Λαλίνα Φαφούτη
Ενα ηλιακό σύστημα με επτά πλανήτες εντοπίσθηκε από τους επιστήμονες στα δεδομένα του τηλεσκοπίου Kepler
Η ανακάλυψη έχει διπλή ιδιαιτερότητα.
Εκτός του ότι φέρνει στο φως ένα από τα «πολυπληθέστερα» ηλιακά
συστήματα που έχουν εντοπισθεί ως τώρα, έγινε από εθελοντές «πολίτες»
αστρονόμους οι οποίοι μελέτησαν τα δεδομένα του τηλεσκοπίου Kepler που η
NASA έχει «ανοίξει» για το κοινό.
Το νεοανακαλυφθέν σύστημα απέχει 2.500 έτη φωτός από τη Γη και μοιάζει πολύ με το δικό μας, με τη διαφορά ότι οι εξωπλανήτες που το απαρτίζουν βρίσκονται όλοι πιο κοντά στο άστρο τους από ό,τι η Γη στον Ηλιο.
Ο «χαμένος» έβδομος πλανήτης
Το ηλιακό σύστημα δεν είναι καινούργιο για τους επιστήμονες. Το άστρο του, ένας νάνος με την ονομασία KIC 11442793 ή KOI-351, ήταν γνωστό και οι αστρονόμοι της αποστολής του Kepler είχαν εντοπίσει με τη βοήθεια των δεδομένων του τηλεσκοπίου έξι πλανήτες να περιφέρονται γύρω από αυτό. Τώρα ωστόσο δυο διαφορετικές ερευνητικές ομάδες ανακάλυψαν ξεχωριστά έναν έβδομο πλανήτη ο οποίος είχε διαφύγει από την προσοχή των ερευνητών. Αιτία για αυτή την «παράβλεψη» είναι ο τεράστιος όγκος των στοιχείων που έχουν μπροστά τους
Ο «κυνηγός πλανητών» της NASA, ο οποίος πρόσφατα τέθηκε εκτός μάχης λόγω βλάβης, ήταν σχεδιασμένος έτσι ώστε η ανίχνευση των εξωπλανητών να γίνεται από τις διαβάσεις τους – από τις διαφορές δηλαδή στο φως που εκπέμπει το άστρο τους καθώς αυτοί περνούν από μπροστά του. Αυτό σημαίνει ότι για να εντοπίσουν εξωπλανήτες οι επιστήμονες που εργάζονται στο πλαίσιο της αποστολής του Kepler πρέπει να εξετάσουν την παραμικρή καμπύλη φωτός στα εκατοντάδες επί εκατοντάδων δεδομένα που έχει στείλει το τηλεσκόπιο, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο και χρονοβόρο. Για τον λόγο αυτό έχουν αναπτύξει έναν υπολογιστή ο οποίος έχει αναλάβει αυτό το έργο.
Παράλληλα, ακριβώς λόγω αυτής της της πληθώρας στοιχείων, η NASA έχει ανοίξει μια ειδική ιστοσελίδα με τον τίτλο Planet Hunters μέσω της οποίας διαθέτει δεδομένα του Kepler στο κοινό καλώντας «πολίτες» εθελοντές να τα μελετήσουν και να βγάλουν και αυτοί τα συμπεράσματά τους. Μια τέτοια ομάδα εθελοντών ερευνητών ήταν η μια εκ των δυο που εντόπισαν τον έβδομο πλανήτη. Οι «πολίτες» ερευνητές μάλιστα έκαναν την ανακάλυψη εξετάζοντας τα δεδομένα της Planet Hunters όχι μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή αλλά «παραδοσιακά», με το ανθρώπινο «μάτι».
Ανθρωπος vs υπολογιστή, 1-0
Αυτή η επιτυχία της ομάδας που μελέτησε τα δεδομένα του Planet Hunters θεωρείται από τα μέλη της μια νίκη του ανθρώπου έναντι των μηχανών. «Το να ψάχνει κάποιος να εντοπίσει αυτές τις διαβάσεις φαίνεται σαν ένα έργο τέλεια σχεδιασμένο για έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή» σχολίασε στο BBC ο Κρις Λίντοτ, μεταδιδακτορικός ερευνητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ο οποίος μετείχε στη μελέτη. «Εξακολουθούμε να ανακαλύπτουμε όμως ότι σε αυτές τις ξεχωριστές περιπτώσεις, αυτές τις παράξενες περιπτώσεις, αυτές τις πολύπλοκες περιπτώσεις, οι άνθρωποι μπορούν να νικήσουν τους υπολογιστές».
Η μελέτη του δρος Λίντοτ (ο οποίος είναι επίσης ένας από τους παρουσιαστές της εκπομπής «Sky at Night» του BBC και έχει συμβάλει στη δημιουργία της Planet Hunters) και των άλλων εθελοντών έχει υποβληθεί προς δημοσίευση στην επιθεώρηση «Astronomical Journal» και παρουσιάζεται στον δικτυακό τόπο επιστημονικών προδημοσιεύσεων arXiv.
Η άλλη μελέτη που εντόπισε τον ίδιο έβδομο πλανήτη έγινε από ομάδα αστρονόμων από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, έχει υποβληθεί προς δημοσίευση στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal» και παρουσιάζεται επίσης στο arXiv.
Ομοιότητες και διαφορές με το δικό μας σύστημα
Το KIC 11442793 δεν είναι το μόνο άστρο που «περιστοιχίζεται» από επτά πλανήτες – ένα άλλο άστρο, το HD 10180 θεωρείται ότι έχει επίσης επτά ή ενδεχομένως και εννέα πλανήτες ενώ επτά πλανήτες πιστεύεται ότι περιφέρονται και γύρω από το άστρο GJ 887C. Το σύστημα του KIC 11442793 όμως παρουσιάζει κάποιες σημαντικές ομοιότητες με το δικό μας, όπως και κάποιες σημαντικές διαφορές.
«Μοιάζει αρκετά με το δικό μας υπό την έννοια ότι όλοι οι μικροί πλανήτες βρίσκονται στο εσωτερικό και όλοι οι μεγάλοι στο εξωτερικό του, Και κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητα αυτό που βλέπουμε πάντα» εξήγησε ο δρ Λίντοτ. Όπως όμως έσπευσε να προσθέσει διαφέρει επίσης από το δικό μας, καθώς και οι επτά πλανήτες βρίσκονται πολύ κοντά στο άστρο τους – όλοι τους περιφέρονται γύρω από αυτό σε αποστάσεις μικρότερες από την απόσταση της Γης από τον Ηλιο.
«Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους είναι εύκολο να τους δούμε, επειδή όσο πιο κοντά βρίσκονται στον ήλιο τους τόσο πιο συχνά κάνουν την περιφορά τους γύρω από αυτόν« ανέφερε ο ερευνητής. Οι προσομοιώσεις που έκαναν ο δρ Λίντοτ και οι συνεργάτες του δείχνουν, όπως συμπλήρωσε, ότι το σύστημα του KIC 11442793 είναι σταθερό.
Πηγή: tovima.gr/science
Το νεοανακαλυφθέν σύστημα απέχει 2.500 έτη φωτός από τη Γη και μοιάζει πολύ με το δικό μας, με τη διαφορά ότι οι εξωπλανήτες που το απαρτίζουν βρίσκονται όλοι πιο κοντά στο άστρο τους από ό,τι η Γη στον Ηλιο.
Ο «χαμένος» έβδομος πλανήτης
Το ηλιακό σύστημα δεν είναι καινούργιο για τους επιστήμονες. Το άστρο του, ένας νάνος με την ονομασία KIC 11442793 ή KOI-351, ήταν γνωστό και οι αστρονόμοι της αποστολής του Kepler είχαν εντοπίσει με τη βοήθεια των δεδομένων του τηλεσκοπίου έξι πλανήτες να περιφέρονται γύρω από αυτό. Τώρα ωστόσο δυο διαφορετικές ερευνητικές ομάδες ανακάλυψαν ξεχωριστά έναν έβδομο πλανήτη ο οποίος είχε διαφύγει από την προσοχή των ερευνητών. Αιτία για αυτή την «παράβλεψη» είναι ο τεράστιος όγκος των στοιχείων που έχουν μπροστά τους
Ο «κυνηγός πλανητών» της NASA, ο οποίος πρόσφατα τέθηκε εκτός μάχης λόγω βλάβης, ήταν σχεδιασμένος έτσι ώστε η ανίχνευση των εξωπλανητών να γίνεται από τις διαβάσεις τους – από τις διαφορές δηλαδή στο φως που εκπέμπει το άστρο τους καθώς αυτοί περνούν από μπροστά του. Αυτό σημαίνει ότι για να εντοπίσουν εξωπλανήτες οι επιστήμονες που εργάζονται στο πλαίσιο της αποστολής του Kepler πρέπει να εξετάσουν την παραμικρή καμπύλη φωτός στα εκατοντάδες επί εκατοντάδων δεδομένα που έχει στείλει το τηλεσκόπιο, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο και χρονοβόρο. Για τον λόγο αυτό έχουν αναπτύξει έναν υπολογιστή ο οποίος έχει αναλάβει αυτό το έργο.
Παράλληλα, ακριβώς λόγω αυτής της της πληθώρας στοιχείων, η NASA έχει ανοίξει μια ειδική ιστοσελίδα με τον τίτλο Planet Hunters μέσω της οποίας διαθέτει δεδομένα του Kepler στο κοινό καλώντας «πολίτες» εθελοντές να τα μελετήσουν και να βγάλουν και αυτοί τα συμπεράσματά τους. Μια τέτοια ομάδα εθελοντών ερευνητών ήταν η μια εκ των δυο που εντόπισαν τον έβδομο πλανήτη. Οι «πολίτες» ερευνητές μάλιστα έκαναν την ανακάλυψη εξετάζοντας τα δεδομένα της Planet Hunters όχι μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή αλλά «παραδοσιακά», με το ανθρώπινο «μάτι».
Ανθρωπος vs υπολογιστή, 1-0
Αυτή η επιτυχία της ομάδας που μελέτησε τα δεδομένα του Planet Hunters θεωρείται από τα μέλη της μια νίκη του ανθρώπου έναντι των μηχανών. «Το να ψάχνει κάποιος να εντοπίσει αυτές τις διαβάσεις φαίνεται σαν ένα έργο τέλεια σχεδιασμένο για έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή» σχολίασε στο BBC ο Κρις Λίντοτ, μεταδιδακτορικός ερευνητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ο οποίος μετείχε στη μελέτη. «Εξακολουθούμε να ανακαλύπτουμε όμως ότι σε αυτές τις ξεχωριστές περιπτώσεις, αυτές τις παράξενες περιπτώσεις, αυτές τις πολύπλοκες περιπτώσεις, οι άνθρωποι μπορούν να νικήσουν τους υπολογιστές».
Η μελέτη του δρος Λίντοτ (ο οποίος είναι επίσης ένας από τους παρουσιαστές της εκπομπής «Sky at Night» του BBC και έχει συμβάλει στη δημιουργία της Planet Hunters) και των άλλων εθελοντών έχει υποβληθεί προς δημοσίευση στην επιθεώρηση «Astronomical Journal» και παρουσιάζεται στον δικτυακό τόπο επιστημονικών προδημοσιεύσεων arXiv.
Η άλλη μελέτη που εντόπισε τον ίδιο έβδομο πλανήτη έγινε από ομάδα αστρονόμων από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, έχει υποβληθεί προς δημοσίευση στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal» και παρουσιάζεται επίσης στο arXiv.
Ομοιότητες και διαφορές με το δικό μας σύστημα
Το KIC 11442793 δεν είναι το μόνο άστρο που «περιστοιχίζεται» από επτά πλανήτες – ένα άλλο άστρο, το HD 10180 θεωρείται ότι έχει επίσης επτά ή ενδεχομένως και εννέα πλανήτες ενώ επτά πλανήτες πιστεύεται ότι περιφέρονται και γύρω από το άστρο GJ 887C. Το σύστημα του KIC 11442793 όμως παρουσιάζει κάποιες σημαντικές ομοιότητες με το δικό μας, όπως και κάποιες σημαντικές διαφορές.
«Μοιάζει αρκετά με το δικό μας υπό την έννοια ότι όλοι οι μικροί πλανήτες βρίσκονται στο εσωτερικό και όλοι οι μεγάλοι στο εξωτερικό του, Και κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητα αυτό που βλέπουμε πάντα» εξήγησε ο δρ Λίντοτ. Όπως όμως έσπευσε να προσθέσει διαφέρει επίσης από το δικό μας, καθώς και οι επτά πλανήτες βρίσκονται πολύ κοντά στο άστρο τους – όλοι τους περιφέρονται γύρω από αυτό σε αποστάσεις μικρότερες από την απόσταση της Γης από τον Ηλιο.
«Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους είναι εύκολο να τους δούμε, επειδή όσο πιο κοντά βρίσκονται στον ήλιο τους τόσο πιο συχνά κάνουν την περιφορά τους γύρω από αυτόν« ανέφερε ο ερευνητής. Οι προσομοιώσεις που έκαναν ο δρ Λίντοτ και οι συνεργάτες του δείχνουν, όπως συμπλήρωσε, ότι το σύστημα του KIC 11442793 είναι σταθερό.
Πηγή: tovima.gr/science
0 Σχόλια