Ρεαλπολιτίκ στον Κόλπο

Γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος

Η συνάντηση των ΥΠΕΞ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη είναι ένα γεγονός μείζονος σημασίας, που πρώτα από όλα πιστοποιεί την πολιτική ωριμότητα της Τεχεράνης και του Ριάντ.

Η Σαουδική Αραβία, αφού πέρασε μια περίοδο αμηχανίας μετά τη δημοσιοποίηση των μυστικών διαπραγματεύσεων Ουάσιγκτον - Τεχεράνης πριν από έναν χρόνο, κατανόησε ότι το συμφέρον της βρίσκεται όχι σε μια ξεπερασμένη κινδυνολογία, αλλά στην αναζήτηση διμερούς εξομάλυνσης με την ηγετική δύναμη του σιιτικού Ισλάμ.
Το Ιράν από τη μεριά του θέλει την ολόπλευρη εξομάλυνση με τις ΗΠΑ, αλλά δεν διεκδικεί τον ρόλο του προνομιακού συμμάχου που είχε μέχρι τώρα το Ριάντ. Προσπαθεί να κατοχυρώσει τα συμφέροντά του στο Ιράκ, στη Συρία και στον Λίβανο όχι ως εκχώρηση της Ουάσιγκτον, αλλά στο πλαίσιο μιας γενικότερης περιφερειακής συμφωνίας κυρίων με τη Σαουδική Αραβία.
Πρώτος καρπός αυτής της προσέγγισης ήταν η συγκρότηση της νέας κυβέρνησης Αμπάντι στη Βαγδάτη και η επιβεβαίωση της δυναμικής της διμερούς συνεργασίας είναι η ψυχραιμία με την οποία το Ιράν αντιμετώπισε τον αποκλεισμό του από την ετερόκλητη και ευρύτατη Συμμαχία κατά του ISIS.
Τεχεράνη και Ριάντ με την προσέγγισή τους διευρύνουν και οι δύο τα περιθώρια ελιγμών τους απέναντι στην Ουάσιγκτον. Είναι χαρακτηριστικό ότι η συνεργασία Ιράν - Σαουδικής Αραβίας στο Ιράκ έχει αναδείξει τη νέα κυβέρνηση στη Βαγδάτη ως ενδιάμεσο ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Συρία με συχνές επισκέψεις Ιρακινών αξιωματούχων στη Δαμασκό.
Εκ πρώτης όψεως τα παραπάνω δίνουν την αίσθηση διπλωματικής μοναξιάς της Αγκυρας, που τα τελευταία χρόνια προσπάθησε να κρατά ισορροπίες και να έχει ρυθμιστικό ρόλο ανάμεσα στην Τεχεράνη και στο Ριάντ. Στην κινούμενη όμως άμμο της Μέσης Ανατολής τίποτε δεν αποκλείεται να δούμε, δηλαδή την εν εξελίξει διμερή προσέγγιση Ιράν - Σαουδικής Αραβίας να γίνεται τριμερής με τη συμμετοχή της Τουρκίας, Εγκάρδια Συνεννόηση για μια άτυπη διανομή ζωνών επιρροής στην περιοχή.
Τα παραπάνω είναι μείζονος σημασίας. Την ώρα που οι ΗΠΑ εγκαταλείπουν τον απευθείας επιτόπου παρεμβατισμό και επιχειρούν να αξιοποιήσουν τις αντιθέσεις σιιτικού και σουνιτικού Ισλάμ, οι Μεγάλες Δυνάμεις της περιοχής κινούνται προς την απευθείας συνεννόηση που αν αποδώσει καρπούς, θα οριοθετήσει τον όποιο ρόλο φιλοδοξεί να διαδραματίσει η Ουάσιγκτον.

Έθνος