Τα νεύρα που ευθύνονται για τη φαγούρα

Αγνωστα ως τώρα νεύρα που προκαλούν αυτό το αίσθημα ανακαλύφθηκαν από ερευνητές

Βαγγέλης Πρατικάκης

Εξειδικευμένα νεύρα φαίνεται ότι δημιουργούν την ακατανίκητη επιθυμία για ξύσιμο

Τελικά η φαγούρα δεν είναι μια ιδιαίτερη μορφή πόνου. Αυτό τουλάχιστον συμπεραίνουν ερευνητές του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ανακάλυψαν νευρικές απολήξεις στο δέρμα που ειδικεύονται στον κνησμό.



Για πολλές δεκαετίες, το αίσθημα της φαγούρας αποτελούσε ιατρικό μυστήριο. Βασισμένοι σε προηγούμενες μελέτες, οι οποίες έδειχναν ότι ορισμένα αισθητήρα νεύρα που συνδέονται με τον πόνο ενεργοποιούνται και από ερεθίσματα που προκαλούν φαγούρα, πολλοί επιστήμονες πίστευαν ότι ο πόνος και η φαγούρα περνούν από τις ίδιες νευρικές ίνες αλλά ερμηνεύονται διαφορετικά στον εγκέφαλο.
Οι αμφιβολίες όμως παρέμεναν, δεδομένου ότι η επιθυμία για ξύσιμο παρουσιάζει σημαντικές διαφορές από την εμπειρία του πόνου. Για παράδειγμα, το δάγκωμα ενός κουνουπιού δημιουργεί μια σφοδρή επιθυμία για ξύσιμο, ενώ ο πόνος από τη θερμότητα ενός αναμμένου σίδερου αναγκάζει τους ανθρώπους να τραβήξουν το χέρι απότομα.
Εντοπισμός μέσω... φθορισμού
Σε μια προσπάθεια να εντοπίσει νεύρα που ειδικεύονται στη φαγούρα, η ομάδα του νευροεπιστήμονα Τσινζόνγκ Ντονγκ στο Τζον Χόπκινς εξέτασε ποντίκια, τα οποία είχαν τροποποιηθεί γενετικά ώστε τα νευρικά τους κύτταρα να φθορίζουν όταν ενεργοποιούνται. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στη βρετανική επιθεώρηση Nature Neuroscience.
Τα πειραματόζωα εκτέθηκαν σε ισταμίνη ή άλλες ουσίες που προκαλούν κνησμό, και οι ερευνητές εντόπισαν τις νευρικές ίνες που ενεργοποιούνταν. Όταν μάλιστα κατέστρεψαν με θερμότητα τις νευρικές απολήξεις που φωτίστηκαν, τα ποντίκια ξύνονταν πολύ λιγότερο, ένδειξη ότι ένιωθαν λιγότερη φαγούρα.
Οι ερευνητές, όμως, έπρεπε να αποδείξουν επιπλέον ότι οι συγκεκριμένες νευρικές ίνες δεν σχετίζονται με το αίσθημα του πόνου. Για το λόγο αυτό εξέτασαν τι συνέβαινε όταν ενεργοποιούσαν τεχνητά αυτές τις νευρικές ίνες. Όπως διαπιστώθηκε, τα πειραματόζωα έξυναν τις μουσούδες τους με τα πίσω πόδια, κάτι που κάνουν μόνο όταν ξύνονται. Αν ένιωθαν πόνο αντί για φαγούρα, τα ποντίκια θα έπρεπε να τρίβουν τη μουσούδα τους με τα μπροστινά πόδια.
Ο Δρ Ντονγκ επισημαίνει ότι οι νευρικές απολήξεις που ανακάλυψε βρίσκονται μόνο στο δέρμα, κάτι που εξηγεί γιατί δεν νιώθουμε ποτέ φαγούρα στα εσωτερικά όργανα.
Ο ερευνητής ελπίζει τώρα ότι η ανακάλυψη θα οδηγήσει σε πιο στοχευμένα και αποτελεσματικά φάρμακα για τον βασανιστικό κνησμό.