Η ρίζα του κακού

Γράφει ο Γιώργος Μαλούχος

Σχεδόν ένα τέταρτο αιώνος συμπληρώνεται σήμερα από την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ στις 7 Φεβρουαρίου 1992. Τη Συνθήκη που γέννησε το «κοινό» ευρωπαϊκό νόμισμα και καθόρισε το μέλλον.

Δυστυχώς, η διάχυτη σε πολλούς εκείνη την εποχή αισιοδοξία κάθε άλλο παρά επαληθεύτηκε: η Ευρώπη είναι σήμερα πιο κατακερματισμένη, υποκριτική, εθνοκεντρική, μπερδεμένη και βαθιά ανήμπορη όσο ποτέ έναντι των ιστορικών προκλήσεων στα χρόνια της διαδικασίας ενοποίησης. Το μέλλον κάθε άλλο παρά αισιοδοξία επιτρέπει.

Την εποχή που υπεγράφη το Μάαστριχτ ένα κλίμα αναγεννητικής ελπίδας κυριαρχούσε παντού στη Γηραιά Ηπειρο παρά τις πολλές δυσκολίες που είχαν συσσωρευθεί από την πτώση του σοβιετικού μπλοκ. Πολλοί δεν έχουν ακόμη συνειδητοποιήσει την οργανική ιστορική συνοχή ανάμεσα στα μεγάλα γεγονότα της εποχής, εκ των οποίων η Συνθήκη του «κοινού» νομίσματος υπήρξε το προτελευταίο: το 1989 πέφτει το Τείχος του Βερολίνου, έναν χρόνο αργότερα, στις 3 Οκτωβρίου 1990, επανενώνεται η Γερμανία με την αυτοκατάργηση της ΛΔΓ, η μία μετά την άλλη οι πρώην χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας απελευθερώνονται και ξεκινούν μια νέα, γεμάτη δυσχέρειες πορεία, τον Φεβρουάριο του 1993 υπογράφεται η εν λόγω Συνθήκη που εν τω μεταξύ ετοιμάζεται πυρετωδώς με επίκεντρο τη γερμανική κυβέρνηση - όπως αργότερα το ευρώ με επίκεντρο την Bundesbank. Τέλος, ξαφνικά, το θέρος του επόμενου έτους 1994, η Bundestag λαμβάνει, εν μέσω μεγάλης σύγκρουσης, την απόφαση να μεταφερθεί η πρωτεύουσα της χώρας από τη Βόννη στο Βερολίνο: κατ' ουσίαν ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος έχει μόλις τελειώσει, υπό την έννοια ότι η Γερμανία και η Ευρώπη έχουν, ύστερα από  περίπου μισόν αιώνα, επιστρέψει στο status quo ante.

Από όλα αυτά όμως δύο μόνο στοιχεία είναι που κυριαρχούν παραπλανητικά από την πρώτη στιγμή στην ανάγνωση εκείνης της εποχής - και κυριαρχούν ως σήμερα: πρώτον, ότι η πρώην ΕΣΣΔ έχει πλέον ηττηθεί στον Ψυχρό Πόλεμο, αυτός έχει λήξει οριστικά και η «κόκκινη αυτοκρατορία» διαλύεται, και, δεύτερον, ότι η ελευθερία έχει νικήσει στη λεγόμενη πρώην Ανατολική Ευρώπη. Την ίδια εποχή, ειδικά στην Ελλάδα οι οξείες πολιτικές συγκρούσεις που έχουν επίσης ξεκινήσει το 1989 δεν επιτρέπουν ουσιαστικά στη χώρα να συλλάβει σε βάθος τις κοσμογονικές εξελίξεις.

Στις εξελίξεις εκείνων των χρόνων κείτονται τα θεμέλια ενός οικοδομήματος που σήμερα τρίζει μέχρι διαλύσεως καθώς υπήρξε ρηχό και, κυρίως, ψευδεπίγραφο. Οσο κι αν υπάρχουν και άλλες ουσιώδεις αιτίες, εκεί βρίσκεται η ρίζα του κακού.

ΤΟ ΒΗΜΑ

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.