Ο δυτικός κόσμος περνάει αυτή τη στιγμή μέσα από μια μεταβατική περίοδο που χαρακτηρίζεται από πολιτική, κοινωνική και οικονομική αβεβαιότητα.
Όσα παρακολουθούμε να συμβαίνουν είναι μάλλον αλληλοσυνδεδεμένα και χαρακτηριστικά αυτής της κρίσης που διανύει ο πλανήτης καθώς αλλάζουν οι συσχετισμοί και διαμορφώνεται μια νέα τάξη πραγμάτων παγκοσμίως.
Η ιστορία του ανθρώπου χαρακτηρίζεται από εποχές σταθερότητας και ηρεμίας και περιόδους ταχύτατων εξελίξεων. Τέτοιες περίοδοι μεγάλων και συχνά βίαιων αλλαγών αναδεικνύουν καινούργιους πολιτικούς συσχετισμούς και συχνά ένα καινούργιο μοντέλο λειτουργίας της οικονομίας. Το 2016 και ήδη το 2017 πολλά σημαντικά γεγονότα διατάραξαν το status quo και δείχνουν ότι η Ανθρωπότητα αλλάζει σιγά σιγά κεφάλαιο.
Το 2016 ήταν χρονιά πυκνών εξελίξεων. Υπεγράφη η συμφωνία στο Παρίσι για την κλιματική αλλαγή, η Β. Κορέα έκανε τις πρώτες δοκιμές πυρηνικών όπλων, η Μεγάλη Βρετανία αποφάσισε να αποχωρήσει από την ΕΕ, έγινε απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, ο Ντόναλντ Τραμπ εξελέγη Πρόεδρος των ΗΠΑ, αυξήθηκαν οι προσφυγικές ροές. Το 2017 είναι έτος με κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις σε όλη την Ευρώπη, και έτος που θα παρατηρηθούν πολιτικές και γεωπολιτικές αλλαγές. Ήδη, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν κλιμακώνει τη διχαστική ρητορική του έναντι στην Ευρώπη, τρομοκρατικές επιθέσεις συνεχίζουν να πολώνουν τους πολίτες, τη στιγμή που η ΕΕ γιορτάζει τα 60 χρόνια από την ίδρυση της ΕΟΚ και προσπαθεί να επανεξετάσει τους στόχους της. Οι πολιτικές εξελίξεις παγκοσμίως διαμορφώνουν ένα πλαίσιο σύγχυσης και αναβρασμού. Η θέση των ισχυρών χωρών ως ηγέτιδων αρχίζει να αμφισβητείται ενώ σταδιακά εμφανίζονται νέοι ισχυροί παίκτες στη γεωπολιτική αρένα. Οι σχέσεις Ευρώπης, Αμερικής, Ρωσίας, Κίνας είναι πολύ εύθραυστες και σίγουρα ασταθείς.
Η αστάθεια και αβεβαιότητα που παρατηρείται στο πολιτικό και γεωπολιτικό επίπεδο αντανακλάται και στην οικονομία. Οι οικονομίες των χωρών του κόσμου είναι σήμερα περισσότερο αλληλοεξαρτώμενες από ποτέ. Παράλληλα, ο πληθυσμός παγκοσμίως αυξάνεται (7.4 δισ), την ώρα που η Ευρώπη γερνάει (ο πληθυσμός της EE ισοδυναμεί πλέον μόνο στο 7% του παγκόσμιου πληθυσμού). Η ΕΕ, αδυνατώντας να ενοποιήσει έγκαιρα τη δημοσιονομική της πολιτική πέραν της νομισματικής, βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο καμπής. Η ασαφής στάση του Ντόναλντ Τραμπ στα θέματα διεθνούς εμπορίου και η ραγδαία ανάπτυξη της Κίνας ενισχύουν αυτό το πλαίσιο σύγχυσης. Την ίδια στιγμή παρατηρούμε ότι η παραδοσιακή ιδέα της «Δεξιάς» και της «Αριστεράς» ως οικονομικών ιδεολογιών έχει αρχίσει να απορρίπτεται προς αναζήτηση ενός πιο επίκαιρου οικονομικού μοντέλου.
Η γενική ανησυχία στη Δύση αποτυπώνεται και στην κοινωνία. Βλέπουμε μια πλήρη και ριζοσπαστική αλλαγή στα πρότυπα, τη συμπεριφορά αλλά και τις προτεραιότητες των νέων σε πολλά θέματα και επίπεδα. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία αναπολούν τις παλαιότερες συνθήκες ζωής τους αδυνατώντας να κατανοήσουν το νέο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Η πληροφορία σήμερα διαχέεται με τρομερή ευκολία και ταχύτητα σε όλους και αυτό κάνει τους ήδη φοβισμένους ή ανασφαλείς πολίτες να γίνονται επιρρεπείς σε κάθε είδους «είδηση» ή άποψη, ακόμα και αν αυτή βασίζεται σε ψευδή στοιχεία.
Όλα επομένως δείχνουν ότι ζούμε στη φάση που το υφιστάμενο σύστημα κλείνει τον κύκλο του. Έτσι εξηγούνται οι ανατρεπτικές αλλαγές που παρατηρούνται με διάφορες μορφές στις ΗΠΑ και σε όλη την Ευρώπη. Είναι χαρακτηριστικές της εποχής που διανύουμε και θα διανύσουμε.
Δεν μπορούμε να προβλέψουμε ποιο θα είναι το επόμενο μοντέλο που θα επικρατήσει, ούτε φυσικά και πως θα ισορροπήσουν οι παγκόσμιοι πολιτικοί συσχετισμοί. Η αλλαγή είναι συνεχής και δυναμική. Το ενδιαφέρον αυτή τη φορά είναι ότι χάρις στην τεχνολογία οι απλοί πολίτες είναι σήμερα ισχυρότεροι από ποτέ ενώ παράλληλα ο κόσμος είναι χαοτικός και αλληλοσυνδεδεμένος. Βρισκόμαστε λοιπόν ενώπιον συνταρακτικών αλλαγών.
* Ο κ. Βασίλης Ι. Μπενόπουλος σπουδάζει PPE στο Πανεπιστήμιο του Sussex
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια