Κυνηγώντας το υδρογόνο στην Αφροδίτη

Όλγα Ζακούτνιαγια

Στις 26 Νοεμβρίου εκτοξεύτηκε το σκάφος για τη μελέτη της ατμόσφαιρας της Αφροδίτης – VeSpR (HACA). Η εκτόξευση έγινε από έναν γεωφυσικό πύραυλο, και το σκάφος εκτέλεσε μία πτήση συνολικά 10 λεπτών, εκ των οποίων εξέτασε την Αφροδίτη για 4 επτά και 10 δευτερόλεπτα.
Παρόλα αυτά, όπως ελπίζουν οι δημιουργοί του, το VeSpR (συντομογραφία του Venus Spectral Rocket) θα βοηθήσει να κατανοήσουν το από πως βρέθηκε νερό στην Αφροδίτη.

Το πείραμα διεξάγει το Πανεπιστήμιο της Βοστόνης. Το VeSpR είναι ένα τηλεσκόπιο υπέρυθρης ακτινοβολίας, το οποίο στοχεύει στη μελέτη ενός και μόνο δείκτη: των γραμμών ακτινοβολίας των ατόμων του υδρογόνου με την ονομασία Laiman – Alpha. Από αυτές οι επιστήμονες ελπίζουν να υπολογίσουν πόσο υδρογόνο βρίσκεται στην άνω ατμόσφαιρα της Αφροδίτης και το ειδικό βάρος του ισότοπού του. Τα στοιχεία αυτά θεωρούνται ως το κλειδί για το προσδιορισμό του νερού στην Αφροδίτη σε διάφορες περιόδους της ιστορίας της και το πόσο γρήγορα εξαφανίστηκε από τον πλανήτη.

Σήμερα στην Αφροδίτη, όπως και στον Άρη, επικρατεί ξηρασία. Αν συγκεντρώσουμε όλο το νερό, το οποίο υπάρχει στην Αφροδίτη, θα καλύψει τον πλανήτη με ένα στρώμα 3 εκατοστών – σε σύγκριση με τα αντίστοιχα 3 χιλιόμετρα της Γης. Δεν ήταν όμως πάντα. Υποθέτουν πως τρεις πλανήτες όμοιοι με τη Γη σχηματίστηκαν με ίση περίπου ποσότητα νερού, στη συνέχεια όμως το νερό αυτό εξαφανίστηκε από την Αφροδίτη και τον Άρη. Συγκεκριμένα, η διαδικασία αυτή συνεχίζεται μέχρι σήμερα: παρόλο που στην επιφάνεια του πλανήτη δεν υπάρχει νερό, στην ατμόσφαιρα υπάρχουν όλα τα μόρια του. Υπό την επίδραση του ηλιακού φωτός διαχωρίζονται σε υδρογόνο και οξυγόνο (ή δευτερίου), τα οποία σταδιακά ανυψώνονται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, και από εκεί τα μεταφέρει ο ηλιακός άνεμος. Τα πιο ελαφρά άτομα του υδρογόνου μεταφέρονται ταχύτερα, του δευτερίου καθυστερούν λίγο. Αν προσδιοριστεί η σχέση του δευτερίου προς το υδρογόνο σε σχέση με το ύψος, τότε ίσως να προσδιορίσουμε την ποσότητα του νερού που υπήρχε στην Αφροδίτη παλιότερα και σε ποιες ποσότητες ο πλανήτης το χάνει σήμερα.

Το ύψος της πτήσης του VeSpR είναι περίπου 110 χιλιόμετρα. Παρόλα που αυτά τα τέσσερα και πλέον λεπτά που το σκάφος θα βρίσκεται στο διάστημα φαίνονται πολύ λίγα, οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Βοστόνης, οι οποίοι πραγματοποιούν το πείραμα, είναι πολύ υπερήφανοι επειδή το επιστημονικό τους συμπέρασμα συνέπεσε με τέσσερις ώρες παρατηρήσεων με το διαστημικό τηλεσκόπιο Χάμπλ. Πολύ περισσότερο που το τηλεσκόπιο VeSpR μετά την πτήση του μπορεί να χρησιμοποιηθεί και πάλι/

Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι σχεδόν ταυτόχρονα η Ιαπωνική Υπηρεσία Διαστήματος (JAXA) ανακοίνωσε την έναρξη των εργασιών του τηλεσκόπιου τροχιάς SPRINT-A, το οποίο είναι στραμμένο στην μελέτη της ατμόσφαιρας της Αφροδίτης και του Άρη. Εκτοξευμένο φέτος το Σεπτέμβριο, το SPRINT-A (σύντμηση του Spectroscopic Planet Observatory for Recognition of Interaction of Atmosphere με την ιαπωνική ονομασία HISAKI) φέρει μαζί του ένα υπέρυθρο φασματόμετρο για την μελέτη του φαινομένου της απώλειας ατμόσφαιρας της Αφροδίτης και του Άρη υπό την επίδραση του ηλιακού ανέμου. Ο δορυφόρος βρίσκεται σε τροχιά ύψους 950 – 1150 χιλιομέτρων και θα λειτουργεί σε αυτήν επί ένα έτος.

greek.ruvr.ru

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια