Πρώτη κατάδυση στα έγκατα όπου γεννιούνται οι σεισμοί

Δεν κατάφεραν να φτάσουν την ίδια την κοιτίδα του Εγκέλαδου, πλησίασαν όμως σε απόσταση μικρότερη των 200 μέτρων: διεθνής ερευνητική ομάδα άνοιξε γεώτρηση σε ένα σεισμικό ρήγμα της Νέας Ζηλανδίας όπου αναμένεται ισχυρός σεισμός. Συμπέρασμα πρώτο, το ρήγμα είναι αναπάντεχα καυτό.

Αρκετές ακόμα ερευνητικές ομάδες έχουν προσπαθήσει να φτάσουν σε ενεργά σεισμικά ρήγματα σε ΗΠΑ, Κίνα, Ταϊβάν και Ιαπωνία, επισημαίνει ο δικτυακός τόπος του περιοδικού Nature. Όμως, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, οι γεωτρήσεις ανοίχτηκαν μετά την εκδήλωση σεισμών.

Στο νησί Σάουθ Άιλαντ της Νέας Ζηλανδίας, ο στόχος ήταν πιο φιλόδοξος. Σχεδόν 90 επιστήμονες από 12 χώρες προσπάθησαν να μελετήσουν το εσωτερικό του ρήγματος πριν έρθει το επόμενο χτύπημα.

Το συγκεκριμένο ρήγμα σημαδεύει την περιοχή όπου η τεκτονική πλάκα του Ειρηνικού τρίβεται με την ινδο-αυστραλιανή πλάκα. Οι δύο πλάκες παραμένουν κλειδωμένες στη θέση τους από τον τελευταίο ισχυρό σεισμό του 1717, και οι γεωλόγοι εκτιμούν ότι η επόμενη δόνηση έχει ήδη καθυστερήσει.

Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε ότι η γεώτρηση θα έφτανε μέχρι το ίδιο το ρήγμα σε βάθος 1.300 μέτρων. Το γεωτρύπανο έφτασε στα 893 μέτρα, οπότε ένας ατσάλινος σωλήνας που εισήχθη στο φρεάτιο για να σταθεροποιήσει τα τοιχώματά του έσπασε και έφραξε την τρύπα, αναγκάζοντας τους ερευνητές να σταματήσουν την προσπάθεια. Κατάφεραν όμως να συλλέξουν δείγματα πετρωμάτων και να εισάγουν στο φρεάτιο ένα καλώδιο οπτικών ινών που λειτουργεί ως θερμόμετρο και σεισμόμετρο.

Η ερευνητική ομάδα εκτιμά ότι έφτασε σε απόσταση μόλις 100 - 200 μέτρων από το ρήγμα, ένα επίτευγμα που τους άφησε όλους ικανοποιημένους.

Το σημαντικότερο εύρημα είναι ότι η θερμοκρασία των πετρωμάτων σε βάθος 830 μέτρων έφτανε τους 110 βαθμούς Κελσίου. Η μέτρηση ήταν μη αναμενόμενη, δεδομένου ότι η θερμοκρασία του υπεδάφους κανονικά ανεβαίνει μόλις 30 βαθμούς για κάθε χιλιόμετρο καθόδου. Το πιθανότερο είναι ότι η θερμότητα είτε αναβλύζει από μεγαλύτερα βάθη ή παράγεται στο ρήγμα λόγω τριβής των πετρωμάτων.

«Είναι πραγματικά ένα αξιοθαύμαστο εύρημα που κανείς δεν είχε προβλέψει» σχολίασε ο Ρούπερτ Σάδερλαντ, επικεφαλής της διεθνούς προσπάθειας.

Στο μέλλον, νέες γεωτρήσεις στο ίδιο ρήγμα θα μπορούσαν να φτάσουν μέχρι το ίδιο το ρήγμα. Όπως λέει ο Σάδερλαντ, «κύριος στόχος είναι να κατανοήσουμε την κατάσταση ενός μεγάλου ρήγματος πριν εκδηλωθεί σεισμός».

Τα ευρήματα θα μπορούσαν να προσφέρουν νέα στοιχεία για τους μηχανισμούς του Εγκέλαδου και ίσως επιτρέψουν μια μέρα την πρόγνωση μεγάλων σεισμών.

Ας ελπίσουμε ότι το ρήγμα του Σάουθ Άιλαντ δεν θα ξυπνήσει πριν προλάβουν οι γεωλόγοι να το φτάσουν.

Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΔΟΛ

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.