Βαγγέλης Πρατικάκης
Τμήμα του γαλαξία DLA2222-0946 έγινε ορατό με ένα από τα ισχυρότερα τηλεσκόπια του κόσμου Credit: (R. Jorgenson)
Οι περισσότεροι γαλαξίες που μπορούμε να
διακρίνουμε στο όριο του ορατού Σύμπαντος είναι υπέρλαμπροι γίγαντες
εντελώς διαφορετικοί από τον δικό μας Γαλαξία.
Για πρώτη φορά, αμερικανοί αστρονόμοι κατάφεραν να παρατηρήσουν άμεσα έναν «κανονικό» αρχέγονο γαλαξία, ο οποίος δεν αποκλείεται να μοιάζει με τον Μίλκι Ουέι στα αρχικά στάδια του σχηματισμού του.
Αρχαίος
Ο γαλαξίας, με την ονομασία DLA2222-0946, φαίνεται στη Γη όπως ήταν πριν από 10,8 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν το Σύμπαν είχε μόνο το 20% της σημερινής του ηλικίας. Οι γαλαξίες αυτής της ηλικίας, οι οποίοι πιστεύεται ότι ήταν πρόγονοι των σημερινών σπειροειδών γαλαξιών, περιείχαν το ουδέτερο αέριο που αποτέλεσε την πρώτη ύλη για το σχηματισμό άστρων, και η μελέτη τους μπορεί να βελτιώσει τα μοντέλα των κοσμολόγων για την εξέλιξη των άστρων και των μεταγενέστερων γαλαξιών.
Ο DLA2222-0946 ήταν ήδη γνωστός, δεν είχε όμως ανιχνευτεί από το δικό του φως. Προηγούμενες μελέτες τον είχαν εντοπίσει επειδή απορροφά ένα μέρος της ακτινοβολίας ενός ακόμα πιο μακρινού κβάζαρ που βρίσκεται πίσω του. Οι γαλαξίες που έχουν ανιχνευθεί με αυτόν τον τρόπο ονομάζονται DLA (Damped Lyman-alpha).
«Η ιδιαιτερότητα αυτών των γαλαξιών είναι το πόσο κανονικοί είναι. Αντιστοιχούν σε κανονικούς γαλαξίες αντί στους υπέρλαμπρους, ακραίους γαλαξίες που παρατηρούμε συνήθως σε αυτές τις αποστάσεις. Όμως το γεγονός ότι είναι κανονικοί [και άρα αμυδροί] γαλαξίες καθιστά σχεδόν αδύνατη την άμεση παρατήρησή τους» αναφέρει η Ρεγκίνα Γιόργκενσον του Πανεπιστημίου της Χαβάης, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Ο πρώτος
Από τα χιλιάδες DLA που έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα, ο DLA2222-0946 είναι ο πρώτος που παρατηρείται άμεσα. Το τηλεσκόπιο Keck της Χαβάης, ένα από τα ισχυρότερα του κόσμου, μόλις που κατάφερε να διακρίνει ένα τμήμα του γαλαξία, με πλάτος 16.000 έτη φωτός. Κατάφερε επίσης να χαρτογραφήσει την κίνηση του αερίου μέσα σε αυτό το τμήμα. Η μελέτη του DLA2222-0946 και η άμεση παρατήρηση άλλων DLA θα μπορούσε να προσφέρει νέα στοιχεία για την εξέλιξη των γαλαξιών και την αστρογένεση στο νεαρό Σύμπαν.
Η ανακάλυψη παρουσιάστηκε τον Ιανουάριο στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας, και είναι διαθέσιμη στη μορφή προέκδοσης μέσω της υπηρεσίας arXiv.
Για πρώτη φορά, αμερικανοί αστρονόμοι κατάφεραν να παρατηρήσουν άμεσα έναν «κανονικό» αρχέγονο γαλαξία, ο οποίος δεν αποκλείεται να μοιάζει με τον Μίλκι Ουέι στα αρχικά στάδια του σχηματισμού του.
Αρχαίος
Ο γαλαξίας, με την ονομασία DLA2222-0946, φαίνεται στη Γη όπως ήταν πριν από 10,8 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν το Σύμπαν είχε μόνο το 20% της σημερινής του ηλικίας. Οι γαλαξίες αυτής της ηλικίας, οι οποίοι πιστεύεται ότι ήταν πρόγονοι των σημερινών σπειροειδών γαλαξιών, περιείχαν το ουδέτερο αέριο που αποτέλεσε την πρώτη ύλη για το σχηματισμό άστρων, και η μελέτη τους μπορεί να βελτιώσει τα μοντέλα των κοσμολόγων για την εξέλιξη των άστρων και των μεταγενέστερων γαλαξιών.
Ο DLA2222-0946 ήταν ήδη γνωστός, δεν είχε όμως ανιχνευτεί από το δικό του φως. Προηγούμενες μελέτες τον είχαν εντοπίσει επειδή απορροφά ένα μέρος της ακτινοβολίας ενός ακόμα πιο μακρινού κβάζαρ που βρίσκεται πίσω του. Οι γαλαξίες που έχουν ανιχνευθεί με αυτόν τον τρόπο ονομάζονται DLA (Damped Lyman-alpha).
«Η ιδιαιτερότητα αυτών των γαλαξιών είναι το πόσο κανονικοί είναι. Αντιστοιχούν σε κανονικούς γαλαξίες αντί στους υπέρλαμπρους, ακραίους γαλαξίες που παρατηρούμε συνήθως σε αυτές τις αποστάσεις. Όμως το γεγονός ότι είναι κανονικοί [και άρα αμυδροί] γαλαξίες καθιστά σχεδόν αδύνατη την άμεση παρατήρησή τους» αναφέρει η Ρεγκίνα Γιόργκενσον του Πανεπιστημίου της Χαβάης, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Ο πρώτος
Από τα χιλιάδες DLA που έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα, ο DLA2222-0946 είναι ο πρώτος που παρατηρείται άμεσα. Το τηλεσκόπιο Keck της Χαβάης, ένα από τα ισχυρότερα του κόσμου, μόλις που κατάφερε να διακρίνει ένα τμήμα του γαλαξία, με πλάτος 16.000 έτη φωτός. Κατάφερε επίσης να χαρτογραφήσει την κίνηση του αερίου μέσα σε αυτό το τμήμα. Η μελέτη του DLA2222-0946 και η άμεση παρατήρηση άλλων DLA θα μπορούσε να προσφέρει νέα στοιχεία για την εξέλιξη των γαλαξιών και την αστρογένεση στο νεαρό Σύμπαν.
Η ανακάλυψη παρουσιάστηκε τον Ιανουάριο στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας, και είναι διαθέσιμη στη μορφή προέκδοσης μέσω της υπηρεσίας arXiv.
0 Σχόλια