Του Κώστα Στούπα
Τα χρηματιστήρια από τα ιστορικά υψηλά που σημείωσαν στα τέλη του 2021 γράφουν απώλειες περί το 20% και αρκετοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται αν οι τιμές στα παρόντα επίπεδα αποτελούν ευκαιρίες για τοποθετήσεις.
Η κρατούσα πεποίθηση μεταξύ σημαντικών διεθνών αναλυτών είναι πως η άνοδος των επιτοκίων θα οδηγήσει στον έλεγχο του πληθωρισμού χωρίς να προκύψει ύφεση.
Να θυμίσουμε πως η πεποίθηση που ήταν κυρίαρχη πέρυσι, υποστήριζε πως ο πληθωρισμός είναι παροδικός και πως από φέτος θα είχαμε επιστρέψει στην ευημερούσα κανονικότητα των... ποσοτικών χαλαρώσεων και των χρηματιστηριακών ρεκόρ...
Η άποψη της στήλης εδώ και αρκετά χρόνια ταυτίζεται με μια μειοψηφία αναλυτών που υποστηρίζουν πως βρισκόμαστε στα πρώτα στάδια μιας δομικής κρίσης, ανάλογης με το κραχ του ’29 ή έστω την περίοδο στασιμοπληθωρισμού της δεκαετίας του ’70.
Επιπλέον, διάγουμε μια φάση τεράστιων γεωπολιτικών ανακατατάξεων με τη Δύση να χάνει μερίδιο της παγκόσμιας ισχύος. Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί έναν από τους πρώτους κρίκους μιας γεωπολιτικής αναμέτρησης που έχει ξεκινήσει μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Από τη μία πλευρά είναι οι ΗΠΑ, η Ευρώπη, η Αυστραλία, η Ιαπωνία κλπ και από την άλλη ένας άξονας αναθεωρητικών δυνάμεων όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Τουρκία, το Ιράν κλπ.
To 2022 λοιπόν οι κεντρικές τράπεζες αναγκάστηκαν να αυξάνουν τα επιτόκια προκειμένου να ελέγξουν τον πληθωρισμό ο οποίος πλησιάζει πλέον διψήφια ποσοστά.
Τα βασικά αίτια της ανόδου του πληθωρισμού είναι οι διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, οι αχαλίνωτες νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές μετά το κραχ του 2008 και η υποχώρηση της παγκοσμιοποίησης.
Θα χρειαστεί σημαντική και μακρά προσπάθεια προκειμένου να μαζευτούν οι συνέπειες των αχαλίνωτων νομισματικών πολιτικών. Τούτο δεν θα γίνει χωρίς πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις και συγκρούσεις. Ο πληθωρισμός πέφτει με οικονομική ύφεση και ύφεση σημαίνει ανεργία, χρεοκοπίες και αναπροσαρμογή των κοινωνιών και οικονομιών σε νέα δεδομένα.
Οι πληθωριστικές πιέσεις της δεκαετίας του ’70 που εκδηλώθηκαν με αφορμή την πετρελαϊκή κρίση και εκμηδενίστηκαν από τη νεοφιλελεύθερη επανάσταση του Ρήγκαν και της Θάτσερ που άλλαξαν το μεταπολεμικό οικονομικό υπόδειγμα.
Σημαντικό ρόλο στη συνέχεια έπαιξε η ένταξη των εξαθλιωμένων από την κομμουνιστική λαίλαπα χωρών της Αν. Ευρώπης και της Κίνας στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα. Το εξαθλιωμένο εργατικό δυναμικό τους πλημμύρισε τις δυτικές αγορές με φθηνά προϊόντα επιδρώντας αποπληθωριστικά στις δυτικές οικονομίες. Η αποπληθωριστική δύναμη ήταν τέτοια που υπήρξαν ακόμη και αρνητικά επιτόκια και τεράστια προγράμματα ποσοτικών χαλαρώσεων και δημοσιονομικών υπερβάσεων χωρίς να "ξυπνήσει" ο πληθωρισμός.
Τώρα όμως "ξύπνησε" και αυτό επιφέρει αλυσιδωτές αλλαγές.
Τούτο σημαίνει πως ένα σημαντικό μέρος των μελλοντικών πληθωριστικών πιέσεων θα οφείλεται στο τέλος της Παγκοσμιοποίησης με τις προσπάθειες απεξάρτησης της Δύσης από τις φθηνές εισαγωγές από την Ασία.
Η πανδημία ανέδειξε τον κίνδυνο της εξάρτησης από ανταγωνιστικές γεωπολιτικές δυνάμεις. Τώρα βιώνουμε την αντιστροφή των αλλαγών των δεκαετιών του ’80 και του ΄90.
Αν πολλές επιχειρήσεις υπέστησαν φέτος ζημιές από τη διακοπή των δραστηριοτήτων στη Ρωσία, υποθέστε τι θα μπορούσε να συμβεί, αν μετά από μια επιθετική ενέργεια της Κίνας στην Ταιβάν ή αλλού, η Δύση αποφασίσει να επιβάλει μέτρα ανάλογα με αυτά της Ρωσίας στην Κίνα.
Ναι λοιπόν. Οι χρηματιστηριακές αγορές μοιάζει να έχουν ελκυστικές αποτιμήσεις αλλά αυτές υπολογίζονται με τα κέρδη που εξασφάλισε η περίοδος της ζήτησης που προέκυψε από τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης και της παγκοσμιοποίησης. Δηλαδή τα κέρδη προκύπτουν και από την παραγωγή των περισσότερων προϊόντων στην Ασία με ελκυστικά περιθώρια αλλά και τις εξαγωγές και πωλήσεις στις ανερχόμενες μεσαίες τάξεις των χωρών αυτών.
Αν η παγκοσμιοποίηση όπως την γνωρίσαμε μετά το ’90 υποχωρήσει το σκηνικό θα αλλάξει.
Όταν αναπροσαρμοστούν τα παραπάνω δεδομένα τα κέρδη και τα περιθώρια θα προσαρμοστούν ανάλογα. Είναι δύσκολο λοιπόν για οποιονδήποτε να υπολογίσει μετά από ποιο ποσοστό πτώσης οι αγορές θα καταστούν ελκυστικές μακροπρόθεσμα.
Αυτό που είναι βέβαιο είναι πως κάποτε θα καταστούν ελκυστικές. Κάποια στιγμή όπως τη δεκαετία του ’80 με τους Ρήγκαν, Θάτσερ κλπ ή Δύση θα αναπροσαρμόσει τις οικονομίες της οι οποίες παραμένουν ευέλικτες και θα προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα συνδιαμορφώνοντάς τα.
Η πιθανή ύφεση λοιπόν που θα πυροδοτήσει η άνοδος των επιτοκίων λογικά θα προκύψει κάπου στο επόμενο 12μηνο. Οι αγορές προς το παρόν φαίνεται να έχουν προεξοφλήσει ένα μέρος της.
Αν παρά την ύφεση για τους παραπάνω λόγους, ο πληθωρισμός παραμείνει σε υψηλά επίπεδα κάποιες μετοχές θα αρχίσουν να διαφοροποιούνται θετικά. Κυρίως θα είναι οι μετοχές των εταιρειών με προϊόντα ανελαστικής ζήτησης. Δηλαδή, αυτές που μπορούν να μετακυλήσουν την αύξηση του κόστους στις τιμές των προϊόντων.
Η πτώση του χρυσού αυτή την περίοδο αποδίδεται στην άνοδο των επιτοκίων και στην ισχυροποίηση της ισοτιμίας του δολαρίου. Λογικά θα "αναπνεύσει" μόλις το δολάριο αρχίσει να υποχωρεί όταν π.χ. η ΕΚΤ προχωρήσει σε αυξήσεις των επιτοκίων της Ευρωζώνης.
Παρεμπιπτόντως σε ένα πληθωριστικό περιβάλλον αλλά και σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικών ανακατατάξεων και συγκρούσεων ο χρυσός ευνοείται. Η περίοδος αυτή μόλις έχει ξεκινήσει...
Οι τιμές των ακινήτων έχουν ευνοηθεί από τις αχαλίνωτες νομισματικές πολιτικές και την περίοδο της ευημερίας με δανεικά. Ενόψει ύφεσης θα υποχωρήσουν αλλά αν συνεχιστούν οι πληθωριστικές πιέσεις θα ανέβουν.
Διεθνώς σε σχέση με τα ακίνητα θα μπορούσε να συμβεί αυτό που συνέβη στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία. Περί το 2012 οι τιμές ήταν στα "τάρταρα" και το 2022 στον έβδομο ουρανό.
Υπό το πρίσμα αυτό η διασπορά σε περιουσιακά στοιχεία που επιδεικνύουν ανθεκτικότητα στην ύφεση και τον πληθωρισμό και αναδιαρθρώσεις χρεών μοιάζει λογική. Η κρίση θα έχει φτάσει στο μέσον όταν δούμε χρεοκοπίες.
Συγκυρίες σαν και αυτή που διανύουμε επωάζουν μεγάλες ανακατατάξεις και μετασχηματισμούς. Οι μεγάλες ανακατατάξεις δημιουργούν μακροπρόθεσμες μεγάλες ευκαιρίες. Επιπλέον, έχουν ενδιαφέρον γιατί αναγκάζουν τους ανθρώπους να βγουν από τη "ρουτίνα" της γραμμικής επανάληψης.
Η τράπουλα ξαναμοιράζεται και κάποιοι "ψηλοί" κονταίνουν ενώ κάποιοι "κοντοί" ψηλώνουν.
0 Σχόλια