Sponsor

ATHENS WEATHER

Η νευροεπιστήμη της αποκαταστατικής δικαιοσύνης

Εγκέφαλος-Νευροεπιστήμες-Ηθική - Η νευροεπιστήμη της αποκαταστατικής δικαιοσύνης
Ο Ντάνιελ Ράισελ μελετά τους εγκεφάλους ψυχοπαθών εγκληματιών (και ποντικιών). Και θέτει το μεγάλο ερώτημα: αντί να αποθηκεύουμε αυτούς τους εγκληματίες δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιούμε αυτό που ξέρουμε σχετικά με τον εγκέφαλο για να τους βοηθήσουμε να επανενταχθούν;
Με άλλα λόγια: Αν ο εγκέφαλος μπορεί να αναπτύσσει νέες νευρικές διόδους μετά από ένα τραύμα ...θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε τον εγκέφαλο να αναπτύξει εκ νέου ηθική; 

<<Θα ήθελα να μιλήσω σήμερα σχετικά με το πώς μπορούμε να αλλάξουμε τους εγκεφάλους μας και την κοινωνία μας. Γνωρίστε τον Τζο. Ο Τζο είναι 32 ετών και δολοφόνος. Συνάντησα τον Τζο πριν από 13 χρόνια στην πτέρυγα των ισοβιτών στις Φυλακές Υψίστης Ασφαλείας Γουόρμγουντ Σκραμπς στο Λονδίνο. Θα ήθελα να φανταστείτε αυτό το μέρος. Μοιάζει και δίνει την αίσθηση όπως ακούγεται: Γουόρμγουντ Σκραμπς, οι θάμνοι της πίκρας. Χτισμένες στο τέλος της Βικτωριανής Εποχής από τους ίδιους τους τρόφιμους είναι το μέρος κράτησης των πιο επικίνδυνων φυλακισμένων της Αγγλίας. Αυτά τα άτομα έχουν διαπράξει πράξεις απερίγραπτου κακού. Βρέθηκα εκεί για να μελετήσω τους εγκεφάλους τους. Ήμουν μέλος μιας ομάδας ερευνητών από το Πανεπιστήμιο Κόλετζ του Λονδίνου με επιχορήγηση του Βρετανικού Υπουργείου Υγείας. Είχα ως έργο να μελετήσω μια ομάδα τροφίμων που είχαν κλινικώς διαγνωσθεί ως ψυχοπαθείς. Αυτό σήμαινε ότι ήταν οι πιο σκληροί και οι πιο επιθετικοί από ολόκληρο τον πληθυσμό της φυλακής. Τι έγκειτο στη ρίζα της συμπεριφοράς τους; Υπήρχε κάποιο νευρολογικό αίτιο για την κατάστασή τους; Και αν υπήρχε νευρολογικό αίτιο θα μπορούσαμε να βρούμε θεραπεία; 



Λοιπόν, θα ήθελα να μιλήσω για την αλλαγή, και ειδικότερα για τη συναισθηματική αλλαγή. Μεγαλώνοντας, ανέκαθεν μου κινούσε την περιέργεια ο τρόπος με τον οποίο αλλάζουν οι άνθρωποι. Η μητέρα μου, μια κλινική ψυχοθεραπεύτρια, ενίοτε έβλεπε ασθενείς στο σπίτι το βράδυ. Έκλεινε την πόρτα στο καθιστικό, και φανταζόμουν ότι συμβαίνουν μαγικά πράγματα σε εκείνο το δωμάτιο. Στην ηλικία των πέντε ή έξι γλιστρούσα κρυφά με τις πυτζάμες μου και καθόμουν απ` έξω με το αυτί μου κολλημένο στην πόρτα. Σε πολλές περιπτώσεις αποκοιμόμουν και έπρεπε να με παραμερίσουν για να περάσουν όταν τελείωνε η συνεδρία.

Υποθέτω ότι γι' αυτό τον λόγο βρέθηκα να εισέρχομαι στην ασφαλή αίθουσα συνέντευξης την πρώτη μου μέρα στο Γουόρμγουντ Σκραμπς. Ο Τζο κάθισε στην άλλη άκρη ενός μεταλλικού τραπεζιού και με χαιρέτισε με την κενή του έκφραση. Ο αρχιφύλακας της φυλακής εξίσου αδιάφορος, είπε: «Για οποιοδήποτε πρόβλημα πατήστε το κόκκινο κουδούνι και θα έρθουμε το συντομότερο». Κάθισα κάτω. η βαριά μεταλλική πόρτα έκλεισε απότομα πίσω μου. Κοίταξα πάνω στο κόκκινο κουμπί μακριά και πίσω από τον Τζο στον απέναντι τοίχο. Κοίταξα τον Τζο. Διακρίνοντας ίσως την ανησυχία μου, έσκυψε μπροστά και είπε όσο πιο καθησυχαστικά μπορούσε: «Α, μην ανησυχείς για το κουδούνι, δεν δουλεύει έτσι κι αλλιώς».

Στην διάρκεια των επομένων μηνών εξετάσαμε τον Τζο και τους συγκρατούμενούς του κοιτάζοντας ειδικότερα στην ικανότητά τους να κατηγοριοποιούν διαφορετικές εικόνες συναισθήματος. Κοιτάξαμε τη σωματική τους απόκριση σε αυτά τα συναισθήματα. Για παράδειγμα, όταν οι περισσότεροι από εμάς κοιτάζουν μια εικόνα όπως αυτή κάποιου που δείχνει λυπημένος, έχουμε αμέσως μια μικρή μετρήσιμη σωματική αντίδραση: αυξημένο καρδιακό παλμό, εφίδρωση του δέρματος. Ενώ οι ψυχοπαθείς στην έρευνά μας ήταν ικανοί να περιγράψουν τις εικόνες με ακρίβεια, απέτυχαν να εμφανίσουν τα απαιτούμενα συναισθήματα. Απέτυχαν να παρουσιάσουν σωματική αντίδραση. Ήταν σαν να ήξεραν τις λέξεις αλλά όχι τη μουσική της ενσυναίσθησης. Έτσι θελήσαμε να το εξετάσουμε πιο προσεκτικά να χρησιμοποιήσουμε μαγνητική τομογραφία για απεικόνιση των εγκεφάλων τους. Αυτό αποδείχθηκε ότι δεν ήταν και τόσο εύκολο έργο. Φανταστείτε να μεταφέρετε μια ομάδα κλινικών ψυχοπαθών στην άλλη μεριά του κεντρικού Λονδίνου με πέδικλα και χειροπέδες σε ώρα αιχμής, και προκειμένου να τοποθετήσετε τον καθένα τους στον μαγνητικό τομογράφο πρέπει να αφαιρέσετε όλα τα μεταλλικά αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων των δεσμών και, όπως έμαθα, όλων των τρυπημάτων του σώματος.

Παρόλα αυτά μετά από λίγη ώρα, είχαμε μια πιθανή εξήγηση. Αυτά τα άτομα δεν ήταν μόνο θύματα μιας προβληματικής παιδικής ηλικίας. Υπήρχε κάτι άλλο. Άνθρωποι σαν τον Τζο έχουν ένα έλλειμμα σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται αμυγδαλή. Η αμυγδαλή είναι ένα όργανο με σχήμα αμυγδάλου εν το βάθει καθενός ημισφαιρίου του εγκεφάλου. Εκτιμάται ότι είναι το κλειδί για την εμπειρία της ενσυναίσθησης. Κανονικά, όσο περισσότερο συμπονετικό είναι ένα άτομο τόσο μεγαλύτερη και περισσότερο ενεργή είναι η αμυγδαλή. Ο πληθυσμός μας των κρατουμένων είχε μια ελλειμματική αμυγδαλή η οποία πιθανώς τους οδήγησε στην έλλειψη ενσυναίσθησης και στην ανήθικη συμπεριφορά τους. Λοιπόν, ας κάνουμε ένα βήμα πίσω. Κανονικά, η απόκτηση μιας ηθικής συμπεριφοράς είναι απλώς μέρος του να μεγαλώνεις, όπως το να μαθαίνεις να μιλάς. Στην ηλικία των έξι μηνών, ουσιαστικά κάθε ένας από εμάς είναι ικανός να ξεχωρίζει ανάμεσα στα έμψυχα και άψυχα αντικείμενα. Στην ηλικία των 12 μηνών, τα περισσότερα παιδιά μπορούν να μιμηθούν τις σκόπιμες ενέργειες των άλλων. Έτσι για παράδειγμα, η μητέρα σηκώνει τα χέρια της για να τεντωθεί, και εσείς μιμείστε την συμπεριφορά της. Στην αρχή, αυτό δεν είναι τέλειο. Θυμάμαι την εξαδέλφη μου τη Σάσα, δυο ετών την εποχή εκείνη, που ξεφύλλιζε ένα βιβλίο με εικόνες γλείφοντας ένα δάχτυλο και γυρίζοντας τις σελίδες με το άλλο χέρι γλείφοντας ένα δάχτυλο και γυρίζοντας τις σελίδες με το άλλο χέρι Λίγο λίγο χτίζουμε τα θεμέλια του κοινωνικού εγκεφάλου ώστε μέχρι να γίνουμε τριών, τεσσάρων ετών, τα περισσότερα παιδιά, όχι όλα, έχουν αποκτήσει την ικανότητα να καταλαβαίνουν τις προθέσεις των άλλων, ένα άλλο προαπαιτούμενο της ενσυναίσθησης. Το γεγονός ότι αυτή η αναπτυξιακή εξέλιξη είναι παγκόσμια, ασχέτως που ζείτε στον κόσμο ή σε ποιο πολιτισμό κατοικείτε υποδηλώνει σαφώς ότι τα θεμέλια της ηθικής συμπεριφοράς είναι έμφυτα. Αν το αμφισβητήσετε αυτό, προσπαθήσετε όπως έκανα εγώ, να αθετήσετε μια υπόσχεση που δώσατε σε ένα τετράχρονο. Θα ανακαλύψετε ότι το μυαλό ενός τετράχρονου δεν είναι στο παραμικρό αφελές. Μοιάζει περισσότερο με ελβετικό στρατιωτικό σουγιά με σταθερές ψυχικές ενότητες λεπτά ακονισμένες κατά την διάρκεια της ανάπτυξης και μια αιχμηρή αίσθηση δικαιοσύνης Τα πρώτα χρόνια είναι κρίσιμα. Φαίνεται πως υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας μετά το οποίο η διαχείριση ηθικών ζητημάτων γίνεται πιο δύσκολη σαν ενηλίκους που μαθαίνουν μια ξένη γλώσσα. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι αδύνατο. Μια πρόσφατη πανέμορφη έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ έδειξε ότι οι άνθρωποι που έχουν παίξει ένα παιχνίδι εικονικής πραγματικότητας στο οποίο υποδύθηκαν τον ρόλο ενός καλού υπερήρωα που βοηθούσε κατέληξαν να νοιάζονται και να βοηθούν περισσότερο τους άλλους στη συνέχεια. Τώρα, δεν προτείνω να προικίσουμε τους εγκληματίες με υπερδυνάμεις, αλλά προτείνω ότι πρέπει να βρούμε τρόπους να κάνουμε τον Τζο και ανθρώπους σαν αυτόν να αλλάξουν τον εγκέφαλό τους και τη συμπεριφορά τους προς όφελός τους και προς όφελος των υπολοίπων από εμάς.

Λοιπόν, μπορούν να αλλάξουν οι εγκέφαλοι; Για πάνω από 100 χρόνια, οι νευροανατόμοι και τελευταία οι νευροεπιστήμονες είχαν την άποψη ότι μετά την αρχική ανάπτυξη στην παιδική ηλικία δεν μπορούν να αναπτυχθούν καινούρια εγκεφαλικά κύτταρα στον ενήλικο ανθρώπινο εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος μπορούσε να αλλάξει μόνο εντός συγκεκριμένων σταθερών ορίων. Αυτό ήταν το δόγμα. Αλλά στη συνέχεια στη δεκαετία του '90 οι έρευνες άρχισαν να δείχνουν, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ελίζαμπεθ Γκολντ στο Πρίνστον και άλλων, τις αποδείξεις της νευρογένεσης, της γέννησης νέων εγκεφαλικών κυττάρων στον ενήλικο εγκέφαλο των θηλαστικών πρώτα στον οσφρητικό βολβό που είναι υπεύθυνος για την αίσθηση της όσφρησης μετά στον ιππόκαμπο που περιλαμβάνει τη βραχεία μνήμη και τελικώς στην ίδια την αμυγδαλή Η συνέχεια εδώ: 


* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια