Βρέθηκε ο μηχανισμός της «χαώδους» εξάπλωσης του καρκίνου

Η ανακάλυψη για το πώς δημιουργείται η ποικιλομορφία καρκινικών κυττάρων εντός ενός όγκου θα οδηγήσει σε νέες θεραπείες

Θεοδώρα Τσώλη

Λάθη στην αντιγραφή του DNA των καρκινικών κυττάρων οδηγούν σε ποικιλομορφία εντός των όγκων, γεγονός που χαρίζει στον καρκίνο την ικανότητα να ανθίσταται στα φάρμακα και να εξαπλώνεται

Τον τρόπο με τον οποίον οι καρκίνοι δημιουργούν ένα «χάος» σε ό,τι αφορά τον γενετικό κώδικά τους προκειμένου να… ζουν, να βασιλεύουν και να θεριεύουν, ανακάλυψαν βρετανοί ερευνητές.



Διαφορετικά κύτταρα στον ίδιο όγκο

Τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους μέσα σε έναν όγκο. Τα περισσότερα φυσιολογικά κύτταρα στο ανθρώπινο σώμα περιέχουν 46 χρωμοσώματα, ωστόσο κάποια καρκινικά κύτταρα διαθέτουν περισσότερα από 100 χρωμοσώματα. Μάλιστα αυτό το μοτίβο δεν είναι σταθερό σε ό,τι αφορά τον καρκίνο – εάν κάποιος εξετάσει γειτονικά καρκινικά κύτταρα θα δει ότι το καθένα από αυτά μπορεί να έχει διαφορετικό αριθμό χρωμοσωμάτων.

Η ποικιλομορφία βοηθά τους όγκους να γίνονται ανθεκτικοί στις θεραπείες καθώς και να εξαπλώνονται και να εγκαθίστανται σε διαφορετικά σημεία του οργανισμού. Για τον λόγο αυτό ολοένα και περισσότερες ερευνητικές ομάδες αναζητούν τρόπους ώστε να προλαμβάνουν τα… πολλά πρόσωπα του καρκίνου.

Επιστήμονες από το Ερευνητικό Ινστιτούτο του Cancer Research UK καθώς και από το Ινστιτούτο για τον Καρκίνο του University College του Λονδίνου επιχείρησαν να ανακαλύψουν πώς οι καρκίνοι εμφανίζουν τόσο μεγάλη ποικιλομορφία μεταξύ τους.

Λάθη στην αντιγραφή του DNA του καρκίνου

Μέχρι σήμερα πιστευόταν πως όταν ένα καρκινικό κύτταρο διαιρείται ώστε να δημιουργηθούν δυο νέα κύτταρα, τα χρωμοσώματα δεν μοιράζονται εξίσου στα δύο νέα κύτταρα. Ωστόσο τώρα τα πειράματα των βρετανών ερευνητών σε καρκινικά κύτταρα του εντέρου έδειξαν ότι το ζήτημα δεν είναι το μοίρασμα των χρωμοσωμάτων, αλλά η δημιουργία αντιγράφων του γενετικού κώδικα του καρκινικού κυττάρου.

Οι καρκίνοι οδηγούνται στο να δημιουργούν αντίγραφα του εαυτού τους, ωστόσο αν τα καρκινικά κύτταρα… ξεμείνουν από δομικά συστατικά του DNA τους, τότε αναπτύσσουν «στρες αντιγραφής του DNA». Από τη νέα μελέτη προέκυψε ότι αυτό το στρες οδηγεί σε λάθη στην αντιγραφή του DNA και τελικώς σε ποικιλομορφία των όγκων.

Ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, καθηγητής Τσαρλς Σουόντον εξήγησε στο βρετανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο BBC ότι «είναι σαν να χτίζουμε ένα κτίριο χωρίς να έχουμε αρκετά τούβλα ή τσιμέντο για τα θεμέλια. Ωστόσο αν μπορούμε να παρέχουμε τα δομικά συστατικά του DNA, ίσως είναι δυνατόν να μειώσουμε το στρες της αντιγραφής του DNA και έτσι να περιορίσουμε την ποικιλομορφία των όγκων, κάτι το οποίο είναι πιθανό να δράσει θεραπευτικά».

Προς νέα «εργαλεία» για την αντιμετώπιση του καρκίνου

Ο καθηγητής παραδέχθηκε ότι «φαίνεται λάθος» να προσφέρουμε σε έναν καρκίνο τα καύσιμα για να αναπτυχθεί στο πλαίσιο θεραπείας. Σε κάθε περίπτωση, όπως είπε, τα νέα ευρήματα αποδεικνύουν ότι το στρες στην αντιγραφή του DNA των όγκων αποτελεί το πρόβλημα που δείχνει τον δρόμο για την ανάπτυξη νέων «εργαλείων» σε ό,τι αφορά την αντιμετώπισή του.

Μελλοντικές μελέτες θα διερευνήσουν εάν το ίδιο στρες της αντιγραφής του DNA προκαλεί ποικιλομορφία και σε άλλους τύπους όγκων. Προς το παρόν, μέσω της νέας μελέτης, η ερευνητική ομάδα εντόπισε τρία γονίδια… χαμένα σε διαφορετικά καρκινικά κύτταρα του εντέρου τα οποία ήταν ζωτικής σημασίας για το στρες στην αντιγραφή του DNA. Και τα τρία γονίδια εντοπίζονταν σε μια περιοχή του χρωμοσώματος 18.

Ο καθηγητής Νικ Τζόουνς, επικεφαλής επιστήμονας του Cancer Research UK ανέφερε ότι «η συγκεκριμένη περιοχή του χρωμοσώματος 18 είναι ‘χαμένη’ σε πολλούς καρκίνους, γεγονός που μαρτυρεί πως η διαδικασία δεν αφορά μόνο τον καρκίνο του εντέρου».