Τα εξωτερικά ζητήματα που κληροδοτεί η Μέρκελ και η σημασία μιας σύγκλησης της συνόδου «Berlin Process» το 2018 στο Λονδίνο
Οι εξελίξεις στη Γερμανία, είτε οδηγήσουν σε νέες εκλογές είτε στη συγκρότηση μιας -εξ ορισμού- ασταθούς κυβέρνησης μειοψηφίας, προοιωνίζονται αστάθεια για όλη την Ευρώπη και, ειδικά, για τον άμεσο περίγυρο της Ελλάδας.
Η στιβαρή δημόσια διοίκηση του Βερολίνου και οι ηγεσίες των ομόσπονδων κρατιδίων εγγυώνται τη λειτουργία των θεσμών και την επίλυση των προβλημάτων καθημερινότητας των πολιτών, αλλά μόνο σε θέματα που αφορούν το εσωτερικό της Γερμανίας. Ασφαλώς θα υπάρξουν συνέχεια και συνέπεια και στη διπλωματική έκφραση στο εξωτερικό, αλλά θα περιοριστούν στα απολύτως απαραίτητα και στην αναπαραγωγή υφιστάμενων πολιτικών, χωρίς νέες πρωτοβουλίες.
Πέραν της κρίσης της ελληνικής οικονομίας και των θεμάτων της ευρωζώνης, για τα οποία δεν μπορεί να υπάρξει πρόβλεψη (άλλωστε, μέχρι τις συζητήσεις, την άνοιξη, για το δημόσιο χρέος και τη μελλοντική μορφή στήριξης της Ελλάδας, μπορεί να υπάρξει σταθερό σχήμα στο Βερολίνο), η καγκελάριος Α. Μέρκελ κληροδοτεί αρκετά ζητήματα.
Κυριότερα εξ αυτών, που επηρεάζουν άμεσα την ελληνική εξωτερική πολιτική, είναι οι ενταξιακές συνομιλίες Ε.Ε. - Τουρκίας, η συμφωνία με την Αγκυρα στο Μεταναστευτικό και η κατάσταση στα Βαλκάνια, με αιχμή τις σχέσεις της ΠΓΔΜ με τους ευρωατλαντικούς θεσμούς.
Σύμφωνα με έγκυρες διπλωματικές πηγές, οι συνεργάτες της καγκελαρίου και το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών βρίσκονταν τις τελευταίες εβδομάδες (με την πεποίθηση ότι οι συνομιλίες για τη συγκρότηση συνασπισμού δεν θα κατέρρεαν) σε επαφές με άλλα ισχυρά μέλη της Ε.Ε. για τη συνέχιση του λεγόμενου «Berlin Process». Πρόκειται για τη διαδικασία που εγκαινιάστηκε το καλοκαίρι του 2014, με τη διοργάνωση στο Βερολίνο ειδικής συνόδου με τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων (Αλβανία, Βοσνία, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, ΠΓΔΜ και Σερβία), κατά παράκαμψη κάθε έννοιας κοινοτικής αλληλεγγύης, αφού όλα αυτά τα κράτη βρίσκονται σε κάποια μορφή διαλόγου ή σύνδεσης με την Ε.Ε. και -υποτίθεται ότι- όλες οι σχετικές επαφές θα έπρεπε να διεξάγονται στις Βρυξέλλες. Η κυρία Μέρκελ δεν έκρινε σκόπιμη, ούτε επί κυβέρνησης Σαμαρά ούτε επί κυβέρνησης Τσίπρα, την πρόσκληση της Ελλάδας στο «Berlin Process», αποδεικνύοντας ότι οι -κατά τα άλλα, στενές- σχέσεις Αθήνας - Βερολίνου δεν βρίσκονται σε τέτοιο σημείο εμπιστοσύνης, ώστε να ανατεθεί στην Ελλάδα ρόλος «τοποτηρητή» στην περιοχή.
Αντίθετα, η Γερμανία προσκάλεσε τις (ελεγχόμενες) Κροατία και Σλοβενία, τη σταθερή φίλη Αυστρία και, στο πνεύμα κάποιου ανοίγματος στην Ε.Ε., εξασφάλισε τη συμμετοχή και της Γαλλίας και της Ιταλίας (αντίστοιχα, οι σύνοδοι του 2016 και του 2017 συγκλήθηκαν στο Παρίσι και στην Τεργέστη).
Κατά τις ίδιες διπλωματικές πηγές, είναι πολύ πιθανόν η σύνοδος «Berlin Process» του 2018 να συγκληθεί στο Λονδίνο, σε μια συνειδητή προσπάθεια του Βερολίνου να δείξει (ή να υποκριθεί) ότι δεν πρόκειται πλέον για μια γερμανική πρωτοβουλία, αλλά για σχήμα ευρύτερης μορφής με μακρύ μέλλον. Αν και ακόμα δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών Γερμανίας και Βρετανίας -και η πολιτική κρίση στο Βερολίνο ίσως την καθυστερήσει ή την ακυρώσει-, η ντε φάκτο διεύρυνση του «Berlin Process», με μια σύνοδο στο Λονδίνο, θα αποκτήσει μεγάλη σημασία.
Θα σημαίνει, μεταξύ άλλων, απόδειξη του επιχειρήματος της κυβέρνησης Μέι και του Φόρεϊν Οφις ότι, με το Brexit, «φεύγουμε από την Ε.Ε., αλλά όχι από την Ευρώπη» και, επίσης, θα επαναφέρει το ενδιαφέρον της Βρετανίας για τα Βαλκάνια, για πρώτη φορά από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 1991-1992 και τον πόλεμο στο Κόσοβο το 1999. Αν, μάλιστα, η εξέλιξη αυτή συνδυαστεί με τις νέες αμυντικές δομές της Ε.Ε. μετά το Brexit (και σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ), τότε πολλοί συσχετισμοί αλλάζουν.
Μια τέτοια εξέλιξη, αν και αιφνιδιαστική, δεν είναι απαραίτητα αρνητική για τα ελληνικά συμφέροντα, αλλά οπωσδήποτε θα απαιτήσει κάποιους ανασχεδιασμούς.
* Ο Αλέξανδρος Τάρκας είναι εκδότης του περιοδικού «Άμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια