Ο φόβος είναι ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θα ανατρέψει την πρόοδο που πραγματοποιήθηκε από τους ηγέτες του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες την εβδομάδα που μας πέρασε όταν θα συναντηθεί σήμερα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, μόλις τέσσερις ημέρες μετά την σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ.
Μέχρι στιγμής, ο αμυντικός πυρήνας της δυτικής συμμαχίας έχει αποδειχθεί εντυπωσιακά ανθεκτικός, ακόμη και όταν η αμερικανική και ευρωπαϊκή συνεργασία κατέρρευσε σε άλλα θέματα, όπως η κλιματική αλλαγή, το εμπόριο και το Ιράν. Η κυβέρνηση Τραμπ εξέπληξε ευχάριστα πολλούς, διπλασιάζοντας σχεδόν το πρόγραμμα του Ομπάμα για την χρηματοδότηση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ευρώπη. Σχεδόν 1.000 ένστολοι Αμερικανοί βρίσκονται τώρα στην Πολωνία. Σύμφωνα με τους περισσότερους υπολογισμούς, η ικανότητα της συμμαχίας να αποθαρρύνει τη Μόσχα από το να προκαλέσει το ΝΑΤΟ δεν ήταν ποτέ καλύτερη.
Αλλά δεν είναι όλα καλά. Την περασμένη δεκαετία, αξιωματούχοι των ΗΠΑ προειδοποιούν τους Ευρωπαίους να ξεκινήσουν να δαπανούν περισσότερα για την άμυνα τους. Οι ΗΠΑ ξοδεύουν τώρα, $ 3 για κάθε $ 1 που δαπανούν τα υπόλοιπα 28 Ευρωπαϊκά μέλη μαζί με τον Καναδά. Αυτό οδήγησε τον πρώην Αμερικανό Υπουργό Άμυνας, Ρόμπερτ Γκέιτς, να προειδοποιήσει το 2011 ότι όταν το Κογκρέσο ξυπνήσει και έρθει σε επαφή με την πραγματικότητα, το ΝΑΤΟ θα αντιμετωπίσει ένα «χλωμό, αν όχι θλιβερό μέλλον.»
Ωστόσο, αυτή η κρίση βρισκόταν στον δρόμο της επίλυσης τα τελευταία χρόνια. Η Ευρώπη είναι τώρα η περιοχή με τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες αμυντικές δαπάνες, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών. Οι χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, ειδικότερα, φοβούμενες από την επιθετικότητα της Ρωσίας, ώστε έχουν προχωρήσει στην αύξηση των προϋπολογισμών κατά 40% σε ετήσια βάση. Δεν θα δαπανούν το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα, όπως συμφωνήθηκε το 2014 όλοι οι σύμμαχοι, αλλά και πάλι όλες οι κυβερνήσεις έχουν συνήθεια να κάνουν υποσχέσεις που δεν σκοπεύουν να κρατήσουν. Αυτό το γεγονός έχει αποδειχθεί πιο σημαντικό από άλλες παρόμοιες «δεσμεύσεις» που έγιναν στο παρελθόν – κυρίως όσον αφορά την αναπτυξιακή βοήθεια και την κλιματική αλλαγή.
Φυσικά, τίποτα από αυτά δεν εγγυάται ότι θα επηρεάσει τον Λευκό Οίκο. Ο Τραμπ φέρνει δύο νέες αβεβαιότητες στην πολιτική του ΝΑΤΟ. Δεν φαίνεται να μοιράζεται την αίσθηση της επείγουσας ανάγκης της Ευρώπης να ελέγξει τη Ρωσία μέσω μιας σημαντικής συμμαχικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ευρώπη. Και ακόμα κι αν ο Τραμπ ενστερνιζόταν αυτή την πεποίθηση, είναι απίθανο να τη θεωρούσε ως πρόβλημα των ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος έχει πει επανειλημμένα ότι θεωρεί όλες τις συμμαχίες ως επιβαρύνσεις για τις ΗΠΑ – είναι μια πάγια θέση που έχει ο Τραμπ εδώ και δεκαετίες . Αυτό εγείρει το ενδεχόμενο η συζήτηση για τις αμυντικές δαπάνες να είναι προσχηματική. Στο τέλος, μπορεί να μην έχει σημασία αν οι σύμμαχοι επωμισθούν όσα τους αναλογών αναφορικά με τις αμυντικές δαπάνες στο ΝΑΤΟ ή όχι. Αυτό θα έθετε την Ευρώπη σε μια ιδιαίτερα δύσκολη θέση.
Η πολωνική κυβέρνηση, πιθανότατα υποψιασμένη για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, έκανε μια ενδιαφέρουσα πρόταση προς τις ΗΠΑ: Εκτός από το να ξοδέψει 2% του ΑΕΠ για την άμυνα, κάτι που ήδη κάνει, έχει προσφερθεί να πληρώσει μέχρι και 2 δισεκατομμύρια δολάρια για να καλύψει το κόστος της τοποθέτησης δυνάμεων των ΗΠΑ στην επικράτεια της. Στην πραγματικότητα, έκαναν μια κίνηση ματ προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ, αφαιρώντας το ακανθώδες ζήτημα των χρημάτων από την εξίσωση και δοκιμάζοντας τη δέσμευση του Τραμπ στην ευρωπαϊκή σταθερότητα.
Η πολωνική πρόταση και όλες οι πολιτικές του ΝΑΤΟ υποθέτουν ότι ο αμερικανός πρόεδρος θεωρεί στρατιωτική παρουσία οποιουδήποτε είδους, αμερικανική ή όχι, ως κλειδί για τη διατήρηση της ειρήνης στην Ευρώπη. Η σύνοδος κορυφής με τον Πούτιν θα δοκιμάσει αυτή τη θεωρία, και μπορεί να αποδειχθεί ότι δεν ισχύει.
Ο Τραμπ θα θέλει να επιτύχει μια συμφωνία κάποιου είδους όταν συναντήσει τον Πούτιν στη Φινλανδία σήμερα. Είναι ασφαλές να υποθέσει κανείς ότι αυτό είναι το όλο θέμα της συνάντησης – να αποδειχθεί ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα καταφέρει να επιτύχει εκεί που οι προκάτοχοί του δοκίμασαν και απέτυχαν. Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ανησυχούν για τη πιθανότητα της μείωσης της στρατιωτικής παρουσίας και δραστηριότητας των ΗΠΑ στην Ευρώπη, σε μια κίνηση παρόμοια με αυτή που έκανε η Trump στην κορεατική χερσόνησο μετά τη σύνοδο κορυφής της με τον Kim Jong Un.
Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, θα εισέλθουμε σε αχαρτογράφητα νερά. Μια τέτοια κίνηση θα μείωνε το φόβο στη Ρωσία ότι το ΝΑΤΟ σχεδιάζει μια επίθεση. Αλλά τα θετικά αποτελέσματά της θα είναι περιορισμένα. Οι ευρωπαϊκές χώρες θα συνεχίσουν τις στρατιωτικές τους ασκήσεις επειδή εξακολουθούν να ανησυχούν, δικαιολογημένα, για την επεκτατική ατζέντα της Ρωσίας και δεν θέλουν να πιαστούν απροετοίμαστοι. Η κατάσταση στα ανατολικά σύνορα του ΝΑΤΟ θα παραμείνει τεταμένη. Χωρίς την αμερικανική δύναμη πυρός, θα ήταν πιθανόν να γίνει ένα πιο επικίνδυνο μέρος, καθώς η Ρωσία θα ενθαρρυνθεί από τις αυξημένες πιθανότητες να επικρατήσει σε μια σύγκρουση και επομένως ίσως να είναι λιγότερο πιθανό να δράσει με αυτοσυγκράτηση.
Όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι η συμφωνία του Τραμπ και του Πούτιν θα επικεντρωθεί στον έλεγχο των πυρηνικών όπλων, στη μη παρέμβαση στις εκλογές και στη Μέση Ανατολή – όχι στο ΝΑΤΟ. Όμως, ο Ντόναλντ Τραμπ του 2018 δεν έχει καμία σχέση με τον Ντόναλντ Τραμπ του 2017: Είναι ακόμα λιγότερο περιορισμένος από αυτό που σκέφτεται η καθεστηκυία τάξη και είναι πολύ πιο πρόθυμος να τινάξει το status quo στον αέρα, όποιες και αν είναι οι συνέπειες. Δεν πρέπει να υποθέσουμε ότι το status quo θα συνεχιστεί επ” αόριστον. Λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις του Τραμπ σχετικά με το ΝΑΤΟ και τις αλλεπάλληλες ευκαιρίες αυτές τις τελευταίες μέρες για να τις κάνει πραγματικότητα, το ΝΑΤΟ καλά θα κάνει να ανησυχεί.
Πηγή: politico.eu, crashonline.gr
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια