Η κλίμακα Καρντάσεφ είναι μία μέθοδος κατάταξης ενός πολιτισμού σύμφωνα με την ενέργεια που είναι σε θέση να καταναλώνει και να χειραγωγεί, η οποία και αντιστοιχεί ταυτόχρονα στο βαθμό εξάπλωσης του πολιτισμού αυτού στον Κόσμο.
Προτάθηκε το 1964 από τον Ρώσο αστρονόμο Νικολάι Καρντάσεφ (Nikolai Kardashev). Με την επέκταση της κλίμακας Καρντάσεφ και πριν τη μονάδα προκύπτει μέτρο αξιολόγησης και του ανθρώπινου πολιτισμού στην ιστορία του. Η βασική βαθμονόμηση γίνεται με βάση τέσσερις ενεργειακούς τύπους, 0, Ι, ΙΙ και ΙΙΙ.
Δείγματα πολιτισμών που θα μπορούσαν να αντιστοιχιστούν στην κλίμακα Καρντάσεφ είναι τόσο ο γήινος όσο και άλλοι εξωγήινοι υποθετικοί πολιτισμοί.
Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά των τεσσάρων ενεργειακών θέσεων της κλίμακας Καρντάσεφ.
Οι πολιτισμοί που βρίσκονται μεταξύ των τύπων 0 και Ι, όπως ο γήινος πολιτισμός, χρησιμοποιούν ενέργεια που παράγεται από τον πλανήτη στον οποίο κατοικούν. Την αντλούν κυρίως από πηγές που είναι ήπια αποθηκευμένες, και προέρχονται από νεκρές πλέον μορφές ζωής όπως το κάρβουνο, το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο.
Σύμφωνα με τον Καρλ Σαγκάν, κατά τη περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης, το έτος 1900, γήινος πολιτισμός βρίσκονταν στο 0,58 ενώ το 2012 βρίσκονταν στο 0,72 της κλίμακας. Σύμφωνα με την εκτίμηση του Freeman Dyson πιθανώς να φτάσουμε τον τύπο I σε 100 – 200 χρόνια, τον τύπο II γύρω στο έτος 11.200 και τον Τύπο III σε 100.000 έως 1 εκατομμύριο χρόνια.
Η περίοδος μετάβασης από ένα πολιτισμό τύπου 0 σε πολιτισμό τύπου Ι, θεωρείται η πιο κρίσιμη και η πλέον επικίνδυνη στην κλίμακα, καθώς ο πολιτισμός στο στάδιο αυτό δεν έχει ακόμα αναπτύξει επαρκή συλλογική νοημοσύνη και η χρήση των νέων δυνάμεων μπορεί να τον αφανίσει, πριν την πλήρη μετάβασή του σε τύπο Ι. Μια πιθανή χρήση πυρηνικών, βιολογικών και γεωφυσικών όπλων μαζικής καταστροφής, την ανεξέλεγκτη άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη αλλά και την καταστροφή των φυσικών μηχανισμών προστασίας όπως η μαγνητόσφαιρα και το στρώμα του όζοντος.
Ο πολιτισμός τύπου Ι έχει καταφέρει να δαμάσει και καταναλώνει την ενέργεια που του προσφέρει ο ίδιος ο πλανήτης του, τον οποίο και ελέγχει πλήρως. Η θερμοκρασία και το κλίμα του πλανήτη ελέγχονται ή αλλάζουν κατά βούληση, ενώ τα έντονα καιρικά φαινόμενα όπως τυφώνες και ισχυρές καταιγίδες ελέγχονται απόλυτα και προσφέρουν την ενέργειά τους στον πολιτισμό αυτό. Πιθανώς από έναν τέτοιο πολιτισμό μπορούν να ελεγχθούν κατά βούληση τόσο η ηφαιστειακή όσο και η σεισμική δραστηριότητα. Επίσης, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου κατοικούνται απίθανα μέχρι πρότινος μέρη, όπως οι ωκεανοί μέσω πλωτών πόλεων.
Ο πολιτισμός τύπου ΙΙ ελέγχει την ενέργεια του άστρου του και έχει ήδη αποικίσει το αστρικό του σύστημα. Στην περίπτωση του ανθρώπου της Γης, θα έλεγχε τον Ήλιο, αντλώντας την ενέργεια του από εκεί, έχοντας πια εξαντλήσει τα αποθέματα ενέργειας του πλανήτη όπου κατοικεί. Ο πολιτισμός σε αυτό το επίπεδο θεωρείται ήδη αθάνατος λόγω της πνευματικής του ωριμότητας στον έλεγχο των μέσων μαζικής καταστροφής.
Ομοίως, καμία φυσική διεργασία δεν μπορεί να τον αφανίσει καθώς είναι πλέον ικανός είτε να τη σταματήσει είτε να αποτρέψει τα καταστροφικά της αποτελέσματα. Σημειωτέον ότι η ενέργεια που καταναλώνει είναι 10 δισεκατομμύρια φορές περισσότερη από την παραγόμενη ενέργεια ενός πολιτισμού τύπου I.
Ο πολιτισμός τύπου ΙΙΙ ελέγχει την ενέργεια σε γαλαξιακό επίπεδο στο σύνολο του γαλαξία του και πιθανώς να έχει αποικίσει έναν ή περισσότερους γειτονικούς γαλαξίες. Ένας τέτοιος πολιτισμός έχει φτάσει σε επίπεδο να πειραματίζεται ενεργειακά ακόμη και με τις μαύρες τρύπες ή και τις σκουληκότρυπες. Μπορεί να πραγματοποιεί ταξίδια στο χώρο και το χρόνο εντός του σύμπαντος και έχει τη δυνατότητα να διαφύγει στο παρελθόν σε περίπτωση που στο σύμπαν του επέλθει θερμικός θάνατος. Ομοίως, η ενέργεια που καταναλώνει είναι 10 δισεκατομμύρια φορές περισσότερη από την παραγόμενη ενέργεια ενός πολιτισμού τύπου II.
Εκτός όμως των προηγούμενων πολιτισμικών τύπων, ο αστρονόμος Zoltan Galantai όρισε μία θεωρητική προέκταση της κλίμακας, προς ένα νέο πιο προηγμένο τύπο, τον τύπο IV, που μπορεί και ελέγχει την ενέργεια ολόκληρου του ορατού σύμπαντος καθώς και τη σκοτεινή ύλη. Πιθανώς να μπορεί να ταξιδέψει σε άλλα σύμπαντα ή να στέλνει πληροφορίες σε αυτά, ώστε να αναπτυχθεί πιο γρήγορα ο πολιτισμός τους.
Ένας τέτοιος πολιτισμός προσεγγίζει ή και υπερβαίνει κάθε όριο επιστημονικής φαντασίας, με βάση τις σημερινές μας επιστημονικές γνώσεις. Ο ίδιος ο Galantai μάλιστα έχει συμφωνήσει ότι ένας τέτοιος πολιτισμός δεν θα ήταν ανιχνεύσιμος, καθώς οι πράξεις του δεν θα διέφεραν από τις ίδιες τις φυσικές διεργασίες.
Η ανάπτυξη ενός πολιτισμού έχει άμεση ή έμμεση σχέση με το είδος της χρησιμοποιούμενης ενέργειας και τις μεθόδους συλλογής και διανομής της.
Ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο, που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι, ότι είμαστε εκείνες οι γενιές που θα καθορίσουν το εάν θα γίνει η μετάβαση από τον πολιτισμό τύπου 0 σε ένα πολιτισμό τύπου Ι ή εάν θα καταστρέψουμε τον εαυτό μας λόγω της πνευματικής και κοινωνικής μας ανεπάρκειας.
Στο βίντεο που ακολουθεί μπορείτε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για την κλίμακα Καρντάσεφ:
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια