Γράφει ο Κωνσταντίνος Παντελής
Εντείνονται τις τελευταίες ώρες οι εξελίξεις σε σχέση με τον απομονωτισμό στον οποίο περιέρχεται το Κατάρ, με βάση τις κατηγορίες για στήριξη και χρηματοδότηση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας.
Μετά τις πρότερες ανάλογες ενέργειες των γειτόνων τους στον Αραβικό Κόλπο και την Αίγυπτο τη Δευτέρα, χθες η Ιορδανία και η Μαυριτανία (κράτος-μέλος του Αραβικού Συνδέσμου) διέκοψαν σχεδόν ολοκληρωτικά τις διπλωματικές τους σχέσεις με το Κατάρ.
Στην περίπτωση του Κατάρ τίθεται το ζήτημα της λεγόμενης κρατικά υποστηριζόμενης τρομοκρατίας (State sponsored terrorism). Εάν δεν υπάρχουν ξεκάθαρες αποδείξεις ότι ένα κράτος υποκινεί με οποιοδήποτε μέσο τρομοκρατικές ενέργειες (π.χ. σύσταση και/ή χρηματοδότηση τρομοκρατικής οργάνωσης, υπόθαλψη και ασυλία τρομοκρατών κτλ.) τότε, ο μαζικός διπλωματικός αποκλεισμός με βάση πολιτικές, οικονομικές και στρατηγικές σκοπιμότητες και με ρητορική που στοχοποιεί ένα ολόκληρο πετρελαιοπαραγωγικό έθνος του Κόλπου κομβικής οικονομικής και εμπορικής σημασίας, μπορεί να επιφέρει πολλαπλάσια πολιτικά κόστη εκατέρωθεν από όσα υπολογίζεται.
Το ίδιο το ζήτημα της σύνδεσης του Κατάρ με την τρομοκρατία δεν είναι μονοδιάστατο, καθώς η Ντόχα δέχεται κατηγορίες για υποστήριξη σε μια σειρά από ριζοσπαστικοποιημένα σχήματα, όπως η Μουσουλμανική Αδελφότητα – γεγονός για το οποίο την κατηγορούν τόσο τα υπόλοιπα κράτη του Κόλπου όσο και η Αίγυπτος – και η Hamas, πάγια θέση εναντίωσης της Σαουδικής Αραβίας στο Κατάρ.
Το περιεχόμενο της σύγκρουσης περιπλέκεται ακόμα περισσότερο, καθώς μιλάμε για μία νέα διαμάχη μεταξύ Σουνιτικών κρατών με φόντο την εμπλοκή του Σιιτικού Ιράν, σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν κυρίως οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, πήρε θέση την Τρίτη όσον αφορά στο αδιέξοδο στον αραβικό κόσμο, επαινώντας τις ενέργειες των χωρών της Μέσης Ανατολής ενάντια στο Κατάρ, αν και αργότερα είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Σαουδάραβα βασιλιά, Salman, στον οποίο τόνισε την ανάγκη για ενότητα στον Κόλπο.
Η γενικότερη στάση των ΗΠΑ είναι πάντως από μόνη της άξια ανάλυσης. Στη χώρα του Κόλπου όπου διατηρείται η μεγαλύτερη αμερικανική βάση στην περιφέρεια, η Αμερική φαίνεται να προβάλει κάπως άκομψα μια προσέγγιση της μορφής μαστιγίου και καρότου. Παραδέχεται ότι η Ντόχα έχει προβεί σε σημαντικά βήματα ως προς τον περιορισμό των τρομοκρατών, μέσω παγώματος τραπεζικών λογαριασμών και διαφορετικής μορφής ελέγχων, αλλά ταυτόχρονα κουνάει το δάχτυλο, διατείνεται ότι το Κατάρ πρέπει να εκπληρώσει περισσότερες δεσμεύσεις και υποδέχεται ένθερμα τη συσπείρωση των υπόλοιπων αραβικών κρατών εναντίον του. Και βέβαια, δεν χάνει ευκαιρία να συνδέσει την κατάσταση στον Κόλπο με τη διασφάλιση της εσωτερικής ασφάλειας στην Αμερική, λίγες μέρες αφότου ο ίδιος ο Trump κάλεσε τον αραβικό κόσμο να ενωθεί ενάντια στον ισλαμικό φονταμενταλισμό.
Στο μεταξύ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα απαγόρευσαν στους πολίτες τους να δημοσιεύουν εκφράσεις συμπάθειας προς το Κατάρ, με τους ιθύνοντες να ισχυρίζονται ότι προτίθενται να τιμωρήσουν τους παραβάτες με φυλάκιση έως και 15 ετών, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας της Νέας Ζηλανδίας Gulf News και το παν-αραβικό κανάλι Al-Arabiya, σήμερα Τετάρτη.
«Αυστηρή και αποφασιστική δράση θα ληφθεί εναντίον όσων δείχνουν συμπάθεια ή οποιαδήποτε μορφή προκατάληψης υπέρ του Κατάρ ή εναντίον όσων αντιτάσσονται στη θέση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, είτε πρόκειται για μέσα κοινωνικής δικτύωσης είτε για οποιοδήποτε είδος λόγου, γραπτής, οπτικής ή λεκτικής μορφής», ανέφερε στο Gulf News ο Γενικός Εισαγγελέας των ΗΑΕ, Hamad Saif al-Shamsi. Πέρα από μια πιθανή φυλάκιση, στους «δράστες» πορβλέπεται επίσης να επιβληθεί πρόστιμο τουλάχιστον 500.000 dirhams, σύμφωνα πάντα με την εφημερίδα, και μια σαφή διατύπωση στα μέσα, στην αραβική γλώσσα.
Σε κάθε περίπτωση, μετά την έκρηξη των αλλεπάλληλων διπλωματικών επεισοδίων, συνθήματα εναντίον και υπέρ του Κατάρ βρίσκονταν μεταξύ των κορυφαίων θεμάτων που συζητήθηκαν στο Twitter στα αραβικά, το οποίο είναι και ένα εξαιρετικά δημοφιλές μέσο έκφρασης στον αραβικό κόσμο. Οι εφημερίδες και τα τηλεοπτικά δίκτυα στην περιοχή έχουν επίσης εμπλακεί σε έναν λεκτικό πόλεμο για το ρόλο του Κατάρ.
Σε όλα αυτά προστίθεται η κομβικής σημασίας αποκοπή των διόδων μεταφοράς, ο αποκλεισμός εναερίου χώρου μεταξύ Κατάρ και υπολοίπων κρατών του Κόλπου, αλλά και οι ανησυχίες που έχουν επικρατήσει στην αγορά αργού πετρελαίου, φυσικού αερίου και μεταλλευμάτων. Δεν πρέπει επίσης να παραβλεφθούν οι εικόνες Καταριανών να συνωστίζονται χθες στα σούπερ μάρκετ για να προμηθευτούν τα απαραίτητα με τον φόβο μιας απόλυτης απομόνωσης της χώρας.
Η ουσία είναι ότι η διαμάχη των περιφερειακών «κολοσσών» του Κόλπου και άλλω αραβικών κρατών με το Κατάρ λαμβάνει ευρείες διαστάσεις και εκτός αλλά και εντός συνόρων. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη και τον κατά τα δυτικά δεδομένα απολυταρχικό τρόπο διακυβέρνησης σε καθεστώτα όπως αυτό των ΗΑΕ ή της Σαουδικής Αραβίας, θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε τις εξελίξεις και τον αντίκτυπο που θα έχει αυτός ο διπλωματικός αποκλεισμός στην κοινωνία των πολιτών αλλά και την ενδεχόμενη κλιμάκωση της δράσης των τζιχαντικών ομάδων στην περιοχή, πολλώ δε μάλλον την αντίδραση της Τεχεράνης.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
Εντείνονται τις τελευταίες ώρες οι εξελίξεις σε σχέση με τον απομονωτισμό στον οποίο περιέρχεται το Κατάρ, με βάση τις κατηγορίες για στήριξη και χρηματοδότηση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας.
Μετά τις πρότερες ανάλογες ενέργειες των γειτόνων τους στον Αραβικό Κόλπο και την Αίγυπτο τη Δευτέρα, χθες η Ιορδανία και η Μαυριτανία (κράτος-μέλος του Αραβικού Συνδέσμου) διέκοψαν σχεδόν ολοκληρωτικά τις διπλωματικές τους σχέσεις με το Κατάρ.
Στην περίπτωση του Κατάρ τίθεται το ζήτημα της λεγόμενης κρατικά υποστηριζόμενης τρομοκρατίας (State sponsored terrorism). Εάν δεν υπάρχουν ξεκάθαρες αποδείξεις ότι ένα κράτος υποκινεί με οποιοδήποτε μέσο τρομοκρατικές ενέργειες (π.χ. σύσταση και/ή χρηματοδότηση τρομοκρατικής οργάνωσης, υπόθαλψη και ασυλία τρομοκρατών κτλ.) τότε, ο μαζικός διπλωματικός αποκλεισμός με βάση πολιτικές, οικονομικές και στρατηγικές σκοπιμότητες και με ρητορική που στοχοποιεί ένα ολόκληρο πετρελαιοπαραγωγικό έθνος του Κόλπου κομβικής οικονομικής και εμπορικής σημασίας, μπορεί να επιφέρει πολλαπλάσια πολιτικά κόστη εκατέρωθεν από όσα υπολογίζεται.
Το ίδιο το ζήτημα της σύνδεσης του Κατάρ με την τρομοκρατία δεν είναι μονοδιάστατο, καθώς η Ντόχα δέχεται κατηγορίες για υποστήριξη σε μια σειρά από ριζοσπαστικοποιημένα σχήματα, όπως η Μουσουλμανική Αδελφότητα – γεγονός για το οποίο την κατηγορούν τόσο τα υπόλοιπα κράτη του Κόλπου όσο και η Αίγυπτος – και η Hamas, πάγια θέση εναντίωσης της Σαουδικής Αραβίας στο Κατάρ.
Το περιεχόμενο της σύγκρουσης περιπλέκεται ακόμα περισσότερο, καθώς μιλάμε για μία νέα διαμάχη μεταξύ Σουνιτικών κρατών με φόντο την εμπλοκή του Σιιτικού Ιράν, σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν κυρίως οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, πήρε θέση την Τρίτη όσον αφορά στο αδιέξοδο στον αραβικό κόσμο, επαινώντας τις ενέργειες των χωρών της Μέσης Ανατολής ενάντια στο Κατάρ, αν και αργότερα είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Σαουδάραβα βασιλιά, Salman, στον οποίο τόνισε την ανάγκη για ενότητα στον Κόλπο.
Η γενικότερη στάση των ΗΠΑ είναι πάντως από μόνη της άξια ανάλυσης. Στη χώρα του Κόλπου όπου διατηρείται η μεγαλύτερη αμερικανική βάση στην περιφέρεια, η Αμερική φαίνεται να προβάλει κάπως άκομψα μια προσέγγιση της μορφής μαστιγίου και καρότου. Παραδέχεται ότι η Ντόχα έχει προβεί σε σημαντικά βήματα ως προς τον περιορισμό των τρομοκρατών, μέσω παγώματος τραπεζικών λογαριασμών και διαφορετικής μορφής ελέγχων, αλλά ταυτόχρονα κουνάει το δάχτυλο, διατείνεται ότι το Κατάρ πρέπει να εκπληρώσει περισσότερες δεσμεύσεις και υποδέχεται ένθερμα τη συσπείρωση των υπόλοιπων αραβικών κρατών εναντίον του. Και βέβαια, δεν χάνει ευκαιρία να συνδέσει την κατάσταση στον Κόλπο με τη διασφάλιση της εσωτερικής ασφάλειας στην Αμερική, λίγες μέρες αφότου ο ίδιος ο Trump κάλεσε τον αραβικό κόσμο να ενωθεί ενάντια στον ισλαμικό φονταμενταλισμό.
Στο μεταξύ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα απαγόρευσαν στους πολίτες τους να δημοσιεύουν εκφράσεις συμπάθειας προς το Κατάρ, με τους ιθύνοντες να ισχυρίζονται ότι προτίθενται να τιμωρήσουν τους παραβάτες με φυλάκιση έως και 15 ετών, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας της Νέας Ζηλανδίας Gulf News και το παν-αραβικό κανάλι Al-Arabiya, σήμερα Τετάρτη.
«Αυστηρή και αποφασιστική δράση θα ληφθεί εναντίον όσων δείχνουν συμπάθεια ή οποιαδήποτε μορφή προκατάληψης υπέρ του Κατάρ ή εναντίον όσων αντιτάσσονται στη θέση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, είτε πρόκειται για μέσα κοινωνικής δικτύωσης είτε για οποιοδήποτε είδος λόγου, γραπτής, οπτικής ή λεκτικής μορφής», ανέφερε στο Gulf News ο Γενικός Εισαγγελέας των ΗΑΕ, Hamad Saif al-Shamsi. Πέρα από μια πιθανή φυλάκιση, στους «δράστες» πορβλέπεται επίσης να επιβληθεί πρόστιμο τουλάχιστον 500.000 dirhams, σύμφωνα πάντα με την εφημερίδα, και μια σαφή διατύπωση στα μέσα, στην αραβική γλώσσα.
Σε κάθε περίπτωση, μετά την έκρηξη των αλλεπάλληλων διπλωματικών επεισοδίων, συνθήματα εναντίον και υπέρ του Κατάρ βρίσκονταν μεταξύ των κορυφαίων θεμάτων που συζητήθηκαν στο Twitter στα αραβικά, το οποίο είναι και ένα εξαιρετικά δημοφιλές μέσο έκφρασης στον αραβικό κόσμο. Οι εφημερίδες και τα τηλεοπτικά δίκτυα στην περιοχή έχουν επίσης εμπλακεί σε έναν λεκτικό πόλεμο για το ρόλο του Κατάρ.
Σε όλα αυτά προστίθεται η κομβικής σημασίας αποκοπή των διόδων μεταφοράς, ο αποκλεισμός εναερίου χώρου μεταξύ Κατάρ και υπολοίπων κρατών του Κόλπου, αλλά και οι ανησυχίες που έχουν επικρατήσει στην αγορά αργού πετρελαίου, φυσικού αερίου και μεταλλευμάτων. Δεν πρέπει επίσης να παραβλεφθούν οι εικόνες Καταριανών να συνωστίζονται χθες στα σούπερ μάρκετ για να προμηθευτούν τα απαραίτητα με τον φόβο μιας απόλυτης απομόνωσης της χώρας.
Η ουσία είναι ότι η διαμάχη των περιφερειακών «κολοσσών» του Κόλπου και άλλω αραβικών κρατών με το Κατάρ λαμβάνει ευρείες διαστάσεις και εκτός αλλά και εντός συνόρων. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη και τον κατά τα δυτικά δεδομένα απολυταρχικό τρόπο διακυβέρνησης σε καθεστώτα όπως αυτό των ΗΑΕ ή της Σαουδικής Αραβίας, θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε τις εξελίξεις και τον αντίκτυπο που θα έχει αυτός ο διπλωματικός αποκλεισμός στην κοινωνία των πολιτών αλλά και την ενδεχόμενη κλιμάκωση της δράσης των τζιχαντικών ομάδων στην περιοχή, πολλώ δε μάλλον την αντίδραση της Τεχεράνης.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια