Του Κώστα Ράπτη
Τριήμερη επίσκεψη με κάθε επισημότητα πραγματοποιεί από την Τρίτη στο Πεκίνο ο πρόεδρος του Ιράν Εμπραχίμ Ραϊσί, συνοδευόμενος από αρκετούς υπουργούς (Εξωτερικών, Ενέργειας, Οικονομικών, Μεταφορών, Γεωργίας και Βιομηχανίας), καθώς και τον κεντρικό τραπεζίτη της χώρας του και τον κεντρικό διαπραγματευτή του ιρανικού πυρηνικού φακέλου.
Στο πλαίσιο της επίσκεψης οι δύο πλευρές υπέγραψαν ήδη 20 μνημόνια συνεργασίας, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τους τομείς του εμπορίου, της γεωργίας, της πληροφορικής τεχνολογίας, της περίθαλψης, του περιβάλλοντος και του τουρισμού. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η συμφωνία των 12 δισ. δολαρίων για τη δημιουργία υπερταχείας σιδηροδρομικής σύνδεσης μεταξύ της Τεχεράνης και της ιερής πόλης Μασχάντ στο βορειοανατολικό Ιράν, καθώς και τα σχέδια για την ανάπτυξη της στρατηγικής σημασίας νοτιοανατολικής ακτής της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Όμως η σημασία της επίσκεψης είναι κυρίως πολιτική. Το άνοιγμα προς την Κίνα επιβεβαιώνει την προς ανατολάς στροφή της Τεχεράνης, όπως την προωθεί ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεϊ, σε μία συγκυρία κατά την οποία εξανεμίζονται οι ελπίδες για εξεύρεση ενός modus vivendi με τη Δύση δια της ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων επί του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Στο περιβάλλον αυτό, όπου το Ιράν επείγεται να αποδράσει από τον οικονομικό κλοιό των αμερικανικών κυρώσεων, η λογική της αγέρωχης τήρησης αποστάσεων από όλες τις μεγάλες δυνάμεις υποχωρεί και οι Ιρανοί ιθύνοντες γίνονται περισσότερο δεκτικοί στην ιδέα της συμμετοχής σε περιφερειακά και διεθνή μπλοκ. Αυτή είναι μία εξέλιξη την οποία οι Global Times, ανεπίσημο αγγλόφωνο όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, έσπευσε να χαιρετίσει.
Ήδη το 2016 ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ επισκέφθηκε την Τεχεράνη, ενώ το 2021, ενώ ακόμη την εξουσία είχαν οι μεταρρυθμιστές του Χασάν Ροχανί, το Ιράν συνυπέγραψε με την Κίνα 25ετή συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας με συνολικές επενδύσεις 400 δισ., η οποία πάντως δεν είχε γίνει δεκτή χωρίς αντιδράσεις στο εσωτερικό της Ισλαμικής Δημοκρατίας, καθώς συνοδευόταν από υποψίες εκχώρησης βαθμών κυριαρχίας. Δύο χρόνια μετά, με την πιθανότητα επίτευξης διεθνούς συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα (και άρα την άρση των κυρώσεων) να είναι σχεδόν μηδενική, με τους συντηρητικούς να κρατούν όλα τα ηνία της εξουσίας στην Τεχεράνη και με τον διεθνή ανταγωνισμό να έχει επιδεινωθεί δραματικά στο φόντο του πολέμου στην Ουκρανία, το προηγούμενο του 2021 αξιοποιείται με τρόπους περισσότερο απτούς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από το περασμένο φθινόπωρο το Ιράν αποτελεί πλήρες μέλος του Συμφώνου της Σαγκάης, το οποίο προσδίδει και διάσταση ασφαλείας στην επιχειρούμενη ευρασιατικη συσπείρωση.
Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι το Πεκίνο δεν δείχνει να αποθαρρύνεται από το πρόσφατο κύμα αναταραχής στο εσωτερικό του Ιράν το οποίο προφανώς αξιολογεί ότι δεν απειλεί το καθεστώς. Για τους κινέζικους σχεδιασμούς, η Ισλαμική Δημοκρατία αποτελεί όχι μόνο μία αξιοσημείωτη πηγή ενέργειας (εφόσον η συντριπτική πλειοψηφία των πετρελαϊκών εξαγωγών του Ιράν διοχετεύεται στην Κίνα), αλλά και έναν τρόπο διεύρυνσης του στρατηγικού βάθους του Πεκίνου δια της προώθησης των "νέων δρόμων του μεταξιού".
Την ιρανοκινεζική σύγκλιση θα πρέπει να τη δούμε και ως ένα είδος αγώνα δρόμου, καθώς από τη μία μεριά το Πεκίνο βλέπει τη Μόσχα να πολλαπλασιάζει τις προσβάσεις της στην Τεχεράνη, ιδίως στο πεδίο της στρατιωτικής συνεργασίας, ενώ από την άλλη πλευρά οι Ιρανοί ιθύνοντες παρακολουθούν, όχι χωρίς αμηχανία, την κινέζικη πλευρά να εντείνει τα ανοίγματα της προς τις αραβικές μοναρχίες του Περσικού Κόλπου. Μάλιστα η πρόσφατη σύνοδος κορυφής του Σι Τζινπινγκ με τους Άραβες μονάρχες δημιούργησε μεγάλη ενόχληση στην Τεχεράνη, στον βαθμό που από το κοινό ανακοινωθέν προέκυπτε η από κινέζικης πλευράς υιοθέτηση της αραβικής οπτικής για τις εδαφικές διαφορές με το Ιράν σε νησίδες του Περσικού Κόλπου. Ωστόσο, η γενική διάθεση σύγκλισης όλων των παικτών της περιοχής (βλ. και τις εμπιστευτικές συνομιλίες Ιράν-Σαουδικής Αραβίας στη Βαγδάτη) δείχνει να υπερκερνά τις τριβές.
0 Σχόλια