Να αναζητήσουμε τις αρχές με τις οποίες ο Ελληνισμός διαμόρφωνε θεσμούς που δημιουργούσαν προοπτική
Από τον Δημήτρη Γαρούφα *
Ενας από τους σπάνιους οραματιστές πολιτικούς την περίοδο της Μεταπολίτευσης, ο Αντώνης Τρίτσης, απαντώντας σε κατηγορίες επικριτών του ότι ήταν «εθνικιστής», δήλωνε πριν από σχεδόν 30 χρόνια:
«Διαμόρφωσα τη διεθνιστική συνείδησή μου αγωνιζόμενος με τους συντρόφους της Βολιβίας και βομβαρδιζόμενος με τους Παλαιστίνιους αντάρτες.
Είμαι πολίτης της οικουμένης, όπως ήταν από την εποχή του προγόνου μου, του Οδυσσέα, ο Ελληνας. Φαίνεται όμως πως στη σημερινή συγκυρία η επανάσταση περνάει μέσα από τη συντήρηση. Εννοιες και αξίες, όπως της πατρίδας, του έθνους, της ελληνικής ταυτότητας, του πραγματικά λαϊκού, κινδυνεύουν να χαθούν. Πρέπει να διατηρηθούν και να ζωντανέψουν...» (βλ. Ν. Σούλιου «Το τελευταίο αγώνισμα του δεκάθλου», εκδ. Σίσυφος, σελ. 200).
Η σημερινή, πολυεπίπεδη κρίση που βιώνει η χώρα δείχνει καθαρά ότι ο Ελληνισμός χρειάζεται μια αναγέννηση που μπορεί να έλθει μόνο αν θυμηθούμε και ζήσουμε με τις διαχρονικές ελληνικές αξίες. Πρέπει να αναζητήσουμε το πλαίσιο αρχών, με βάση το οποίο ο Ελληνισμός σε δύσκολες στιγμές διαμόρφωνε θεσμούς που εξασφάλιζαν επιβίωση και δημιουργούσαν προοπτική.
Πρέπει να θυμηθούμε τις ρίζες μας και να βιώσουμε τις διαχρονικές αξίες του Ελληνισμού. Μόνο έτσι θα ξεθαμπώσει ο ορίζοντας, θα δούμε μπροστά και θα μπορέσουμε να εμπνευστούμε και να υπηρετήσουμε το όραμα μιας νέας Ελλάδας που πρέπει να προσφέρει στην ταλανιζόμενη Ευρώπη τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα του πολιτισμού της ως τρόπο ζωής και σκέψης.
Υπενθυμίζω ότι την περίοδο της Μεταπολίτευσης πέρασαν εκατοντάδες υπουργοί. Ελάχιστοι διασώζονται στη λαϊκή μνήμη: Ο Σ. Μπένος για την ίδρυση των ΚΕΠ, ο Α. Πεπονής για τη θέσπιση του νόμου προσλήψεων στο Δημόσιο μέσω ΑΣΕΠ, ο Γ. Γεννηματάς για την ίδρυση του ΕΣΥ, ο Σ. Μάνος για κάποιους χωροταξικούς σχεδιασμούς, ο Γ. Σούρλας για παρεμβάσεις του σε θέματα καταπολέμησης της διαφθοράς και λίγοι -μετρημένοι- ακόμα.
Το πρόβλημα της χώρας ήταν ότι υπήρξαν ελάχιστοι οραματιστές πολιτικοί που αγωνίζονταν να πάνε τον ορίζοντα λίγο μπροστά, ενώ η συντριπτική πλειονότητα ήθελε και αρκούνταν στην απλή διαχείριση της εξουσίας, κολακεύοντας τις αδυναμίες των πολιτών.
Το πολιτικό σύστημα δυστυχώς περιθωριοποιούσε τους ικανούς και έντιμους, αυτούς που είχαν όραμα και θάρρος για ρήξεις και τομές, ενώ έδινε την εντύπωση ότι αναζητούσε μετριότητες, πρόσωπα που δεν είχαν το θάρρος να πουν «όχι» και απλώς συνέβαλλαν στη διαιώνιση της διαπλοκής και της παρακμής, με βαριά ευθύνη βέβαια και των πολιτών, οι οποίοι, «καθοδηγούμενοι ως αμνοί», με την ψήφο τους τιμωρούσαν τους λίγους οραματιστές που είχαν το θάρρος για ρήξεις και τομές. Ετσι, ενδεικτικά αναφέρω ότι ο Α. Πεπονής μετά την ψήφιση του νόμου για προσλήψεις στο Δημόσιο μόνο μέσω ΑΣΕΠ δεν εξελέγη βουλευτής.
Αν μελετήσει κάποιος την Ιστορία της χώρας, θα δει ότι οι θεσμοί, οι βάσεις της σύγχρονης Ελλάδας ουσιαστικά διαμορφώθηκαν μέσα σε μία διετία, τη διετία 1910-1912, όταν υπήρξε ένας οραματιστής πρωθυπουργός, ο Ελ. Βενιζέλος, που εξόπλισε τότε τη χώρα με σύγχρονους δημοκρατικούς θεσμούς.
Η αναγέννηση του Ελληνισμού εκείνη την εποχή ήταν το εφαλτήριο για τις νίκες των Βαλκανικών Πολέμων, που οδήγησαν στον διπλασιασμό της Ελλάδας. Από κει και μετά (με λίγες εξαιρέσεις) είχαμε πολιτικούς που δεν είχαν όραμα ούτε και θάρρος για ρήξεις και τομές για τις πραγματικές μεταρρυθμίσεις που είχε ανάγκη η χώρα.
Γι’ αυτό σήμερα πρέπει να ξαναθυμηθούμε το παρελθόν για να χρησιμοποιήσουμε ως εφαλτήριο για το μέλλον τις διαχρονικές αξίες του Ελληνισμού: την ολιγάρκεια, την εργατικότητα, την αξιοκρατία, την πίστη στον θεσμό της οικογένειας, στο έθνος και στη δημοκρατία, την αίσθηση δικαιοσύνης σε όλα τα επίπεδα.
Αυτές οι αρχές, αν βιωθούν σήμερα, ως ζωογόνος άνεμος θα διαλύσουν την ομίχλη της διαφθοράς και τη μετριοκρατία της Μεταπολίτευσης, και στη ζωή της χώρας θα πνεύσει άνεμος δημιουργίας. Αν μπολιαστούν οι νέοι μας με αυτές τις αρχές, θα μπορούμε να ελπίζουμε σε αναγέννηση της Ελλάδας και ακτινοβολία του Ελληνισμού.
* Δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια