Κατοικήσιμοι οι πλανήτες «οφθαλμοί»

Νέα θεωρία για αυτά τα σπάνια και εντυπωσιακά σώματα

Καλλιτεχνική απεικόνιση ενός πλανήτη «οφθαλμού» του οποίου η μια πλευρά είναι θερμή καθώς «βλέπει» πάντα το μητρικό άστρο ενώ η άλλη είναι παγωμένη αφού δεν «κοιτάζει» ποτέ προς το άστρο. Στα σύνορα των δύο πλευρών είναι πιθανό να επικρατούν συνθήκες ευνοϊκές για τη ζωή - ίσως λοιπόν τέτοιοι πλανήτες να μπορούν να φιλοξενήσουν ακόμη και τον άνθρωπο. Credit: beau.theconsortium
Η πρόοδος στις επιστημονικές μεθόδους εξερεύνησης του Σύμπαντος και η συνεχής αναβάθμιση των δυνατοτήτων επίγειων και διαστημικών τηλεσκοπίων είχαν ως
αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να ανακαλύπτονται συνεχώς νέοι πλανήτες. Ως σήμερα έχουν εντοπιστεί εκατοντάδες εξωπλανήτες, ορισμένοι από τους οποίους δεν θυμίζουν σε τίποτα αυτούς που υπάρχουν στο ηλιακό μας σύστημα.
Ανάμεσα στα νέα είδη πλανητών που εντοπίστηκαν είναι και ένας περίεργος τύπος πλανήτη που οι ειδικοί ονόμασαν «πλανήτης οφθαλμός». Αστρονόμοι στις ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι αυτού του είδους οι πλανήτες είναι κατοικήσιμοι.


Μονόπλευροι
Πρόκειται για πλανήτες οι οποίοι, εξαιτίας ισχυρών παλιρροϊκών δυνάμεων που ασκούνται επάνω τους, στρέφουν μόνο τη μία πλευρά της επιφάνειάς τους προς το μητρικό τους άστρο. Ετσι η μια πλευρά τους είναι μονίμως φωτεινή και σε αυτήν αναπτύσσονται ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες ενώ η άλλη πλευρά είναι μονίμως σκοτεινή και ψυχρή. Η όψη αλλά και τα χαρακτηριστικά αυτών των πλανητών «θύμισε» στους πρώτους επιστήμονες που ασχολήθηκαν μαζί τους τους οφθαλμούς του ματιού, για αυτόν τον λόγο και τους προσέδωσαν το συγκεκριμένο «παρατσούκλι».
Μέχρι στιγμής τέτοιοι πλανήτες έχουν εντοπιστεί να κινούνται μόνο γύρω από κόκκινους νάνους που, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι ο τύπος πλανητών που κυριαρχεί στον γαλαξία μας αφού αντιστοιχεί περίπου στο 80% των άστρων που υπάρχουν σε αυτόν.
Μερικώς φιλόξενοι
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα που έχουν προκύψει από τη μελέτη των πλανητών- «οφθαλμών», οι συνθήκες για την ανάπτυξη και επιβίωση της ζωής δεν είναι ευνοϊκές σε αυτούς. Στη μια πλευρά που «βλέπει» συνεχώς το μητρικό άστρο αναπτύσσονται τέτοιες θερμοκρασίες που δεν επιτρέπουν την παρουσία του νερού σε υγρή μορφή - στοιχείο απαραίτητο (με βάση τα όσα γνωρίζουμε) για τη δημιουργία και επιβίωση της ζωής. Η άλλη μόνιμα παγωμένη πλευρά επίσης δεν μπορεί να επιτρέψει την ανάπτυξη και επιβίωση της ζωής. Ωστόσο, αστρονόμοι του Πανεπιστημίου Κολούμπια στις ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι υπάρχει μια περιοχή σε αυτούς τους πλανήτες όπου υπάρχουν συνθήκες ευνοϊκές για την παρουσία της ζωής.
Πρόκειται για την περιοχή που βρίσκεται στα όρια ανάμεσα στις δύο πλευρές των πλανητών. Κατά τη θεωρία των αστρονόμων του Κολούμπια, στα σύνορα των δύο πλευρών είναι πιθανό να υπάρχει μια στενή ζώνη όπου οι συνθήκες είναι τέτοιες ώστε το νερό ούτε να εξατμίζεται ούτε να παγώνει και να παραμένει μόνιμα σε υγρή μορφή.
Η παρουσία του νερού σε υγρή μορφή συνδέεται άμεσα και με την παρουσία ζωής έστω και σε μικροβιακή μορφή. Οι αστρονόμοι που ανέπτυξαν αυτή τη θεωρία αναφέρουν μάλιστα ότι οι συνθήκες στη συγκεκριμένη ζώνη είναι τέτοιες που θα μπορούσαν πιθανότατα να υποστηρίξουν την παρουσία του ανθρώπου.  

Θοδωρής Λαΐνας
tovima.gr/science