Η γηραιότερη γυναίκα του κόσμου αποκαλύπτει μυστικά μακροζωίας

Η ανάλυση του αίματός της δείχνει ότι το όριο της ζωής καθορίζεται από τα βλαστικά κύτταρα που ανανεώνουν τους ιστούς

Βαγγέλης Πρατικάκης
Η Χεντρίκε βαν Άντελ-Σίπερ το 2004, έναν χρόνο πριν από τον θάνατό της σε ηλικία 115 ετών (Φωτογραφία:Associated Press )
Η Χεντρίκε βαν Άντελ-Σίπερ γεννήθηκε το 1890 και παρέμεινε υγιής και πνευματικά διαυγής μέχρι την τελευταία στιγμή.
Όταν πέθανε το 2005, σε ηλικία 115 ετών, ήταν η γηραιότερη γυναίκα του κόσμου και ο γηραιότερος άνθρωπος που δώρισε ποτέ το σώμα του στην επιστήμη.

Η ανάλυση του αίματός της δείχνει τώρα ότι το όριο της ανθρώπινης ζωής ίσως καθορίζεται από τα βλαστικά κύτταρα που ανανεώνουν τους ιστούς μας.

Μόλις από δύο αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα

Γενετικές αναλύσεις μαρτυρούν ότι σχεδόν όλα τα λευκά αιμοσφαίρια της υπεραιωνόβιας Ολλανδέζας προέρχονταν από μόλις δύο αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα, αναφέρει διεθνής ομάδα ερευνητών στην επιθεώρηση «Genome Research».

Συγκριτικά, ένα νεογέννητο βρέφος διαθέτει περίπου 20.000 αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα, από τα οποία τα 1.000 λειτουργούν ταυτόχρονα ανά πάσα στιγμή για να ανανεώσουν το αίμα.

Τα βλαστικά κύτταρα της Βαν Άντελ-Σίπερ φαίνεται ότι είχαν εξαντλήσει την ικανότητά τους να πολλαπλασιάζονται και να δίνουν νέα λευκά αιμοσφαίρια. Αυτό ήταν εμφανές στα ίδια τα λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία είχαν εξαιρετικά κοντά τελομερή.

Τα τελομερή είναι δομές που προστατεύουν τα άκρα των χρωμοσωμάτων. Το μήκος τους μειώνεται με κάθε κυτταρική διαίρεση, γεγονός που πιθανώς συνδέεται με τη γήρανση.

Είχαν εξαντλήσει την ικανότητα διαίρεσης

Στην περίπτωση της Βαν Άντελ-Σίπερ, το μήκος των τελομερών των λευκών αιμοσφαιρίων ήταν 17 φορές μικρότερο σε σχέση με εκείνο των τελομερών των κυττάρων του εγκεφάλου, τα οποία δεν διαιρούνται σχεδόν καθόλου στην ενήλικη ζωή. Και αυτό σημαίνει ότι τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα είχαν σχεδόν εξαντλήσει την ικανότητα να διαιρούνται.

Ένα άλλο σημαντικό εύρημα, επισημαίνουν οι ερευνητές, ήταν ότι τα λευκά αιμοσφαίρια της υπεραιωνόβιας εθελόντριας είχαν συσσωρεύσει πάνω από 400 μεταλλάξεις, οι οποίες όμως ήταν αβλαβείς. Τα κύτταρα δεν έφεραν μεταλλάξεις που σχετίζονται με τον καρκίνο, γεγονός που δείχνει ότι η υπέργηρη Βαν Άντελ-Σίπερ διέθετε εξαιρετικά αποτελεσματικούς μηχανισμούς επιδιόρθωσης του DNA, οι οποίοι εμπόδιζαν τον πολλαπλασιασμό καρκινικών κυττάρων.

Κατάψυξη βλαστοκυττάρων για πολλά χρόνια ζωής;

Σύμφωνα με τη δρα Χεν Χόλστετζ του Πανεπιστημίου VU στο Άμστερνταμ, επικεφαλής της μελέτης, τα ευρήματα συνηγορούν στην υπόθεση ότι η εξάντληση των βλαστικών κυττάρων θέτει όρια στο πόσο μπορεί να ζήσει κανείς.

Αυτό αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει τη γήρανση χρησιμοποιώντας βλαστικά κύτταρα που είχε φροντίσει να φυλάξει στην κατάψυξη από μικρή ηλικία. 

Δημοσιεύτηκε στο "ΤΟ ΒΗΜΑ science" την Πέμπτη, 24 Απριλίου 2014