Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία: ο Ντόναλντ Τραμπ εγκαθίσταται στο Λευκό Οίκο «επεισοδιακά», επιβεβαιώνοντας όσα έλεγε προεκλογικά. Έχει ήδη -με… twitter και δηλώσεις- ανατρέψει την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στην Κίνα και χθες ανέτρεψε το σκηνικό δεκαετιών στις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης!
Όσοι ισχυρίστηκαν πως όσα έλεγε προεκλογικά ήταν έπεα πτερόεντα και ότι μετεκλογικά θα συνέχιζε σε γενικές γραμμές την πάγια αμερικανική πολιτική στις διεθνείς σχέσεις, πρέπει τώρα να κάνουν δεύτερες σκέψεις. Σίγουρα ο Τραμπ δεν θα τα ανατρέψει όλα, αλλά αυτά που ήδη δρομολογούν οι δηλώσεις του δεν είναι δευτερεύουσες προσαρμογές αλλά μείζονες ανατροπές.
Το θέμα μου όμως στο σημερινό σημείωμα δεν είναι ο Τραμπ αλλά ποιο είναι το μέλλον της Ευρώπης και της Ελλάδας μέσα (;) σε αυτές τις συνθήκες που διαμορφώνονται. Ο «παράγων» Τραμπ επιταχύνει τις εξελίξεις προς κάποια κατεύθυνση. Ποια είναι αυτή;
Το «σκληρό Brexit»
Το πιάτο των δηλώσεων και της γενικότερης ειδησεογραφίας της χθεσινής μέρας έχει όλες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε. Πριν πάμε στην αντιπαράθεση Τραμπ – Ευρωπαίων, δεν πρέπει να μας διαφύγει ότι πανομοιότυπα δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου λένε πως η Βρετανή πρωθυπουργός Τερέζα Μέι ετοιμάζεται να εξαγγείλει -ίσως και σήμερα- «σκληρό» Brexit σε συνδυασμό με ένα «εναλλακτικό οικονομικό μοντέλο» για τα χαρακτηριστικά του οποίου δεν έχουμε καμία ένδειξη.
Η επί τόσους μήνες αναβλητικότητα της Βρετανίας στο να δρομολογήσει τη διαδικασία του «διαζυγίου» με την Ε.Ε. οφειλόταν εν πολλοίς στο ότι διαπραγματευόταν παρασκηνιακά την πρόσβασή της στην αγορά της ΕΕ, αναμένοντας και την τελική στάση των ΗΠΑ, δηλαδή αναμένοντας τα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών. Τώρα ήρθε το πλήρωμα του χρόνου. Η Βρετανία αποφασίζει «σκληρό διαζύγιο» με την Ε.Ε. ποντάροντας σε εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ. Ήδη αυτά προκαλούν μεγάλη πτώση της λίρας, φυγή τραπεζών από το Citi κ.λπ. Εξ ου και η αναφορά σε κάποιο «εναλλακτικό» οικονομικό μοντέλο.
Ο πόλεμος με την Ε.Ε.
Τι προσέθεσε σε αυτό το δεδομένο ο Τραμπ; Χαιρετίζοντας το Brexit, υποσχέθηκε ειδικές εμπορικές σχέσεις με τη Μ. Βρετανία. Εκτιμώντας ότι και άλλες χώρες θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της Μ. Βρετανίας και θα φύγουν από την Ε.Ε. διεμήνυσε ότι περίπου θεωρεί… αποκατάσταση της φυσικής τάξης των πραγμάτων το φυλορρόημα και τη διάλυση της Ε.Ε., η οποία εξάλλου «φτιάχτηκε για να ανταγωνιστεί εμπορικά τις ΗΠΑ» όπως είπε ορθά-κοφτά στην επίμαχη συνέντευξή του. Διακηρύσσοντας ότι «το ΝΑΤΟ είναι παρωχημένο», έστειλε το μήνυμα ότι οι ΗΠΑ θα πάψουν πλέον να «επιδοτούν» την ασφάλεια στην Ευρωπαϊκή ήπειρο, οπότε οι Ευρωπαίοι πρέπει να αναλάβουν την υπόθεση μόνοι τους: να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες και να αντιμετωπίζουν με τα δικά τους στρατιωτικά μέσα -χωρίς την ισχυρή στρατιωτικά Μ. Βρετανία- τις προκλήσεις, τις ψυχρές ή και θερμές αναμετρήσεις. Και αναγγέλλοντας δασμούς στα προϊόντα των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών που εδρεύουν στο Μεξικό, κήρυξε τον εμπορικό πόλεμο στη Γερμανία!
Όλα αυτά στη διπλωματική γλώσσα λέγονται «κήρυξη πολέμου», πολέμου βεβαίως εμπορικού, γενικότερα οικονομικού και πολιτικο-διπλωματικού.
Mια «πρωσική» E.E. που δεν τους χωράει όλους…
Το ερώτημα «τι θα πράξει η Ευρώπη» μπροστά σε αυτές τις προοπτικές, είναι σχεδόν ταυτόσημο με το ερώτημα «τι θα πράξει η Γερμανία». Διότι απλούστατα δεν υπάρχει άλλη δύναμη ικανή να παίξει το ρόλο του ηγεμόνα σε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο αντίδρασης. Αυτοί που δεν μπορούν να δώσουν τις λύσεις, όπως η Γαλλία διά του υπουργού της Εξωτερικών Ζαν-Μαρκ Ερό, τοποθετήθηκαν με τον αναμενόμενο τρόπο με αφορμή τις δηλώσεις Τραμπ: «Η Ευρώπη θα απαντήσει με ενότητα». Όποιος θέλει να έχει ακριβέστερη εικόνα ποιες είναι οι βαθύτερες αγωνίες που κρύβονται πίσω από τέτοιες εκκλήσεις για «ενότητα», ας διαβάσει τις παρακάτω γραμμές από πρόσφατες δηλώσεις του κ. Γιουνκέρ με αφορμή τη συμπλήρωση 25 χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ:
«Χωρίς την ΕΕ καμία χώρα-μέλος δεν είναι ικανή από μόνη της να έχει πολιτικό βάρος στον κόσμο. Αυτή τη στιγμή είμαστε ένα σημαντικό μέρος της παγκόσμιας οικονομίας, το 25% του ΑΕΠ. Σε δέκα χρόνια, το ποσοστό αυτό θα είναι 15%. Σε 20 χρόνια κανένα μέλος της ΕΕ μόνο του δεν θα είναι μέλος της G7». Και πρόσθεσε μερικά ακόμη δραματικότερα στοιχεία για τη δημογραφική παρακμή της Ε.Ε. σ’ έναν κόσμο που σε λίγες δεκαετίες θα αριθμεί 10 δισ. κατοίκους…
Ότι αυτά που λέει ο Γιουνκέρ ισχύουν και για τη Γερμανία, είναι αναμφισβήτητο. Το ζήτημα ωστόσο είναι ότι η Γερμανία εννοεί την «ενότητα» με πολύ διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι ο κ. Ζαν-Μαρκ Ερό και ο κ. Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ: ενότητα όσων αντέχουν τις συνθήκες ενός «καθαρού» και «μη επιδοτούμενου» ανταγωνισμού! Ενώ ο Τραμπ λέει στη Γερμανία ότι ο κόσμος δεν φτιάχτηκε για να πουλάτε εσείς έτσι απλά Μερσεντές στις ΗΠΑ, η Γερμανία λέει σε όσους δεν αντέχουν ότι η Ε.Ε. δεν φτιάχτηκε για να επιδοτεί το ανταγωνιστικό σας μειονέκτημα!
Αν ο Τραμπ «τραμπουκίζει την Ευρώπη» όπως έγραψε κάποια εφημερίδα, η Γερμανία «τραμπουκίζει» τους Ευρωπαίους εταίρους με μια «ενότητα» πρωσικής κοπής και σκληρότητας. Απλούστατα η Γερμανία θέλει να «ψηλώσει» ενάντια στη Γαλλία, την Ιταλία κ.λπ. κι όχι μαζί τους.
Μια τέτοια Ευρώπη ολοφάνερα δεν τους χωράει όλους. Αυτό το ξέρει καλά ο Τραμπ και γι’ αυτό δηλώνει ότι θα ακολουθήσουν και άλλοι μετά το Brexit. Όταν γερμανικά think tanks θέτουν ζήτημα αν η Ιταλία θα αντέξει στο ευρώ, αντιλαμβανόμαστε ότι είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα ο Τραμπ, παρά τα μυξοκλάματα του Γιουνκέρ…
Και αυτή η διαπίστωση είναι ένα ηχηρό καμπανάκι για την Ελλάδα.
Ο Τσίπρας «πάει» με… Σόιμπλε
Όταν έχει τεθεί ζήτημα αν αντέχει η Ιταλία στο ευρώ, είναι αυτονόητο ότι ο κ. Σόιμπλε θεωρεί πως η Ελλάδα δεν αντέχει! Το είπε πρώτη φορά στον Βενιζέλο το 2011, το επανέλαβε στον Τσίπρα το καλοκαίρι του 2009, το ξαναλέει τώρα – για όσους δεν εθελοτυφλούν και μπορούν να «διαβάσουν» σωστά αυτά που λέει. Δεν υπάρχει στοιχειωδώς σοβαρός σχεδιασμός πολιτικής που να μην ξεκινάει από αυτό το σημείο! Και από αυτή την άποψη, προκαλεί κατάπληξη το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση «χαιρετίζει» την πιθανή αποχώρηση του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα!
Κατάπληξη γιατί το μήνυμα του Σόιμπλε δεν χρειάζεται «μετάφραση»: ή θα πείτε «ναι σε όλα» στο ΔΝΤ, οπότε θα συνεχιστεί το τρέχον πρόγραμμα ή η εκκρεμότητα θα μείνει για πολύ καιρό, διότι η γερμανική Βουλή θα πρέπει να συζητήσει από την αρχή για νέο πρόγραμμα! Το οποίο μάλιστα θα περιλαμβάνει ενισχυμένο μηχανισμό εγγυήσεων – για το τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό, θα μιλήσουμε σε άλλο μας σημείωμα. Ποιος στοιχειωδώς λογικός άνθρωπος μπορεί να βρει κάτι θετικό σε αυτό το δίλημμα και σε αυτή την εξέλιξη;
Κι όμως, η στάση της ελληνικής κυβέρνησης έχει μια ερμηνεία τυπικά… ελληνική: απλούστατα κρίνει με βάση τα σενάρια που θεωρεί πιο ευνοϊκά για τη δική της επιβίωση. Και στη συνέχεια τα διαχειρίζεται επικοινωνιακά.
Στην προκείμενη περίπτωση όμως μοιάζει με αυτόν που ενώ έχει ξεσπάσει χιονοθύελλα, βγαίνει έξω με τα εσώρουχα…
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια