Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου *
Τους κινδύνους που εγκυμονούσε για τα εθνικά μας συμφέροντα η επίσκεψη Τσίπρα στην Άγκυρα αναλύσαμε σε σχετικό μας άρθρο την 5 Φεβρουαρίου. Αποκωδικοποιώντας τις εμφατικές δηλώσεις του Εκπροσώπου του Τούρκου Προέδρου κ. Ιμπραήμ Καλίν που προηγήθηκαν, τις «μαραθώνιες» για τα διπλωματικά δεδομένα (2,5 ώρες σε τέτοιο υψηλό επίπεδο!) συνομιλίες που είχε με τον Πρόεδρο Ερντογάν και φυσικά τις δηλώσεις που έκαναν οι δύο τους μετά από αυτές, ανησυχούμε πλέον περισσότερο!
Η καταγραφή των «προβλημάτων», ο Οδικός Χάρτης σταδιακής επίλυσης αυτών όπως είπε ο Τούρκος Πρόεδρος, η αποφυγή ενεργειών στο Αιγαίο για μείωση εντάσεων και η «σκυτάλη» στους Υπουργούς Άμυνας πρωτίστως και δευτερευόντως στους Υπουργούς Εξωτερικών για τις περαιτέρω ενέργειες είναι αυτά που «κρατάμε»!
Όλα αυτά παραπέμπουν σε «Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης» (ΜΟΕ) κάτι βέβαια που επιβεβαιώνεται με επιλεκτικές διαρροές του Μεγάρου Μαξίμου όπου «εδρεύει» ο «αρχιτέκτονας» της νέας ελληνοτουρκικής «επαναπροσέγγισης», Διπλωματικός Σύμβουλος του Πρωθυπουργού κ. Ευάγγελος Καλπαδάκης. Σε δεύτερη φάση στην επανέναρξη των λεγομένων διερευνητικών επαφών (60 μέχρι τώρα!) χωρίς βεβαίως να γνωρίζουμε αν εκτός από το ζήτημα της οριοθετήσεως της υφαλοκρηπίδας θα επεκταθούν και σε άλλα ζητήματα όπως έχει υπονοήσει η Άγκυρα.
Αναντίρρητα «τα προβλήματα» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις δημιουργούνται από τον αναθεωρητισμό της Τουρκίας οπότε δημιουργεί προβληματισμό για ποια καταγραφή προβλημάτων μιλάμε. Η εφαρμογή ΜΟΕ είναι κατ’ αρχήν θετική εξέλιξη η οποία βοηθά στην αλληλοκατανόηση, στην μείωση των εντάσεων και στην απόκτηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
Αυτό όμως στην… θεωρία καθόσον υπάρχει χάσμα μιας και η αναθεωρητική Τουρκία συνεχίζει την άσκηση απειλών και πίεσης μέσω στρατιωτικών αλλά και άλλων ενεργειών προς την χώρα μας η οποία όμως υπερασπίζεται την διατήρηση του status quo. Η παντελής απουσία Εθνικής Στρατηγικής σε ένα θεσμικό κείμενο επιτρέπει ξανά στον κ. Τσίπρα τακτικισμούς προκειμένου «να αγοράσει» ηρεμία από τον «ειλικρινή» Ερντογάν για όσες εβδομάδες ή λίγους μήνες θα βρίσκεται ακόμα στην εξουσία κάτι που δημιουργεί σοβαρότερους κινδύνους.
Σύμφωνα με πληροφορίες η συζήτηση για ΜΟΕ δεν θα αφορά μόνο στην επανεκκίνηση των υπαρχόντων που στην πράξη έχουν ανασταλεί, αλλά θα συμπεριλάβει επιπρόσθετα Μέτρα κατ’ απαίτηση της Τουρκίας που είχαν τεθεί και στο παρελθόν. Το ένα αφορά στην αποδοχή επιτέλους από την Ελλάδα της Τουρκικής απαίτησης να μην υποβάλλεται Σχέδιο Πτήσεως για τα Α/Φ της Πολεμικής της Αεροπορίας στο FIR Αθηνών το οποίο καλύπτει τον ελληνικό Εθνικό Εναέριο Χώρο (ΕΕΧ) και επιπλέον διάσπαρτα τμήματα του Διεθνούς Εναερίου Χώρου.
Παρενθεντικά να εξηγήσουμε ότι τα όρια ευθύνης του FIR Αθηνών έχουν θεσπιστεί από τον ICAO και η Ελλάδα σύμφωνα με τους κανόνες του ICAO και τη διεθνή πρακτική, απαιτεί για λόγους ασφάλειας των πολιτικών πτήσεων να υποβάλουν σχέδια πτήσεως πριν από την είσοδό τους στο FIR Αθηνών και πολιτικά και στρατιωτικά Α/Φ.
Κάτι που η Τουρκία αρνείται για τα στρατιωτικά, υποστηρίζοντας ότι ως κρατικά αεροσκάφη εξαιρούνται! Καθημερινά παραβιάζει τους Κανόνες Εναέριας Κυκλοφορίας (ΚΕΚ) θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια όλων των πτήσεων. Έτσι η Πολεμική μας Αεροπορία αναγκάζεται να προβαίνει σε αναγνώριση των αγνώστων ιχνών που εισέρχονται στο FIR Αθηνών και μάλιστα να αναχαιτίζει τα Τουρκικά Α/Φ που παραβιάζουν τον ΕΕΧ.
Οι Τούρκοι ζητούν να σταματήσει αυτό και το βάζουν στην ατζέντα για συζήτηση ως… ΜΟΕ όπως και τις αναχαιτίσεις. Το ζήτημα αυτό μπορεί να είναι διοικητικής αρμοδιότητας αλλά άπτεται και κυριαρχικών δικαιωμάτων όπως η προστασία του ΕΕΧ και των Νησιών μας.
Το δεύτερο μέτρο εξ ίσου σοβαρό που φέρνει εκ νέου η Τουρκία για συζήτηση προκειμένου να μην υπάρξει «ατύχημα» είναι η πρόταση να πετούν τα Α/Φ και των δύο χωρών… άοπλα στο Αιγαίο! Δηλαδή η Ελλάδα να αποδεχθεί ότι δεν μπορεί να ελέγχει και να προστατεύει τον ΕΕΧ της όπως έχει κάθε δικαίωμα. Τα παραπάνω όπως είχαν τεθεί και στο παρελθόν και μάλιστα με τις «ευλογίες» του κοινού μας μεγάλου Συμμάχου, των ΗΠΑ όπως μάθαμε και από σχετικό εμπιστευτικό τηλεγράφημα της Αμερικανικής Πρεσβείας τον Ιούλιο 2009 που είχε διαρρεύσει από το Wikileaks.
Ακόμα και μόνο η συζήτηση αυτών των προτεινόμενων από την Άγκυρα ΜΟΕ είναι μία αρνητική εξέλιξη και θέτει μεσο-μακροπρόθεσμα σε κίνδυνο τα εθνικά μας συμφέροντα. Ανοίγει τον δρόμο στην συνδικαιοδοσία που οδηγεί σε δεύτερο στάδιο στην επιδιωκόμενη από την Άγκυρα συγκυριαρχία. Αξίζει κάτι τέτοιο η πρόσκαιρη «ηρεμία» που αναζητεί εναγωνίως ο κ. Πρωθυπουργός;
Τα ΜΟΕ ξεκίνησαν με το Μνημόνιο Κατανόησης Παπούλια-Γκιλμάζ τον Μάιο 1988 και από τότε συμπληρώθηκαν και επεκτάθηκαν πολλές φορές. Αν και υπήρχαν πιέσεις τόσο από την Άγκυρα όσο και από τον Αμερικανικό παράγοντα η Ελλάδα δεν δέχθηκε ποτέ τα δύο αυτά μέτρα.
Δεν γνωρίζουμε πως θα ξεκινήσει η σχετική συζήτηση για τα ΜΟΕ στην πρώτη τους συνάντηση του Έλληνα Υπουργού Άμυνας κ. Αποστολάκη με τον Τούρκο ομόλογο του κ. Ακάρ την προσεχή Τετάρτη στο περιθώριο της Συνόδου των Υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ αλλά ειλικρινά ανησυχούμε και είμαστε σε θέση να παρακολουθούμε την εξέλιξη.
Πολλά και διάφορα ΜΟΕ εφαρμόζονται εδώ και πολλά χρόνια χωρίς όμως να έχει γίνει αξιολόγηση όπως θα έκανε μία σοβαρή χώρα για το πραγματικό όφελος αυτών οπότε ουσιαστικά δεν γνωρίζουμε την αξία τους.
‘Όπως δεν γνωρίζουμε αν ο Κυβερνήτης του Πλοίου της Τουρκικής Ακτοφυλακής που εμβόλισε την «ΓΑΥΔΟ» είχε παίξει μπάσκετ ως Ναυτικός Δόκιμος με την ελληνική Σχολή Ναυτικών Δοκίμων σύμφωνα με κάποιο ΜΕΟ και αν όντως υπήρξε αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των τοπικών διοικητών στην περίπτωση της σύλληψης των 2 Στρατιωτικών πέρσι τον Μάρτιο σύμφωνα με κάποιο άλλο!
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι επικεφαλής στο «Παρατηρητήριο Liberal»
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια