 |
Γράφει ο Παναγιώτης Ήφαιστος
Καθηγητής διεθνών σχέσεων - Στρατηγικών Σπουδών
|
Ένας οποιοσδήποτε σκεπτόμενος πολίτης θα μπορούσε να παρατηρήσει ότι η μεταρρύθμιση του ελληνικού Συντάγματος όπως εξελίσσεται, είναι βιαστική, άκαιρη και σπασμωδική. Οι μη κομματικά ενταγμένοι πολίτες είναι παντελώς αμέτοχοι. Εύλογα, βέβαια, κάποιος θα μπορούσε να διερωτηθεί για τον τρόπο με τον οποίο ακόμη και οι πολίτες που είναι κομματικά ενταγμένοι συμμετέχουν στην διαμόρφωση των Συνταγματικών μεταρρυθμίσεων. Η Συνταγματική μεταρρύθμιση επιχειρείται σε μια εξ αντικειμένου μεταβατική ιστορική φάση: Μετά τον εμφύλιο πόλεμος είχαμε τις τραγικές παλινωδίες των δεκαετιών 1950 και 1960 και την επάρατη χούντα την διαδέχθηκε η εκτροχιασμένη πλέον μεταπολίτευση. Λίγοι θα διαφωνήσουν ότι εισερχόμενοι στην τρίτη Μεταψυχροπολεμική δεκαετία βρισκόμαστε στο χείλος του κρημνού.
Σε μια τέτοια ιστορική συγκυρία απαιτείται πολύ μεγαλύτερη συζήτηση για να αποκρυσταλωθεί, κυρίως στο επίπεδο της κοινωνίας, το πότε και πως θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί το Σύνταγμα το οποίο αποτελεί τον Καταστατικό Χάρτη του κράτους. Δεν μιλάμε για την τυπική-νομική-διαδικαστική πτυχή του ζητήματος αλλά για τη σημασία του και για το τι βασικά σημαίνει η σύνταξη ή η μεταρρύθμιση του Καταστατικού Χάρτη Υψηλών Αρχών, έσχατων λογικών και κοσμοθεωρητικών προσανατολισμών του ελληνικού έθνους και του νεοελληνικού κράτους.
Εξ αντικειμένου και αδιαμφισβήτητα το πολιτικό προσωπικό της μεταπολίτευσης ευθύνεται για το γεγονός ότι το κράτος, η οικονομία και η κοινωνία κατεδαφίζονται. Μολαταύτα, ως και να μην φέρουν την παραμικρή ευθύνη οι δράστες αυτής της συμφοράς επιθυμούν να πρωταγωνιστήσουν στην μεταρρύθμιση. Παραφράζοντας (το «παλαιό») άρθρο «114» εμείς λέμε: «Επειδή η εκπλήρωση των σκοπών του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων πολιτών, η μεταρρύθμισή του θα πρέπει να γίνεται από τους ίδιους. Τουλάχιστον θα πρέπει να συμμετέχουν αποφασιστικά».
Εάν μη τι άλλο, ίσως είναι τουλάχιστον αλλόκοτο και παράδοξο να γίνεται μεταρρύθμιση των θεμελιωδών και καταστατικών κανονιστικών δομών του κράτους εν μέσω μνημονιακής καταστολής της κοινωνίας, χαωδών διαφορών εντός της ίδιας της κυβέρνησης και χαωδών διαφορών επί όλων των ζητημάτων μεταξύ των κομματικά οριοθετημένων παρατάξεων.
Λογικά πολλοί θα συμφωνήσουν με τη θέση ότι είναι ανάγκη να μην μονοπωληθεί η μεταρρύθμιση από το ποικιλότροπα βεβαρυμένο μεταπολιτευτικό πολιτικό προσωπικό και τους συνοδοιπόρους φορείς επιστημονικών τίτλων οι οποίοι ενίοτε κατέχουν και θέσεις εξουσίας. Λέμε «βεβαρυμένο», τόσο λόγω εξόφθαλμων λαθών όσο και λόγω καθημερινών βαρύτατων αλληλοκατηγοριών όλων εναντίον όλων και για όλα. Το Σύνταγμα και οι διατάξεις του δεν είναι τεχνικό ζήτημα ή υπόθεση κάποιου συνταγματολόγου ή κάποιου άλλου φορέα επιστημονικού τίτλου ή κάποιων εφήμερων κατόχων θέσεων εξουσίας. Είναι ο καταστατικός χάρτης υψηλών αρχών και προσανατολισμών και αφορά ευθέως και βαθιά το κοινωνικό και πολιτικό γεγονός, την εθνική ανεξαρτησία και την επιβίωση της ελληνικής Δημοκρατίας.
Εθνική επιβίωση
Μεταξύ άλλων -εάν όχι πρωτίστως- η διαφύλαξη της κοινωνικής συνοχής είναι μείζον ζήτημα εθνικής επιβίωσης. Εδώ και μια δεκαετία η κοινωνική συνοχή πλήττεται ανελέητα με τρόπο που εξυπηρετούνται αλλότρια συμφέροντα. Πλήττεται ο νομιμοποιητικός πυρήνας του κοινωνικού και πολιτικού γεγονότος: Στον πυρήνα κάθε δημοκρατικά προσανατολισμένου κοινωνικοπολιτικού συστήματος είναι η νομιμοποιητική διανεμητική δικαιοσύνη.
Το κοινωνικό και πολιτικό γεγονός θεσπίζει τις διανεμητικές λειτουργίες της ισχύος και νομιμοποιεί τις πολιτικοοικονομικές ιεραρχίες. Εξ αντικειμένου και εν πολλοίς, η διανεμητική δικαιοσύνη ακυρώθηκε. Πλέον, ο πολίτης ουσιαστικά δεν είναι εντολέας των πολιτικών αποφάσεων αλλά έρμαιό τους. Οι πολίτες είναι από καιρό παγιδευμένοι, εάν όχι εξοντωμένοι από μνημονιακές λογικές απόρροια ολοφάνερης ανικανότητας των στελεχών του μεταπολιτευτικού συστήματος να διαπραγματευτεί τα συμφέροντα τους και να διασφαλίσει την επιβίωση του κράτους. Ο ρόλος της εγχώριας εξουσίας περιορίστηκε, εν πολλοίς, στην εκτέλεση έξωθεν εντολών.
Ποιος και πώς λοιπόν θα αναθεωρήσει το Σύνταγμα όταν σύμφωνα με τις ημέτερες μακραίωνες και οικουμενικής εμβέλειας πολιτικές παραδόσεις της ελληνικότητας, δημοκρατία σημαίνει ότι για όλες τις υποθέσεις του κράτους τον πρώτο και τελευταίο λόγο έχει ο πολίτης. Μήπως κάποια περίκλειστα, εφήμερα και ιδεολογικά καταβυθισμένα κόμματα, τα οποία επιπλέον ευθύνονται για τις συμφορές που έπληξαν την χώρα τις τελευταίες δεκαετίες; Τι προβλέπει λοιπόν το Σύνταγμα ή τι πρέπει να προβλέπει ένα Σύνταγμα, εάν και όταν μια κοινωνία και το κράτος της έτσι καταντήσουν;
Ακόμη: Τι προβλέπει το Σύνταγμα εάν και όταν οι κατέχοντες θέσεις εξουσίας συμπεριφέρονται ολιγαρχικά και δεσποτικά; Εάν για παράδειγμα οι πολίτες διαδηλώνουν θεμιτά, ειρηνικά και ψύχραιμα και κάποιοι προπετώς τους εξυβρίζουν ως «ετερόκλητο όχλο»; Σίγουρα, «ετερόκλητος όχλος» δεν είναι οι Έλληνες πολίτες αλλά όποιοι ολιγάριθμοι ερωτευμένοι με την καρέκλα τους και αθετώντας προεκλογικές υποσχέσεις γίνονται εξαρτημένες μεταβλητές της οποιασδήποτε τρόικας ή του οποιουδήποτε παραπλήσιου είδους κατακτητή. Η ελληνική κοινωνία και οι υψηλής υπόστασης Έλληνες πολίτες υπομονετικά και εμφορούμενοι από φιλοπατρία, καταμαρτυρούμενα, δεν θέλουν εμφύλιο. Ειρηνικά και με θαυμαστή ψυχραιμία περιμένουν «να κάνει ξαστεριά».
Διαφύλαξη περιεκτικών εννοιών
Έθνος/κράτος, κοινωνία/πολίτες και καταστατικές συνταγματικές πρόνοιες είναι αλληλένδετες ουσίες και υποστάσεις. Στα θεμέλιά είναι ο ελληνικός πολιτισμός της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Αποστολή μιας ελληνικής Πολιτείας επιτάσσεται να είναι η διαφύλαξη αυτών των υψηλών και περιεκτικών εννοιών και η εκπλήρωση των εθνικών συμφερόντων. Στην υψηλότερη κλίμακα αυτών των συμφερόντων είναι η έσχατη και υπέρτατη λογική της επιβίωσης του κράτους και της κοινωνίας υπό συνθήκες εθνικής ανεξαρτησίας.
Συνεπώς, κάθε μεταρρύθμιση απαιτείται να λάβει υπόψη την ανάγκη τρόπων άμεσης αναίρεσης –στην ανάγκη από την ίδια την κοινωνία και με ειρηνικό τρόπο που χρήζει να προσδιοριστεί– κάθε εξωτερικής και εσωτερικής απόφασης που ακυρώνει το Σύνταγμα, πλήττει το κράτος και εξοντώνει την κοινωνία. Τι προβλέπει γι’ αυτό το παρόν Σύνταγμα, τι μεταρρύθμιση πρέπει να γίνει και ποιοι θα αποφασίσουν;
Προϋπόθεση εκπλήρωσης των σκοπών ενός Συντάγματος είναι να συντάσσεται ή να μεταρρυθμίζεται όχι από όσους έχουν θολό και μπερδεμένο μυαλό αλλά από όσους έχουν καθαρή πνευματική και πολιτική θέαση. «Καθαρή θέαση» σημαίνει ότι οι «μεταρρυθμιστές» γνωρίζουν την δομή, τις λειτουργίες και τους προσανατολισμούς του διεθνούς συστήματος και τον ρόλο του κράτους. Επίσης, ότι δεν κολυμπούν μέσα σε επικίνδυνα για το κράτος φαντασιόπληκτα ιδεολογήματα περί μιας επικείμενης ανθόσπαρτης ενοποίησης του πλανήτη με αποτέλεσμα το κράτος, τα σύνορά του και η κυριαρχία του να θεωρούνται αχρείαστα. Τυχόν επηρεασμός μιας Συνταγματικής μεταρρύθμισης από τέτοιες ασυνάρτητες και επικίνδυνες για την εθνική ασφάλεια παραδοχές ακυρώνει τον υπέρτατο Καταστατικό Χάρτη του κράτους.
Μια ακόμη σημαντική πτυχή είναι η εξής: Όσοι εκστομίζουν ύβρεις κατά της ελληνικής κοινωνίας χαρακτηρίζοντάς την «μάζα» ή «ετερόκλητο όχλο», ενδέχεται να μην διαθέτουν πολιτική παιδεία και κατά συνέπεια να μην κατανοούν πόσο σοβαρό ζήτημα είναι το Σύνταγμα ενός κράτους. Κυρίως να μην κατανοούν ότι το Σύνταγμα αποτελεί την υπέρτερη νομική υπόσταση του ελληνικού κράτους. Η μεταρρύθμιση του Συντάγματος της Ελληνικής Δημοκρατίας, εν τέλει, αφορά τους φορείς και κληρονόμους του διαχρονικού και οικουμενικού ανθρωποκεντρικού πολιτικού πολιτισμού και μεγάλων επιτευγμάτων στα πεδία του πνεύματος, των γραμμάτων και της πολιτικής σκέψης.
Μήπως, διερωτάται κανείς εύλογα, οι επίδοξοι «μεταρρυθμιστές» δεν το γνωρίζουν! Το ελληνικό Σύνταγμα πρέπει να ενσαρκώνει πλήρως τις υψηλές και έσχατες αρχές της δημοκρατίας και της ελευθερίας και να διασφαλίζει ανά πάσα στιγμή την δυνατότητα άσκησης του ρόλου του πολίτη ως εντολέα της ανακλητής εντολοδόχου εξουσίας.
2-3 ώρες διάβασμα
Οι καρεκλοκένταυροι για να καταλάβουν ποια κοινωνία περιφρονούν και βρίζουν ως «μάζα» και «όχλο» θα μπορούσαν να αφιερώσουν 2-3 ώρες για να διαβάσουν κείμενα που ενσαρκώνουν την διαχρονική Ελληνικότητα και τις υψηλές και οι οικουμενικές και υψηλές λογικές του πολιτισμού της και των πολιτικών της παραδόσεων. Να διαβάσουν, για παράδειγμα, τα αναρτημένα στην ιστοσελίδα της Βουλής ψηφίσματα των Εθνοσυνελεύσεων μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Θα καταλάβουν ίσως ότι το ελληνικό έθνος και οι παραδόσεις του είναι στον ακριβώς αντίθετο πόλο κάθε ρατσισμού ή αναίτιας εχθρότητας κατά άλλων εθνών. Όσοι βυθίζονται σε δεσποτικές αντιλήψεις και επικοινωνιακά τεχνάσματα με αποτέλεσμα να μπερδευτεί και να θολώσει το μυαλό τους θα θεραπευτούν πνευματικά εάν αφιερώσουν λίγο χρόνο για να μελετήσουν Ρήγα Βελεστινλή:
«Ο ελληνικός λαός θα είναι φίλος και σύμμαχος με όλα τα ελεύθερα έθνη. Οι Έλληνες δεν ανακατεύονται εις την διοίκηση των άλλων εθνών, αλλά ούτε είναι εις αυτούς αποδεκτό να ανακατωθούν άλ¬λα έθνη εις την δική τους. Η νομοθετική διοίκηση βεβαιώνει εις όλους τους Έλληνες, Τούρκους, Αρμένηδες, την ισοτιμίαν, την ελευθερίαν, την σιγουριά, την εξουσία των υποστατικών ενός εκάστου, τα δημόσια χρέη που ήθελε γίνουν δια την ελευθερίαν όλων των θρησκειών, μια ανατροφή, δημόσιας συνδρομάς εκεί όπου ανήκουν, την απεριόριστο ελευθερία της τυπογραφίας, το δίκαιο του να δίδει έκαστος αναφοράν και να προκλαυθεί, το δίκαιον του συναθροίζεσθαι εις δημόσιας συντροφίας, και τελευταίον την απόλαυση των δικαίων του ανθρώπου. Δέχονται όλους τους αδικημένους ξένους και όλους τους εξορισμένους από την πατρίδα των δια αιτία της ελευθερίας. Δεν κάμνουν ποτέ ειρήνη με ένα εχθρό ο οποίος κατακρατεί ελληνικό τόπο».
Λόγια γνήσια
Ακόμη πιο σημαντικό για να το ακούσουν όσοι κάθονται σε καρέκλες εξουσίες και αλματωδώς εκλογικεύουν τα πάντα: «Όλον το έθνος αδικείται, όταν αδικείται ένας μόνος πολίτης». Λόγια γνήσια ελληνικά, του Ρήγα και δικά μας. Άξονά τους η ελευθερία του οικείου έθνους αλλά και των άλλων εθνών. Καθαρή και ψύχραιμη θέαση της ζωής, του κόσμου, των άλλων εθνών και του γεγονότος ότι ένα κράτος δεν είναι ανθρωπολογικό συνονθύλευμα και ανθρωπολογικός ακταρμάς. Λόγια που κορυφώνουν την πολιτική σκέψη και διακρίνουν την διαφοροποίηση του πλανήτη σε πολλές ετερογενείς και ανομοιογενείς κοινωνίες. Λόγια λιτά, αληθινά, πολιτικά μεστά, πολιτισμένα και άφθαρτα. Πνεύμα ανυψωμένο, ανθρωποκεντρικά σμιλευμένο μακραίωνα, γιγαντωμένο μέσα στη Βυζαντινή Οικουμένη και βαθιά ριζωμένο στην διαχρονική ελληνικότητα.
Ποιος λοιπόν θα πρωταγωνιστήσει και πως θα μεταρρυθμιστεί το Σύνταγμα; Ποιος είναι ο πνευματικός, πολιτικός και κοσμοθεωρητικός προσανατολισμός αυτών των μεταρρυθμιστών; Θα συνεκτιμηθεί δεόντως η ανάγκη εξόδου από την πρωτοφανή κρίση στην οποία ρίχθηκε το κράτος και η ελληνική κοινωνία; Οι αντιστάσεις κατά των μεταμοντέρνων κατακτητών θα δυναμώσουν ή θα ροκανιστούν ακόμη περισσότερο; Θα γίνει σεβαστή η κοινωνία και οι υψηλής υπόστασης πολίτες της ή θα υπερισχύσουν ολιγαρχικές και δεσποτικές αντιλήψεις που τους θεωρούν «μάζα» την οποία θα συμμορφώσουν σύμφωνα με εκατοστής τάξης ιδεολογήματα;
Θα διαφυλαχθούν τα κεκτημένα του ελληνικού πολιτισμού και των ελληνικών πολιτικών παραδόσεων ή σύμφωνα με κάποια ιδεολογήματα τα πάντα θα θολώσουν ενόψει επικείμενης δήθεν ανθόσπαρτης ενοποίησης του πλανήτη που θα καταστήσει τα κράτη, την κυριαρχία και τα σύνορα αχρείαστα; Μια οποιαδήποτε μεταρρύθμιση λοιπόν απαιτείται να προσανατολίσει σωστά το κράτος και να θωρακίσει τα πολιτικά δικαιώματα, την δημοκρατία, την ελευθερία και την εθνική ανεξαρτησία κατά κάθε επιβουλής.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια