Γράφει η Νεφέλη Λυγερού
Σε όλους τους μεγάλους έρωτες, όμως, υπάρχουν και θυελλώδεις χωρισμοί. Μετά από τέσσερα χρόνια κοινής πορείας, η σχέση Τσίπρα-Καμμένου εξελίχθηκε σε σκληρό πόκερ επιβίωσης για τον μικρό κυβερνητικό εταίρο. Η Συμφωνία των Πρεσπών είναι η αιτία που διέλυσε τον πολιτικό τους γάμο και διαμορφώνει ένα νέο πολιτικό τοπίο. Αναμφίβολα, κερδισμένος από την τετράχρονη συμβίωση είναι ο Αλέξης Τσίπρας. Αντίθετα, θα είναι θαύμα εάν ο Πάνος Καμμένος (και οι ΑΝΕΛ που του απέμειναν) εισέλθουν στην επόμενη Βουλή.
Ο Αλέξης Τσίπρας επιχείρησε να αποτρέψει μία ανεξέλεγκτη έκρηξη του πρώην εταίρου του. Δημοσίως δεν φείδεται επαίνων, αλλά στα κατ’ ιδίαν του έστειλε τελεσίγραφο: ή βελούδινο διαζύγιο ή σύγκρουση με ό,τι αυτή μπορεί να σημαίνει για τον αρχηγό των ΑΝΕΛ, ο οποίος είναι όλα αυτά τα χρόνια στο στόχαστρο της ΝΔ. Στο τέλος της διαδρομής, όμως, αξίζει να υπενθυμίσουμε την δήλωση του Δημήτρη Τζανακόπουλου: «Γνωρίζω ότι ο κ. Τσίπρας τηλεφωνεί πέντε και έξι φορές την ημέρα στον κ. Καμμένο».
Τί και αν στην Κουμουνδούρου και στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ ουδέποτε είδαν με καλό μάτι τη συγκυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ; Το πλάνο που έδειχνε τον μικροκαμωμένο Αλέξη Τσίπρα να στέκεται δίπλα στον πληθωρικό Πάνο Καμμένο το 2013, περιμένοντας τον πρόεδρο των ΑΝΕΛ να ολοκληρώσει τις δηλώσεις του, είχε προκαλέσει ρίγη στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ που ήταν τότε αξιωματική αντιπολίτευση.
Σε πανηγύρι στη Νίσυρο
Είχε προηγηθεί η πρώτη τους συνάντηση στο πανηγύρι της Παναγίας στη Νίσυρο. «Σε ένα πανηγύρι που ήταν όλο το νησί σε μια αυλή. Μοίραζαν κρέας και πατάτες βραστές και θυμάμαι ότι ήταν εκεί ο Πάνος Καμμένος πολιτευτής της Δεξιάς. Εγώ από τότε ήμουν στην Αριστερά και θεωρούσα ότι είναι μπούλης», είπε αργότερα ο Αλέξης για εκείνη τη συνάντηση.
Ούτε το άλλοτε “χρυσό αγόρι” της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα επιθυμούσε αρχικά να συμπλεύσει με τον “μπούλη”! Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν αυτός που έπεισε τον Γιάνη Βαρουφάκη, λέγοντάς του ότι ο επικεφαλής των ΑΝΕΛ δεν θα παρενέβαινε στην οικονομική πολιτική και στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων με την τρόικα. Ούτε σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις με άτομα του περιβάλλοντός του, ο Αλέξης Τσίπρας άνοιγε τα χαρτιά του. Περιοζόταν να επαναλαμβάνει πονηρά ότι θα συμμαχήσει ακόμη και με τον διάβολο, προκειμένου «ο τόπος να απαλλαγεί από την τρικομματική κυβέρνηση» (του Αντώνη Σαμαρά).
Ακόμα και το Δεκέμβρη του 2014, η συντριπτική πλειονότητα των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ δεν πίστευε ότι θα συγκυβερνήσει με τον Πάνο Καμμένο. Λίγες ημέρες πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου, ο αρχηγός των ΑΝΕΛ δήλωνε από τη Θεσσαλονίκη ότι «θα είμαστε η εγγύηση, ώστε κανένας Σαμαράς, κανένας Βενιζέλος και κανένας Τσίπρας να μην διαπραγματευτεί το όνομα της Μακεδονίας». Πολλοί τότε είχαν ανακουφιστεί. Παρ’ όλα αυτά, αμέσως μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 οι δύο άνδρες χρειάστηκαν μόλις 50 λεπτά στην Κουμουνδούρου για να οριστικοποιήσουν τη συγκρότηση κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας 162 εδρών. Είχαν προηγηθεί, όμως, αρκετές μυστικές συναντήσεις τους.
Η συμμαχία στηρίχτηκε σε πολιτικούς κοινούς παρονομαστές, αλλά γρήγορα φάνηκε ότι μεταξύ των δύο εταίρων υπήρχε και ανθρώπινη χημεία. Προφανώς, δεν έλειψαν και τα σκαμπανεβάσματα, τα οποία ξεπεράστηκαν, λόγω της καλής προσωπικής σχέσης τους. Στην παρέα είχαν εξαρχής μπει και κάποιοι από τους στενότερους συνεργάτες του πρωθυπουργού, με πρώτο το Νίκο Παππά.
Ο Αλέξης Τσίπρας στο τέλος πάντα κατέληγε να αποφορτίζει το κλίμα όταν εκδηλώνονταν εντάσεις με τον μικρό κυβερνητικό εταίρο του. Ταυτόχρονα, όμως, άφηνε ελεύθερο το πεδίο στα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να εκφράσουν την ιδεολογική απέχθεια και την κατά καιρούς πολιτική οργή τους για τον υπουργό Άμυνας. Από την άλλη, ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ δεν δημιουργούσε ποτέ ηθελημένα πρόβλημα στον πρωθυπουργό. Στην προσπάθειά του, όμως, να διασώσει εκλογικά το κόμμα του, που βρισκόταν δημοσκοπικά μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, ξεπερνούσε κάποιες φορές τα όρια σε δημόσιες τοποθετήσεις του.
Είμαστε σαν αδέλφια
Παρά τα προβλήματα, όμως, η συνεργασία σφραγιζόταν με δηλώσεις του τύπου: «με τον Καμμένο είμαστε σαν αδέλφια» και «θα μείνουμε σφιχταγκαλιασμένοι με τον Τσίπρα έως το τέλος». Οι συμβιβασμοί ήταν πολλοί εκατέρωθεν. Ο πρώτος ήταν το διάρκειας μόλις 36 δευτερολέπτων σποτ με το τρενάκι. Στο βίντεο εμφανιζόταν ένα παιδάκι που παίζει με ένα τρενάκι, το οποίο, όμως εκτροχιάζεται. Το παιδάκι (ονόματι Αλέξης) ζητάει από τον Πάνο Καμμένο να το βοηθήσει και εκείνος λέει τα εξής «Όταν είσαι οδηγός πρέπει να ελέγχεις πάντα την ταχύτητα. Τώρα τρέχουμε, τώρα φρενάρουμε».
Ο πρωθυπουργός είχε χαρακτηρίσει το σποτάκι ευφάνταστο. Μαζί, εξάλλου, είχαν γιορτάσει τη δεύτερη εκλογική νίκη τον Σεπτέμβρη του 2015. Εν μέσω χειροκροτημάτων ο Πάνος Καμμένος είχε ανεβεί στην εξέδρα, όπου είχε θερμό εναγκαλισμό με τον Αλέξη Τσίπρα, με φόντο τις σημαίες των υποστηρικτών τους. Ακολούθησαν κοινά δείπνα, εκδρομές, οικογενειακές διακοπές, αμέτρητα τηλέφωνα, μυστικές συναντήσεις, κατ’ ιδίαν συζητήσεις στο Μέγαρο Μαξίμου, βραδιές με ουίσκι, νωχελικά βράδια στα νότια Προάστια, κοινά κυβερνητικά ταξίδια, δείπνα και κοινές αποδράσεις.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχαν και δύσκολες φάσεις. Υπήρχαν και ήταν αρκετές. Οι δύο άνδρες χρειάστηκε να συναντηθούν αρκετές φορές μακριά από τις κάμερες ή σε προγραμματισμένα ραντεβού για χάρη των καμερών. Κάθε φορά ανανέωναν την μεταξύ τους εμπιστοσύνη και την παραμονή τους στις ράγες της συγκυβέρνησης. Ο Τσίπρας συχνά πυκνά έλεγε σε συνεργάτες του ότι «ο Πάνος είναι σπαθί» και άλλα παρόμοια, ενώ ο υπουργός Άμυνας συγκινημένος μίλαγε για τον ηγέτη και φίλο Αλέξη.
Οι σχέσεις δοκιμάζονται
Εδώ και πολλούς μήνες, όμως, λόγω της Συμφωνίας των Πρεσπών οι σχέσεις δοκιμάζονταν. Για να τα βρουν οι δύο κυβερνητικοί εταίροι χρειάστηκε ένα γεύμα στη Λέσχη Αξιωματικών με αγκινάρες αλα πολίτα, ρολό κοτόπουλο με ρύζι, πένες σουφλέ, σαρδέλα φούρνου με πράσινη σαλάτα, κοντοσούβλι με πατάτες τηγανιτές, πέρκα με πατατοσαλάτα και μοσχάρι κοκκινιστό με ρύζι. Ακολούθησε μία ακόμα συνάντησή τους στη Βουλή, αφού είχε προηγηθεί μία μυστική κατ’ ιδίαν συζήτηση, στη διάρκεια της οποίας ξανασυζητήθηκαν όλα όσα σχετίζονται µε τη συγκυβέρνηση.
Πηγές του Μεγάρου Μαξίμου ισχυρίζονται ότι σ’ αυτές τις συναντήσεις ο Αλέξης Τσίπρας υιοθετούσε τον ρόλο του “πατέρα” που καλείται να επιβεβαιώσει την αγάπη και την εμπιστοσύνη του σ’ έναν ασταθή “γιό”. Η κατάσταση αυτή εντάθηκε με την ανοιχτή σύγκρουση Καμμένου-Κοτζιά. Ο υπουργός Άμυνας ένιωσε πολλές φορές ότι πίσω από τις επιθέσεις του Νίκου Κοτζιά υπήρχε τουλάχιστον η ανοχή του Αλέξη Τσίπρα.
Για τα μάτια της Εκκλησίας, αλλά και του υπουργού Άμυνας ο πρωθυπουργός καρατόμησε το Νίκο Φίλη. Ο Πάνος Καμμένος δεν ήταν αυτός που είχε πει στον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο «πες μου εσύ να ρίξω την κυβέρνηση και θα το κάνω»; Αλλά και η παραίτηση Κοτζιά οφείλεται στο γεγονός ότι ο πρωθυπουργός δεν τον κάλυψε, όταν δέχτηκε τα πυρά του υπουργού Άμυνας, σε ανταπόδοση βέβαια δικών του πυρών.
Δεν είναι, όμως, μόνο αυτά. Σύσσωμος ο ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά ο Αλέξης Τσίπρας στήριξαν τον Πάνο Καμμένο στην υπόθεση της πώλησης βλημάτων στη Σαουδική Αραβία. Τον στήριξαν και στο εξοπλιστικό πρόγραμμα άνω του 1,5 δισ ευρώ που πρότεινε για την ενίσχυση της εθνικής άμυνας σε μια τόσο δύσκολη περίοδο για τα δημόσια οικονομικά. Αυτά, όμως, ανήκουν στο παρελθόν. Αυτές τις ημέρες, ο Πάνος Καμμένος συνειδητοποίησε ότι ήταν περισσότερο “σώγαμπρος” παρά εταίρος.
Η βάση της σχέσης των δύο εταίρων είχε αλλάξει εδώ και καιρό, αν και για λόγους τακτικής τηρούνται τα προσχήματα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι έχει διαρρηχθεί η σχέση εμπιστοσύνης. Ο Πάνος Καμμένος συνειδητοποίησε ότι όταν ήρθε η δύσκολη στιγμή, όταν οι δύο εταίροι διαφώνησαν, ο Αλέξης Τσίπρας δεν δίστασε ουσιαστικά να του διαλύσει το κόμμα.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια