O ύπνος θρέφει το... μυαλό

Πλήθος πρόσφατων μελετών αποκαλύπτει τις ευεργετικές συνέπειές του αλλά και τις επιπτώσεις της έλλειψής του

Η πιο πρόσφατη μελέτη για τον ύπνο ανακοινώθηκε στις αρχές Αυγούστου και πραγματοποιήθηκε από ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Ελεν Μπενβενίστε του Πανεπιστημίου Stony Brook της Νέας Υόρκης. Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, η στάση του σώματος κατά τη διάρκεια του ύπνου παίζει ρόλο στην υγεία του εγκεφάλου.

Η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Journal of Neuroscience» έδειξε ότι η καλύτερη στάση ύπνου, τουλάχιστον όσον αφορά τον αποτελεσματικότερο καθαρισμό του εγκεφάλου από τα «απόβλητα» του μεταβολισμού, είναι στο πλευρό. Ισως γι' αυτό ενστικτωδώς η στάση αυτή είναι η πιο δημοφιλής μεταξύ των ανθρώπων και των περισσότερων ζώων. Μεταξύ των ουσιών που αποβάλλονται ευκολότερα είναι οι πρωτεΐνες βήτα αμυλοειδές και ταυ, που γίνονται επικίνδυνες όταν συσσωρεύονται στον εγκέφαλο, οδηγώντας στη δημιουργία «πλακών» και τελικά Αλτσχάιμερ.

Ενισχύει τη μνήμη

Ο ύπνος σχεδόν διπλασιάζει τις πιθανότητες ανάκλησης ξεχασμένων πληροφοριών. Αυτό ανακοίνωσαν τον Ιούλιο  ερευνητές του βρετανικού Πανεπιστημίου του Εξετερ οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ο ύπνος καθιστά τις αναμνήσεις «προσπελάσιμες», ενώ ενισχύει την ανθρώπινη ικανότητα ανάκλησής τους. Εθελοντές που συμμετείχαν σε σχετικό πείραμα κλήθηκαν να ανακαλέσουν συγκεκριμένες λέξεις που είχαν ακούσει είτε πριν από τον βραδινό τους ύπνο, είτε έπειτα από 12 ώρες χωρίς καθόλου ύπνο. Εκείνοι που είχαν κοιμηθεί θυμήθηκαν πολύ ευκολότερα τις λέξεις σε σχέση με τους άλλους που είχαν μείνει άυπνοι.

Οι κίνδυνοι

Ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Βαλέρι Γκαφάροβ της Ρωσικής Ακαδημίας Ιατρικών Επιστημών, πραγματοποίησαν μελέτη σε άνδρες στην οποία διαπίστωσαν ότι όσοι δεν κοιμούνται καλά κινδυνεύουν περισσότερο από έμφραγμα και εγκεφαλικό. Η μελέτη που παρουσιάστηκε πριν από λίγους μήνες στο συνέδριο EuroHeartCare της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Καρδιολογίας δείχνει ότι τα προβλήματα ύπνου πρέπει να θεωρούνται παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως το κάπνισμα, η κακή διατροφή και η έλλειψη σωματικής άσκησης.Οι επιστήμονες εξέτασαν αντιπροσωπευτικό δείγμα 657 ανδρών ηλικίας 25 ως 64 ετών χωρίς ιστορικό εμφράγματος, εγκεφαλικού ή διαβήτη. Τα καρδιαγγειακά περιστατικά καταγράφηκαν για χρονικό διάστημα 14 ετών. Οπως διαπιστώθηκε, μεταξύ όσων έπαθαν έμφραγμα σε αυτή τη χρονική περίοδο, σχεδόν τα δύο τρίτα (το 63%) είχαν επίσης διαταραχές ύπνου. Οι άνδρες με πρόβλημα ύπνου είχαν 2 ως 2,6 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για έμφραγμα και 1,5 ως 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για εγκεφαλικό, σε σχέση με όσους κοιμούνταν κανονικά.

Σύμφωνα με τον Γκαφάροβ, τα προβλήματα ύπνου είναι πιο έντονα σε όσους έχουν ψυχικό στρες (π.χ. λόγω χωρισμού), σε όσους δεν έχουν τελειώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και σε όσους κάνουν βαριά χειρωνακτική εργασία. Ο ρώσος καρδιολόγος ανέφερε ότι, για τους περισσότερους ανθρώπους, αν και όχι για όλους, επαρκής είναι ο ύπνος επτά ως οκτώ ωρών κάθε νύχτα. Οι ερευνητές παρουσίασαν τη μελέτη τους στο συνέδριο EuroHeartCare της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Καρδιολογίας στο Ντουμπρόβνικ της Κροατίας.

Η έλλειψη ύπνου οδηγεί σε προσθήκη κιλών

Η έλλειψη ακόμα και 30 λεπτών πολύτιμου ύπνου την ημέρα μπορεί μακροπρόθεσμα να οδηγήσει στο «ξεκούρδισμα» του μεταβολισμού και στην αύξηση του σωματικού βάρους, εξηγούν οι επιστήμονες. Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου ενδοκρινολογίας ENDO 2015 που έγινε τον Μάρτιο στο Σαν Ντιέγκο, στις ΗΠΑ, από ειδικούς του Κολεγίου Ιατρικής Weill Cornell στο Κατάρ. «Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι ο ύπνος μικρής διάρκειας συνδέεται με την παχυσαρκία και με την εμφάνιση διαβήτη. Εμείς ωστόσο διαπιστώσαμε ότι μόλις 30 λεπτά λιγότερου ύπνου ημερησίως αρκούν για να προκαλέσουν βλάβες μακροπρόθεσμα ως προς την ινσουλινοευαισθησία του οργανισμού» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κύριος συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής Ιατρικής, δρ Σαχράντ Ταχέρι. «Κάτι τέτοιο ενισχύει προηγούμενες παρατηρήσεις κατά τις οποίες ο κουτσουρεμένος ύπνος είχε συνδεθεί με συσσωρευτικές μεταβολικές επιπτώσεις».

ΤΟ ΒΗΜΑ science

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.