί εφόσον θα παρεκτραπεί».
Ας μη ξεχνάμε την «ευαισθησία» που επιδεικνύουν ιστορικά οι ΗΠΑ στις μειονότητες ως όχημα εξυπηρέτησης των συμφερόντων τους. Η διακήρυξη των 14 σημείων του Γούντροου Ουίλσον μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου για τη μεταπολεμική ειρήνη, που αναφέρονταν στην αυτοδιάθεση των λαών, αποσκοπούσε ουσιαστικά στη διάλυση των αποικιακών αυτοκρατοριών της Βρετανίας και της Γαλλίας ώστε να δυνηθεί το αμερικανικό κεφάλαιο να διεισδύσει στις αγορές τους. Ούτε θα πρέπει να υποτιμούμε τις αποδεδειγμένες διπλωματικές ικανότητες του Αμερικανού πρέσβη Τζέφρι Πάιατ: Όταν μετέβη ως πρέσβης στο Κίεβο η Ουκρανία ήταν ένα ενιαίο κράτος, Ουκρανοί και ρωσόφωνοι ζούσαν μαζί ειρηνικά. Όταν αποχώρησε για να έλθει στην Αθήνα η Ουκρανία είχε κατακερματιστεί, ο εμφύλιος ακόμη μαίνεται αλλά ο σκοπός έχει επιτευχθεί. Το Κίεβο έχει περιέλθει στην επιρροή των ΗΠΑ.
Όμως η εγκατάσταση της στρατιωτικής βάσης στο λιμάνι θα έχει και σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις. Διότι θα αμφισβητήσει τον εμπορικό χαρακτήρα του λιμένα, θα αναιρέσει την ολόπλευρη και τη μέγιστη δυνατή αξιοποίησή του. Είναι χαρακτηριστικό ότι όπως γνωστοποιήθηκε, η αξιοποίηση του Οργανισμού Λιμένος Αλεξανδρούπολης, ο οποίος ήταν ο πρώτος που είχε προγραμματιστεί να ιδιωτικοποιηθεί, θα «παγώσει» μετά την υπογραφή της συμφωνίας της συμφωνίας αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ. Διότι μετά την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΘ στην οποία παρεισέφρησαν και ρωσικά κεφάλαια, οι ΗΠΑ θέλουν τον πλήρη έλεγχο του λιμένα. Τι σημαίνει αυτό; Στα πλαίσια του ανταγωνισμού ΗΠΑ – Ρωσίας, θα είναι δυνατή η χρησιμοποίηση του λιμένα από τους «εχθρούς» των ΗΠΑ; Ασφαλώς όχι. Δεν θα μειωθεί σημαντικά ο όγκος των προσδοκώμενων εμπορευματικών μεταφορών; Ήδη μια πρώτη συνέπεια που πληρώνει η περιοχή και το λιμάνι είναι ο αποκλεισμός των ρωσικών σιδηροδρόμων από την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και η ανάθεσή της στην ιταλική Ferrovie. Διότι η Ρωσία έχει γεωπολιτικά συμφέροντα να παρακάμψει δηλαδή τα Στενά στις θαλάσσιες μεταφορές, γεγονός που και το λιμάνι θα εκτόξευε εμπορικά αλλά και ο σιδηροδρομικός άξονας Αλεξανδρούπολης – Ελληνοβουλγαρικών συνόρων που απαξιώνεται καθημερινά θα είχε αξιοποιηθεί αναζωογονώντας την ενδοχώρα. Η Αλεξανδρούπολη και η Θράκη δεν θα πρέπει να εμπλακούν στην αντιπαράθεση ΗΠΑ – Ρωσίας.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια