Владово-Βλάντοβο, γραμμένο σε 03.08.2010
Μόλις 6 χιλιόμετρα δυτικά του Воден-Έδεσσας, πάνω στην παλιά εθνική οδό Солун-Лерин (Θεσσαλονίκης-Φλώρινας), η παλιά Εγνατία οδός και σε υψόμετρο 450 μέτρων, δεσπόζει το μεγάλο μακεδόνικο χωριό Владово-Βλάντοβο (Άγρας). Χωριό στο οποίο σήμερα ζουν περίπου 1500 κάτοικοι, στο σύνολό τους Μακεδόνες. Σήμερα ίσως είναι γνωστό στην ευρύτερη περιοχή για τη μεγάλη παραγωγή κερασιών-чреши και τις ταβέρνες του, αλλά παλαιότερα, τα κύρια χαρακτηριστικά του ήταν η μεγάλη ιστορία του και οι θυσίες των κατοίκων του, στους αγώνες των Μακεδόνων για λευτεριά και αναγνώριση.
«Το χωριό μας το χτίσαν εδώ οι προγόνοι μας γύρω στο 1600 και του έδωσαν το όνομα Владово, μάλλον λόγω της μεγάλης υγρασίας που επικρατούσε εξαιτίας των πολλών νερών της περιοχής (влага-βλάγκα-υγρασία)» μας αφηγήθηκαν κάτοικοι του χωριού, σε κεντρικό καφενείο.
«Μέχρι τότε υπήρχαν τρία μικρότερα χωριά στα γύρω βουνά, παρακλάδια του όρους Ниџе-Νίτζζε-Βόρας, το Селиште-Σέλισστε, η Фурка-Φούρκα και η Скрка-Σκ’ρκα. Τρία χωριά με κοινή εκκλησία, το Свети Дјонис-Άγιο Διονύσιο, τα οποία για κάποιο λόγο αποφάσισαν, από τα 1100 μέτρα, να κατέβουν χαμηλότερα και να δημιουργήσουν το νέο χωριό. Μεγάλες οικογένειες της εποχής, όπως του Агајчев-Αγκάιτσσεβ, του Бапков-Μπάπκοβ, του Далгалачев-Νταλγκαλάτσσεβ, του Петков-Πέτκοβ, του Сребрев-Σρεμπρεβ και του Димчев-Ντίμτσσεβ, μαζί με τα κοπάδια τους, εγκαταστάθηκαν δίπλα στον ποταμό Вода-Βόντα».
«Πριν από 100 περίπου χρόνια, οι πρόγονοί μας πήραν την εικόνα του Αγίου Διονυσίου από το ναό του βουνού και ανεβάζοντας σε μία φοράδα ένα μωρό, τον Κώστα Πάντσσεβ, μαζί με την εικόνα, την κατέβασαν στο Βλάντοβο, στο ναό του Αγίου Δημητρίου».
«Η τοποθεσία του χωριού μας είναι πολύ καλή. Εκτός από τον ποταμό Βόντα, έχουμε και την λίμνη που δημιουργήθηκε το 1952 και την αποκαλούμε Μπλάτο (βάλτος), με τις πηγές Црн вир-Μαύρη πηγή και Курада-Κούραντα. Τριγύρω μας βρίσκονται τα βουνά Свети Танас-Σβέτι Τάνας, Καιμάκτσσαλαν, Τσσούκα και Πρίτοκμετς. Τα γύρω τοπωνύμια διατηρούνται ακόμα στη μακεδόνικη γλώσσα. Αράπιν, Γκόλινα, Σμιλ, Ταπανάρκα, Μάριτς, Μαρκούσσεβα Ντούπκα, Τσ’ρν Κάμεν, Γκράμαντι, Βάκαριτς, Κ’ρκαγια, Μίσσουρ κ.α.».
«Βόρεια συνορεύουμε με τα χωριά Кронцелево-Κροντσέλεβο-Κερασιά και Теово-Τέοβο-Καρυδιά. Ανατολικά με το Месимер-Μεσημέρι και το Воден-Έδεσσα. Νότια με το Горно Граматиково-Γκόρνο Γκραματίκοβο-Άνω Γραμματικό και δυτικά με τα χωριά Гугово-Γκούγκοβο-Βρυττά και Нисие-Νίσιε-Νησί».
«Παλιά, η ασχολία των κατοίκων ήταν κυρίως η κτηνοτροφία, με κάθε κοπάδι πάνω από 1000 γίδια. Επίσης ασχολούνταν με τη γεωργία, τα αμπέλια, καρυδιές, κερασιές, όπως και воденици-βοντένιτσι-νερόμυλους και χάνια».
«Μεγάλη είναι και η ιστορία του χωριού μας» συνέχισε την αφήγησή της η παρέα μας. «Την εποχή του Ίλιντεν, επί τουρκοκρατίας, το χωριό μας είχε πολλούς κόμιτι, ένοπλους αγωνιστές για την ελευθερία και ο γενναιότερος ανάμεσά τους ήταν ο βοεβόντα Ντιμίταρ Νταλγκαλάτςς-Димитар Д’лгалач. Ο Ντιμίταρ γεννήθηκε στο Βλάντοβο το 1878 και σκοτώθηκε το 1906 στο χωριό Μέσιμερ, μετά από σκληρή μάχη. Ήταν γνωστός ως αυτός που είχε πάντα το σπαθί του έξω από τη θήκη του. Δεν παντρεύτηκα, είπε κάποτε, επειδή είμαι παντρεμένος με μια πανέμορφη μόμα, την Μακεδονία. Μαζί με το Ντέντο Κουλιμάν από το Νίσιε-Νησί και πολλούς κόμιτι της περιοχής, αγωνίστηκε θαρραλέα για το λαό του. Από την εποχή εκείνη και μέχρι και σήμερα, πολλές οικογένειες του χωριού, 36 στον αριθμό, ξεκληρίστηκαν. Καμίλτσσεβι, Ρόκοβι, Γκέγκοβι και πολλοί άλλοι, δεν υπάρχουν πια».
«Την εποχή μετά το Ίλιντεν, στάλθηκαν από την Ελλάδα, ανταρτοσυμμορίες με σκοπό να μας ΄΄απελευθερώσουν΄΄. Στην περιοχή μας ήρθε η ομάδα του Τέλλου Αγαπηνού, γνωστού ως Άγρας. Τρομοκρατούσε τους κατοίκους της περιοχής, πλιατσικολογούσε και δολοφονούσε τους αγωνιστές μας, με αποτέλεσμα, κάτοικοι του χωριού μας, μαζί με κατοίκους των γύρω χωριών και υπό την ηγεσία του Здру-Ζντρου, από το Κέντροβο-Κεδρώνας, συνέλαβαν τον Άγρα και τον κρέμασαν λίγο έξω από το χωριό. Όταν οι ελληνικές αρχές, τη δεκαετία του ’20, άλλαξαν τα τοπονύμια σε όλη τη Μακεδονία, άλλαξαν και αυτό του χωριού μας και από Βλάντοβο το έκαναν….Άγρα!!!. Αυτός που στην ουσία ήταν ο εχθρός του χωριού, τώρα είναι το τιμώμενο πρόσωπο».
«Στο χωριό μας δεν εγκαταστήθηκαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο, όπως έγινε σε πολλά άλλα χωριά. Το 1922, ο τότε πρόεδρος του χωριού, Δημήτρης Κάρτας, κατάφερε να πείσει τις αρχές πως δεν υπήρχαν διαθέσιμα χωράφια για να δοθούν σε νέους κατοίκους».
«Πολλούς αγωνιστές για τα δικαιώματα των Μακεδόνων, είχε το χωριό και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Πολλά τα θύματα. Γνωστότερος μεταξύ αυτών ήταν ο Геле Оџев-Γκέλε Ότζζεβ. Πολλοί και οι κάτοικοι, οι οποίοι εκδιώχθηκαν ή κατέφυγαν σε άλλες χώρες για να γλιτώσουν τη μανία του κυβερνητικού στρατού. Έτσι σήμερα έχουμε πολύ δικό μας κόσμο, ο οποίος ζει στη Δημοκρατία της Μακεδονίας, την Τσεχία, Ουγγαρία, Βουλγαρία, Πολωνία και λιγότερο στην Ρωσία. 60 νεκρούς είχε το χωριό την περίοδο εκείνη».
«Σήμερα οι κάτοικοι ασχολούνται με τα κεράσια (πολλών ποικιλιών όπως Τσαρνάτσσκι, Ρούπκοβι και Μπακάρτσσεβι), τα ροδάκινα, τα κάστανα. Υπάρχουν πολλές ταβέρνες και επίσης ανεπτυγμένο είναι και το εμπόριο ξυλείας και άλλα».
Το χωριό έχει δύο εκκλησίες. Τον Άγιο Δημήτριο και τον Άγιο Αθανάσιο. Οργανώνεται πανηγύρι στις 2 Μαίου (καλοκαιρινός Σβέτι Τάνας) και παράδοση έχει πλέον γίνει και η Γιορτή του Κερασιού, την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου. Λειτουργεί νηπιαγωγείο και δημοτικό σχολείο και υπάρχει πολιτιστικός σύλλογος με χορευτικό τμήμα και αθλητικός σύλλογος με ποδοσφαιρική ομάδα. Χαρακτηριστική είναι η μακροζωία των κατοίκων του Βλάντοβο. Ο γηραιότερος κάτοικος σήμερα του χωριού, είναι μια κυρία 104 χρονών, συνταξιούχος του δημοσίου!!. Πολλοί επίσης κάτοικοι είναι άνω των 90 ετών.
Είναι ένα μεγάλο, ανεπτυγμένο, πανέμορφο χωριό, με παραδοσιακά μέρη του να διατηρούνται ακόμη, πνιγμένο κυριολεκτικά στο πράσινο, πλούσιο σε υδάτινα τοπία και ιστορία. Μία εικόνα που αξίζει να δείτε…
Το άρθρο είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα novazora
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια